Komunikacja Społeczna
dr. D. Misiejuk
PODSTAWOWA LITERATURA PRZEDMIOTU:
Dobek Ostrowska, Teoria komunikowania publicznego i polityczngo, s. 105
Dobek Ostrowska, Podstawy komunikowania spolecznego, ATRUM, Wroclaw
McQuail D., Teoria komunikowania masowego
Majak – Rostek, Komunikacja społeczna a wyzwania współczesnosci
Griffin E., Podstawy komunikacji społecznej
T. Goa – Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie i Aliny prasy, radia, telewizji
Fiske, Wprowadzenie badań nad komunikowaniem
Matuchniak – Krasuska, Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu
02.10.2013 – I wykład
Systemy komunikacyjne w społeczeństwie
Teoria komunikacji i komunikowania
to założenia tejże akcji (dlaczego pani uzyla tego tekstu),
to założenie do akcji (kiedy, jak i dlaczego JA mogę podjąć określoną akcję), natomiast sama AKCJA to wypowiadanie; to przedmiot naszych rozważań
Dobek Ostrowska ujmuje komunikację w ujęciu społecznym, wyjaśnia założenia poza jednostkami, które łaczy te jednostki i mogą się komunikować.
Komunikowanie się – to akcja, nazywamy tą część społeczności, w której dzieje się ta akcja (JA mówię DO Pani)
Komunikowanie społeczne może zachodzić nie tylko pomiędzy ludźmi.
Przedmiotem zainteresowania komunikacji społecznej staje się przedmiot materialny bądź nie materialny wytworzony przez człowieka; funkcjonowanie tego przedmiotu zachodzi w umysłach ludzi, to pojęcie nazywamy Szkołą Symentyczną – koncentrujemy sie na analizie znaczenia.
Griffin - teorie
Perspektywa wpływu na jednego czlowieka na drugiego – świadomość, tego że w przestrzeni komunikacyjnej ustala się relacje przestrzeni międzyludzkiej, umożliwienie efektywnego wpływania modelowania na drugiego człowieka (więcej: Matuchniak – Krasuska: Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu).
Perspektywa komunikacji masowej – wiecej: Dobek-Ostrowska, Goa T., McQuall
1. komunikacja masowa
2. komunikowanie organizacyjne
3. komunikowanie międzygrupowe
4. komunikowanie interpersonalne
5. komunikowanie intrapersonalne
Ten schemat pokazuje nam, ile konkretna osoba może oraz na ile jest władna zrobić coś komunikując się.
Komunikowanie intrapersonalne – to sytuacja, w której komunikujemy się sami ze sobą; tej komunikacji używają specjaliści w terapii (psychologowie, psychiatrzy)
Komunikowanie intepersonalne – komunikowanie interpersonalne reguluje sprzężenie zwrotne. Mechanizmu sprzężenia zwrotnego nie widać, polega na tym, że osoba A mówi do B, ale nie powiedziałaby tego, gdyby osoba A nie rozpoczeła rozmowy. Sytuacja komunikowania się intrapersonalnego zachodzi gdy wytwarzamy WIĘŹ, to wyjątkowa sytuacja komunikacyjna
Mowiąc o komunikacji intrapersonalnej oraz k. interpersonalnej – w niej nie ma reguł, jest ona wyjątkowa i niepowtarzalna. Komunikacja jako założenie akcji, nie ma (...)
Komunikowanie grupowe – ...
Komuniowanie orgazniazyjne – ...
Komuniowanie masowe – ...
kultura socjalizacja
Poziom komunikacji społecznej
Poziom komunikacji intersonalnej Program kulturowy Zachowania komunikacyjne
Procesy indywidualne innowacyjne
Komunikacja społeczna zachodzi w dwóch poziomach:
1) poziom komunikacji społecznej – reguły i zasady których uczymy się świadomie i nie świadomie w procesie socjalizacji;
2) poziom podejmowania akcji interpersonalnej, kiedy obserwujemy, że jednostki podejmują jakieś działanie, ale to działanie jest funkcją procesu reprodukcji grupowej (kiedy kultura podejmuje działania socjalizacji);
Symbolika kultury grupy – tożsamość Zrozumienie
Tradycja grupy – wyłączność odrębności
Wspólne – odrębne symbole Efektywne
Zrozumienie odrębnych symbolii komunikowanie się
Aby komunikacja mogła być efektywna musi zrozumieć odmienność.
