Prawo gospodarcze – zwyczajowe określenie dziedzin prawa regulujących działalność gospodarczą. Zazwyczaj określenie to obejmuje prawo gospodarcze prywatne oraz prawo gospodarcze publiczne, często jednak bywa synonimem publicznego prawa gospodarczego.
Prawo gospodarcze (zakres):
- wyraża stosunek państwa do własności środków produkcji, które stanowią podstawę gospodarowania i tworzą określony typ gospodarki,
- określa zasady gospodarowania składnikami majątku państwowego i komunalnego,
- uzupełnia normy prawa konstytucyjnego, finansowego,
- określa formy prawne prowadzenia działalności gosp.,
- reguluje stosunki między podmiotami gosp. a państwem,
- zawiera regulacje prawne dotyczące zakresu i form ingerencji państwa w funkcjonowanie rynku.
1.3. ŹRÓDŁA PRAWA GOSP.
- formalne (forma aktu, w którym są zawarte normy prawne),
- materialne.
Cechy charakterystyczne źródeł:
1. różnorodność aktów normatywnych,
2. obszerność przepisów i stosunkowo mała stabilność,
3. mozaika różnych aktów normatywnych.
1.4. Wpływ prawa gospodarczego na działalność gospodarczą.
Prawo oddziałuje na działalność gospodarczą, gdy jest przestrzegane przez przedsiębiorców oraz prawidłowo stosowane przez organy upoważnione i zobowiązane do działania z mocy przepisów prawa.
II.
2.1. Własność – najszersze, podstawowe prawo rzeczowe, pozwalające właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób
2.2. Podstawowe sposoby nabycia własności w prawie rzeczowym to:
przeniesienie własności na podstawie umowy
nabycie w drodze egzekucji sądowej
nabycie pierwotne – nabywca nie otrzymuje prawa poprzednika, jego prawo jest zupełnie nowe (wyjątek, kiedy gmina nabywa własność nieruchomości, której właściciel się zrzekł, gmina ponosi odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia)
nabycie wtórne – prawo zostaje takie samo zmienia się jedynie podmiot (nabywca nie może nabyć więcej praw niż posiada zbywca)
2.3. Zakup rzeczy ruchomej od osoby, która nie była jej właścicielem nie przekreśla jeszcze nabycia własności danej rzeczy przez kupującego. Przeciwnie, wymieniony na wstępie art. 169 § 1 K.c. chroniący nabywców będących w dobrej wierze, jest poważnym wyłomem w zasadzie, która w uproszczeniu stanowi, że nie można przenieść prawa, które komuś nie przysługuje.
2.4 a) Użytkowanie wieczyste – specyficzne dla polskiego prawa cywilnego prawo podmiotowe dotyczące nieruchomości gruntowej, jeden z trzech rodzajów praw rzeczowych, obok własności i praw rzeczowych ograniczonych. Polega na oddaniu w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącej własnością skarbu państwa, województwa, powiatu bądź gminy lub związku tych jednostek osobie fizycznej lub prawnej na czas określony 99 lat (wyjątkowo krócej, lecz nie mniej niż 40 lat). Dotyczy głównie gruntów położonych w granicach administracyjnych miast.
b) Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, na jego treść składają się dwa podstawowe uprawnienia: prawo do korzystania z lokalu oraz prawo do rozporządzania swoim prawem w tym wynajęcia albo oddania do bezpłatnego korzystania zgodnie z przeznaczeniem lokalu. Do tych uprawnień nie jest potrzebna zgoda spółdzielni mieszkaniowej. W razie chęci zmiany przeznaczenia lokalu (np. na lokal użytkowy) potrzebna jest zgoda spółdzielni mieszkaniowej.
III.
3.1 Umowa to dwustronna czynność prawna (zgodne oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych), będąca powszechnie przyjętym sposobem nawiązywania więzi gospodarczych przez podmioty prawa (jest instrumentem wymiany dóbr i usług w formie towarowo-pieniężnej); stanowi podstawowe źródło powstania stosunku cywilnoprawnego (zobowiązaniowego) pomiędzy stronami, które ją zawarły.