Kto? – przewidywanie:
| Poziom przewidywania | Rodzaj kompetencji | Błąd!!! |
|---|---|---|
| Poziom kultury | Kultura odmienności kulturowych | Przewidywanie zachowań innego na naszej matrycy kulturowej |
| Poziom socjologiczny | Definiujemy do adekwatnej grupy społecznej | Obcy należą do wielu grup i wybieramy nie własciwą |
| Poziom psychologiczny | Empatia – współodczuwanie | Jednostkowych cechach psychologicznych, nadajemy znaczenie grupowe |
30.10.2013 – II wykład
Ciąg dalszy poprzedniego wykładu
Komunikacja jest posługiwaniem się informacją, w celu kreowania znaczeń.
INFORMACYJNA ZNACZENIOWA
Znaczenie, czyli artefakt kultury jest w systemie komunikacyjnym symbolem.
Symbol to jest znaczenie pozbawionej swojej formy materialnej. Źródłem jest społeczne funkcjonowanie.
Źródeł poszukujemy w regułach kulturowych.
KOMUNIKACJA jest zawsze związane z obszarem kultury.
„Fura, skóra i komóra” – skóra w tym wyrażeniu oznacza kobietę, która opiekuje się mężczyzną w sposób nadmiernie lojalny (suczki, foczki), pozbawione własnego statusu. To wyrażenie jest satusowe, jaki powinien być mężczyzna.
Układ semiotyczny, gdzie komunikowanie oznacza współdziałanie osób, z których pierwsza nadaje sygnał a druga go odbiera i interpretuje za pomocą powszechnie umówionych zasad i zwyczajów.
Czy pokolenie wstępujące nauczyło młodszego pokolenia obchodzenia Święta Wszystkich Świętych zamiast Halloween?
Kontekst, których używamy aby przekazać znaczenie:
Fizyczny (otoczenie) – uwarunkuje do warunków fizycznych konstruowania znacznia.
Historyczny (geneza procesów postrzegania) - znaczenie jest zawsze funkcją wdrukowywanej w mentalność jednostek historii; buduje nam określone sposoby postrzegania innych.
Psychologiczny – czyli kontekst zindywidualizowany, kiedy próbujemy analizować znaczenie oprócz tego, co jest zbiorowe – musimy uwzględnić, to co jest indywidualne.
Kulturowy (symbole, wierzenia wartościowanie) – kiedy koncetrujemy się na symbolach, wierzeniu i wartościowniu; relacje przeszłości i w jaki sposób ta przeszłość jest wartościowana.
Społeczny (satysfakcje społeczne) – każdy system komunikacjyjny ma swoje warianty społeczne i każdy system społeczny buduje swój własny system, czyli każdy wartościuje w grupie mniejwięcej to samo.
13.11.2013 – III wykład
Co to jest symbol?
Napis „krzesło” to znak.
Wytwór materialnych i niematerialnych produktów grup ludzi
Wytwór nie tylko świadomych ale i nieświadomych motywów ludzkich
Tworzy dynamiczne pole przeplatających się różnych wątków i celów
Kultura wyraża się w tradycji
Proces wartościowania kultury – nazywanie znaczenia artefaktu kultury.
Władysław Kopaliński:
„Termin ten pochodzi od starogreckiego symbolon, oznaczającego pierwotnie niewielki, rozłamany na pół przedmiot z metalu, kości, wypalonej gliny, drzewa jak np. pierścień czy tabliczka. Połówki te stanowiły znak rozpoznawczy dla dwóch osób, które łączył jakiś interes, wiązała umowa, kojarzyło pokrewieństwo...”
Jest niejednokrotnie równy metaforze i alegorii jest nią: „niedookreśloność, mglistość, jakaś dowistość, zawierająca zasadę dzielenia i łączenia, rozstawiania się i spotykania, zapominania i ponownego rozpoznawania.
Dostępny tylko wtajemniczonym!
Zjawisko kultury zawsze jest uwikłane w swojej formie zewnętrznej w różne rodzaje oddziaływań społecznych, poglądów teoretycznych, postaw życiowych i ludzkich możliwości.
Dziedziczy ona pewna wieloznaczność.
Umiejscownienie pomiędzy wartością (abstraktem) a człowiekiem (jego możliwościami, potencjałem i ograniczeniami).
Oparty w dużej mierze w micie – proporcjonalny.
Kultura wyraża się w rozmaitych ciągach zwanych tradycją można dojść do przekonania, że są one wytworem ludzkiego umysłu działającego dwubiegunowo: tzn. Intuicyjnie i racjonalnie.
Dyskursywność versus racjonalność w interpretacji symbolu.
Komunikowanie międzykulturowe wymaga zrozumienia tradycji na której został zbudowany. Trzeba odwołać się do ideologii grupy.
Tradycja jest zawsze idiologiczna, czyli zawsze racjonalna.
27.11.2013 – IV wykład
Socjololingwityka, etnografia komunikowania
Etnometodologia; Teoria kodów językowych
Socjolingwistyka – to taki kierunek, w którym pozycja społeczna jednostki jest wyrażana nową. Kazda grupa społeczna buduje swoją grupę społeczną budując dla siebie własną interpretacje znaków. Omiawia też intencje danej odpowiedzi tożsamosci kulturtowej jednostki.
Etnografia komunikowania - to inna nazwa, z przesunięciem akcentu. Proces rozpoznawania rzeczywistości społecznej przez interpretacje znaków. Przydaje się przede wszystkim do tego, aby realizowac idee demokracji. W społeczenstwie ludzie podlegają strasysfikacji społecznej (obywatele są układani w klasy i warstwy społeczne) to nadaje im tożsamość społeczno-kulturową swoich członków - w to w jaki sposób uczą następne pokolenia w treści i znaki kultury. Efekt społeczny jest taki, że grupy te maja coraz mniej wspólnego.
cecha komunikacji – formy zapośredniczenia
Etnografia – metoda badawcza zainteresowana odkryciem znaczeń wspólnych dla ludzi należących do tej samej kultury.
Słowianie – pochodzenie etniczne
Metody komunikacji - paradygmat
Jeśli etniczność zajmuje się opisaniem danej grupy społecznej, to entografia to taka etymologia, że jeden ktoś pisze o symbolach innych – ten, który tak działa to osoba nieświadoma. Z etnografią mamy do czynienia wtedy, gdy jednostka zanurzona w innej kulturze jest tego nieświadoma.
Paradygmat metody komunikacyjnej
Etnografia mówienia wg Della Hymesa (cechy):
Kody lingwistyczne – jego teza doprowadziła do tego, żeby zrozumieć jak powstaje proces komunikowania się – od czego zależy tworzenie się symboli i znaków w procesie komunikowania się. Komunikacja tworzy się również poprzez kontekst. D. Hymes stwierdził, że kody lingwistyczne (to, co mówimy) jest tylko jedną z jego elemnetów.
Cechy społeczne mówiących i ich audytorów – powyższe użycie kodu zależy od tego w jaki sposób wszyscy ci są podzieleni na grupy społeczne. W każdej grupie społecznej kody lingwistyczne mogą być odmiennie używane.
Otoczenie – kontekst (którym odbywa się komunikacja) - rozumiemy tutaj jako ustaloną zwyczajowo relację.
Charakter interakcji – jest również opisywany i jest zobiektywizowany w danej kulturze jako model komunikowania się ludzi między sobą. Konfucjusz opisuje ludzi w 5ciu kategoriach, w każdej z interakcji przypisał wartość docelową (jaka wartość jest realizowana w danej interakcji). Granica przyzwoitości występuje u pary małżeńskiej. Relacja podwładny -przełożony ma wartość docelową, która nazywa się sprawiedliwość. Konsekwencja tutaj powinna być oparta na sprawiedliwości.
Socjololingwistyczna – komunikatywna kompetencja to idealna zdolność wszystkich reguł używania języka w zależności od sytuacji i roli społecznej.