3.2 Zasada swobody umów polega na tym, że podmioty prawa cywilnego mają pełną swobodę do tego:
- czy zawrzeć określoną umowę i zawiązać między sobą stosunek obligacyjny,
- z kim taką umowę zawrzeć (niekiedy wybór kontrahenta jest na tyle problematyczny, że faktyczny monopol ekonomiczny na konkretnym rynku wyłącza swobodę wyboru kontrahenta).
- jaką nadać umowie treść oraz formę
Do ograniczeń zasady swobody umów należy zaliczyć obowiązek respektowania przez strony natury (właściwości) konkretnego stosunku prawnego. Wyróżnia się dwa pojęcia natury stosunku prawnego:
3.3 Do swoistych sposobów zawierania umów należą:
oferta i jej przyjęcie
3.4 Prawo może uzależniać skutki prawne umowy od zawarcia jej z zachowaniem określonej formy. Ze względu na formę wyróżnia się umowy zawarte:
w drodze czynności konkludentnych – takich, które nie mogą być uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy. Przykładem może być zamówienie dwóch piw przez podniesienie dwóch palców,
ustnie,
w formie aktu notarialnego,
w formie przewidzianej ustawą szczególną,
inne, nie występujące w prawie polskim.
3..5 a) Zadatek - Służy do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Strona, która nie wykona swojego zobowiązania traci zadatek, jeśli sama go dała, albo obowiązana jest go zwrócić w dwukrotnej wysokości. Od 2008 roku zadatek jest skuteczny jeżeli zostanie wręczony przed, w trakcie lub po zawarciu umowy. Zadatkiem może być określona suma wyrażona w pieniądzu jak również rzecz ruchoma. Wysokość zadatku nie powinna przekraczać wartości przyszłego zobowiązania.
b) Jest to klauzula, którą strony mogą umieścić w umowie cywilnoprawnej. W klauzuli tej strony mogą postanowić, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego (i tylko takiego) nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy.
3.6 Umowa poręczenia – umowa cywilnoprawna, przez którą jedna strona – poręczyciel - zobowiązuje się wobec wierzyciela, że wykona zobowiązanie dłużnika, gdyby ten ostatni sam go nie wykonał.
3.7 Skarga Pauliańska - rodzaj powództwa, którego treścią jest żądanie uznania danej czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, którego sytuacja pogorszyła się wskutek tej czynności.
Instytucja ta wywodzi się z prawa rzymskiego
IV.
4.1 Przeniesienie własności – sytuacja, w której utracie własności rzeczy przez jedną osobę towarzyszy równoczesne jej nabycie przez inną osobę.
Do przeniesienia własności dochodzi zazwyczaj na skutek umowy zawartej przez dotychczasowego właściciela rzeczy z późniejszym jej nabywcą. Tytułem przykładu wymienić można następujące umowy, które prowadzą do przeniesienia własności:
a) Sprzedaż – umowa cywilna, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę rzeczy w gotówce lub równowartości gotówki.
b) Darowizna – rodzaj umowy nazwanej prawa cywilnego, która ma na celu nieodpłatne przysporzenie obdarowanemu korzyści (wzbogacenie obdarowanego) kosztem majątku darczyńcy.
c) Pożyczka- operacja polegająca na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych lub określonych przedmiotów do dyspozycji pożyczkobiorcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony (Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę
4.2 a) Umowa najmu - najemca zobowiązuje się do zapłaty określonego czynszu, a wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do korzystania na czas oznaczony lub nieoznaczony. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome lub nieruchome. Umowa najmu należy do umów zobowiązujących, a więc rodzi obowiązki po obu stronach. Jest zawsze umową odpłatną. Czynsz może być płatny z góry tzn. do 10 następnego miesiąca. Możemy podnająć rzecz wynajętą, jeżeli nie jest to zastrzeżone w umowie. Osobie trzeciej można również taką rzecz użyczyć. Wymagana jest jednak zgoda wynajmującego. Wynajmujący może nam wypowiedzieć najem w przypadku niepłacenia czynszu przez 2 kolejne okresy płatności. Wynajmującemu przysługuje prawo do zastawu rzeczy wniesionych przez najemcę do lokalu, na poczet przyszłego czynszu. Roszczenia z tytułu niedopłaconego lub nadpłaconego czynszu przedawniają się po upływie roku od daty rozwiązania umowy, zaś roszczenia z tytułu rzeczy ruchomej po upływie 10 lat.