Metoda etnografii mówienia:
Dzieci i ryby głosu nie mają – słownie zobiektywizowany
Kulturowa:
Konfucjusz opisuje ludzi w 5ciu kategoriach, w każdej z interakacji przepisał wartość docelową (jaka wartość jest realizowana w danej interakcji):
CHARAKTER INTERAKCJI - Granica przyzwoitości
Zobiektywizowany styl Kod lingwistyczny
Efektywność komunikacji
Kompetencja komunikacyjna
np. Lalki Monster Hight, etniczność germańska, kult brzydoty
Etnografia przedstawiająca – przypadek badań zorientowanych ideologicznie z założenia wchodzących w dyskurs społeczny, dekonstrujących uzgodnioną już rzecz. Udziela głosu ludziom z grup alternatywnych / subkulturowych / uciskanych / desydentów na szerszym forum społecznym. To przestrzeń pozwalająca usłyszeć alternatywne głosy.
11.12.2013 – V wykład
INTERAKCJA
Akt mowy (znaczenie) = wyrażenie indeksykalne (takie wyrażenie, które nabiera znaczenia w trakcie interakcji)
Reguły – sposoby postępowania zdeteminowane społecznie. Dzięki nim wyrażenia indeksalnie zabierają znaczeń.
Interakcja różni się znaczeniami. Interakcja w etnometodologii, to ten czas, który upływa i to co dzieje się w jednotsce czasu, podczas gdy dwa osoby w interakcji są przytomne. Z perspektywy etnometodologii rozgrywają się tak jakby gry: reguła i akt mowy. Reguła daje sens aktowi mowy, a akt mowy definiuje regułę. Z wiązku z tym akt mowy dociera do tego, który słucha, jako znaczenie dla tego, że oparte jest o pewną regułe, a zawarta reguła pozwala uchwycic znaczenie aktu mowy. Reguly konstruja wyrazenie indeksykalne – zachodzi zasada ekonomiczności. Każdy system komunikacji działa według zasady ekonomiczności (np. podczas gdy małżonkowie ograniczają się w rozmowach , mówiąc tylko „yhm”, „aha...” może dojść do konfliktów).
INDEKSYKALNOŚĆ
Fundamentalna złożoność znaków umożliwiająca kierowanie złożoną komunikacją. Ze znaków można wyprowadzić konteksty i znaczenia.
Biało-czerwony oznacza w kontekście zobiektywizowanym flagę polską, natomiast może być ona znakiem lub symoblem w zależności od emocjonalności. Indeksykalność, mówi o tym, że ze znaku można(...)
Poprzez wypowiadane słowa wyrażamy zobiektywizowaną rzeczywistośc. Wyrażamy, mówimy o czymś, co istnieje w rzeczywistości.
W etnometodologii wyrażenia indeksalne tworzone w interakcji - oznacza, że konstrukty w rzeczywistości są bardzo kruche, niejednoznaczne oraz są uzgadniane - co dla pedagogiki jest bardzo istotne.
Np. w „Modzie na sukces” ukazane jest bogactwo, w przeciwieństwie do rzeczywistości tworzonej w „Świecie według Kiepskich” – o tym, czy istnieje obiektywny szacunek ograniczymy akty mowy konstruktu tylko dla danej grupy, czyli będzie bardzo kruchy i niezobiektywizowany. Z pedagogicznego punktu widzenia być może Kiepscy mają do siebie szacunek, ale nie są w stanie pokazać obiektywnie. Nie ma takiej interpretacji rzeczywistości poza grupą Kiepskich, która mogłaby przekazać szacunek. Słowo „jełopie” być może oznaczać, że pomiędzy danymi osobami występuje szacunek i miłość, ale dla osób postronnych nie oznacza to samo.
Wysoka i niska indeksykalność
Wysoka indeksykalność to niejednoznaczność, trudność w jednoznacznym odczytaniu znaku.
Na skutek tego, że znaki mają zdolność przenoszenia znaczeń, mogą pojawić się to, co wyrażamy indeksylnością w komunikacji – niejednoznaczna symboliczność znaków.
To są takie słowa i zwroty, które są słabymi konstruktami rzeczywistości. Gdyby wykładowca zwrócił się do studentów „Dzieci”, to studenci zastanawiają się, czy zwrot ten przypadkiem nie jest na miejscu - jest to nie standardowe zachowanie. Czy pani profesor jest w stanie wygrać tym wątkiem emocjonalnym na zajęciach, tak aby przekonać studentów do swoich racji.