b) Umowa dzierżawy - wydzierżawiający zobowiązuje się do oddania rzeczy dzierżawcy do używania i pobierania z niej pożytków, zaś dzierżawca do płacenia czynszu.
c) Użyczenie - użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na używanie oddanej do używania rzeczy. Przedmiotem może być rzecz ruchoma lub nieruchoma, zawsze jest nieodpłatna. Bez zgody użyczającego nie można przekazać rzeczy do używania osobie trzeciej. Biorący ponosi zwykłe wydatki, za uszkodzenie. Za przypadkową utratę ponosi odpowiedzialność, jeżeli używał jej w sposób sprzeczny z umową, właściwościami rzeczy lub przeznaczeniem rzeczy lub też, gdy przekazał ją osobie trzeciej bez zgody użyczającego. Po zakończeniu umowy biorący jest zobowiązany zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym, ale nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem jej prawidłowego używania. Wszelkie roszczenia przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy użyczonej.
d) Umowa leasingu - finansujący zobowiązuje się do oddania rzeczy do korzystania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłaty ceny w ratach.
Leasing finansowy - występują 3 osoby: zbywca, finansujący, korzystający. Jest to leasing długoterminowy, jest w nim zawarta forma zakupu danego przedmiotu leasingowego. Po spłaceniu wszystkich rat po m-cu od daty upływu umowy należy wykupić przedmiot umowy.
Leasing operacyjny - to leasing krótkoterminowy, przedmiot leasingu przechodzi z rąk jednego leasingobiorcy do drugiego.
4.3 a) Umowa o dzieło to umowa o świadczenie usług, umowa rezultatu (rezultat musi mieć charakter twardy), zaś umowa zlecenia jest umową starannego wykonania (trzeba dołożyć należytą staranność, ale nie jest wymagane osiągnięcie określonego celu).
b) Umowa zlecenia – umowa cywilnoprawna. Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonanie określonej czynności prawnej (odpłatnie lub nieodpłatnie). Ścisła definicja kodeksowa nie obejmuje zleceń dotyczących wykonania czynności faktycznych, choć niektórzy prawnicy rozszerzają znaczenie umowy zlecenia także na takie umowy, poprzez odniesienie do art. 750 K.C. dotyczącego umów o świadczenie usług gdzie indziej nieuregulowanych, których przedmiotem może być także wykonanie czynności faktycznych.
Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa się zleceniodawcą (zlecający wykonanie określonych czynności) i zleceniobiorcą (wykonującym zlecenie).
Domniemywa się, że za wykonanie zlecenia, zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie. Zlecenie może być nieodpłatne, jednak wtedy brak wynagrodzenia powinien być zawarty w umowie. Przy braku dokładnego określenia wysokości wynagrodzenia należy się "wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy", przy ustalaniu którego bierze się pod uwagę czas poświęcony na wykonanie zlecenia, stopień skomplikowania czynności będących przedmiotem zlecenia, przygotowanie zawodowe zleceniobiorcy (jego profesjonalizm). Zleceniobiorca ma obowiązek informować zleceniodawcę o przebiegu wykonywania umowy, a na zakończenie - przedstawić mu sprawozdanie z jej wykonania.
Umowę zlecenia określa się jako umowę starannego działania i przeciwstawia umowie o dzieło określanej umową rezultatu. Oznacza to, iż w umowie zlecenia ważna jest wykonywana praca (wykonywanie czynności) na rzecz zleceniodawcy, która niekoniecznie będzie prowadzić do określonego rezultatu - co jest przedmiotem umowy o dzieło. Wynagrodzenie z umowy zlecenia przysługuje za samo "staranne działanie", nie zaś za jego rezultat
Na podstawie umowy agencyjnej, przyjmujący zlecenie („agent”) zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie („zleceniodawcy”) albo do zawierania ich w imieniu zleceniodawcy, a zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia (prowizji). Zarówno agent, jak i zleceniodawca są przedsiębiorcami, a agent zobowiązany jest ponadto działać w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.
Umowa o pracę - jeden ze sposobów nawiązywania stosunku pracy. Czynność prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.