Są przyjęte jako obiektywny konstrukt w ustalonych wewnętrznie relacjach.
Używanie w rozmowie indeksykalnego sposobu mówienia jest wyrazem siły i pewności siebie, oznacza on, że konteksty i leżące u ich podstaw konstrukty rzeczywistości są dużym stopniu zgodne.
Stabilność i kruchość konstruktów rzeczywistości
Konstrukty rzeczywistości są uzgodnione społecznie i nie są stabilne, utrzymanie stabilności konstruktu odbywa się poprzez uzgadnianie konstruktu w procesie komunikowania się (komunikacji społecznej)
KOD I ETNOKOD:
Ułożenie znaków tak by przyniosły określone znaczenie. Opanowanie kodu charakterystycznego dla danej sytuacji czy grupy.
Philipsen nie mógł prowadzić socjoterapii, gdyż nie miał on autorytetu. Autorytet to symbol, który musi się pokazać poprzez znaki. Znaki - według etnometodologii - są wyrażeniami indeksykalnymi. Interpretacja tego według studentów, to ich wykładowca - Pihilipsen nie był przez nich dostrzegany jako autorytet.
Jest podstawową umiejętnością nabywaną przez człowieka w toku socjalizacji.
W jakim kodem będzie ciebie socjolizowano, takim kodem językowym będziesz się posługiwać. Kodu nie widać, można jednak intelektualnie go przewidzieć.
Gery Philipsen definuje kod językowy: „system społecznie utworzonych symboli i znaczeń, założeń i reguł, odnoszący się do zachowania komunikacyjnego”.
Kod to takie ułożenie z punktu widzenia identyczności, a więc to jak mówimy, zostaliśmy nauczeni aby wyrazić siebie – tym właśnie każdy pedagog powinien się przejąć.
WYCHOWANIE A ETNOKOD
Odmienność kulturowo – społeczna a odmienność kodu językowego.
Aby zrozumieć powyższe pojęcie, należy przeanalizować pojęcie tożsamości i identyczności. Tożsamość odnosi się do zbiorowości; w jakim standardzie kulturowo jednostka była sojalizowana, natomiast identyczność odnosi do jednostki; jaka jest jednostka w odniesieniu do całości.
Kod językowy odkrywa struktury tożsamości jednostkowej, społeczeństwa strategicznego działania.
Z punktu widzenia etnometodologii możemy być socjalizowani do danej zbiorowości oraz możemy posługiwać się innym kodem językowym. Etnometodologia mówi o tym, że świadomość otoczenia może pomóc wychowawcy do zidentyfikowania wychowanka.
Stąd ważne jest aby dokładnie odczytywać intencje i rzeczywistość z punktu widzenia osoby która mówi.
SOCJOLINGWISTYCZNA TEORIA B. BERNSTEINA
Socjologiczna teoria odtwarzania struktury społecznej o określonych właściwościach.
Struktura społeczna rozumiana jest jako sieć relacji między podmiotami, z których jedne dominują, inne są zdominowane i swój stan traktują jako niepozbywalną cechę trwałego ładu społecznego.
Wprowadzane są w ten ład w procesie długotrwałej socjalizacji (układ aktów komunikowania)
B. Bernstein uprawiał socjologię w społeczeństwach. Badał relacje w społeczeństwach, szczególną uwagę zwrócił na „odpad szkolny”, czyli na uczniów wykluczonych, które zbyt wcześnie kończą edukację. Zaczął badać ich cechy, zauważył, że statystycznie były to dzieci z klas robotniczych zaś z klasy średniej kształciły się dłużej. Doszedł do wniosku, że źródłem jest odmmienność społecznie kulturowa. Dziecko w gorszej pozycji społecznej znajduje się w odmiennej rzeczywistości, w której znajduje się w trudniejszej sytuacji. Następnie Bernstein analizował kod ograniczony języka.
RODZINA I SPOŁECZEŃSTWO
Charakter pracy rodziców (rodziny)
Socjalizacja w rodzinie (pierwotna grupa socjalizacyjna)
Typy socjalizacyjne (akty komunikowania):
Pozycjonalny (poprzez pozycje i status)
Zorientowany na osobowość (cechy psychiczne, doświadczenie życiowe)
KODY