4.4 Umowa rachunku bankowego – jest to umowa, przez którą jedna z jej stron – bank zobowiązuje się na czas określony lub nieokreślony, że będzie przechowywała środki pieniężne drugiej strony – posiadacza rachunku bankowego; umowa może też stanowić, że bank będzie wykonywał na zlecenie posiadacza rachunku rozliczenia pieniężne.
b) Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem, a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas, a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie.
c) poręczenie – osoba fizyczna lub prawna zobowiązuje się do spłaty kredytu z odsetkami, jeżeli kredytobiorca nie spłaci go w terminie
VI.
6.1. W odróżnieniu od spółek prawa handlowego spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie stanowi jednostki organizacyjnej posiadającej podmiotowość prawną jak spółki osobowe, lecz jest konstrukcją regulowaną przez prawo zobowiązań (art. 860-875 Kodeksu cywilnego). Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym, spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność (czy, będąc precyzyjnym, wspólność) łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. To wspólnicy są przedsiębiorcami i to oni mają firmy (oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorcę). Spółka cywilna nie może mieć firmy.
Zawierając umowę, wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, w sposób oznaczony, w szczególności poprzez wniesienie wkładu, przy czym nie musi to być działalność zarobkowa – dopuszczalne jest np. powołanie spółki w celu wspólnej budowy drogi. Umowa spółki powinna zostać zawarta na piśmie dla celów dowodowych (ad probationem). Istotą spółki cywilnej jest stałość jej składu osobowego, wobec czego wspólnik nie może rozporządzać udziałem w majątku wspólnym ani w jego składnikach (przynajmniej do rozwiązania spółki), utrudnione jest także wystąpienie ze spółki.
6.2 Umowa Spółki sporządzona w formie pisemnej powinna zawierać następujące elementy:
wskazanie wspólników,
nazwę spółki,
siedzibę spółki,
określenie celu gospodarczego, dla którego została zawiązana,
rodzaj działalności według PKD 2007,
rodzaj i wartość wniesionych wkładów ( pieniądze, rzeczy, prawa, usługi),
zakres umocowania wspólników do reprezentacji spółki,
sposób i zakres udziału wspólników w zyskach oraz uczestniczenia w stratach,
czas trwania spółki.
6.3 Każdy ze wspólników jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do reprezentowania spółki. W czynnościach zwykłego zarządu, do momentu kiedy nie ma sprzeciwu chociaż jednego ze wspólników, nie potrzeba uchwały. Każdy może wykonać czynność nagłą, gdyby niewykonanie jej mogło narazić spółkę na niepowetowane straty. Wspólnik jest umocowany do reprezentowania spraw spółki w zakresie w jakim jest upoważniony do prowadzenia jej spraw.
6.4. W przypadku spółki cywilnej reprezentacja to działanie w imieniu pozostałych wspólników, w zakresie prowadzonej wspólnie działalności.
Jeśli umowa spółki lub uchwała wspólników nie stanowi inaczej, zasady reprezentacji są takie same jak przy prowadzeniu spraw spółki:
-każdy wspólnik jest uprawniony do reprezentowania spółki
-każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki; jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników
-każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na straty
6.5. Wierzyciel może domagać się zapłaty od któregokolwiek ze wspólników, wybierając tego który daje gwarancję spłaty zadłużenia
6.6. http://cenabiznesu.pl/wystapienie-wspolnika-spolki-cywilnej/
Spółka z ważnych powodów może zostać rozwiązana przez sąd na żądanie każdego ze wspólników. W takim przypadku spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika. Po rozwiązaniu stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Z modyfikacjami: po spłacie długów zwraca się wspólnikom wkłady, a pozostałą część majątku dzieli się według ich udziału w zyskach.
6.7
Wspólnicy decydując się na rozwiązanie spółki cywilnej powinni wybiec myślami w przyszłość i ustalić, jak podzielą się wspólnym majątkiem. Najlepszym i najtańszym rozwiązaniem jest podzielenie majątku jednocześnie z zawarciem porozumienia o rozwiązaniu spółki.
Rozwiązanie spółki oznacza konieczność uporządkowania spraw związanych z majątkiem wspólnym wspólników. W trakcie istnienia spółki jest on niepodzielny. Po rozwiązaniu zostaje objęty współwłasnością w częściach ułamkowych. Tym samym każdy ze wspólników ma udziały we wszystkich przedmiotach majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego, nie mając jednocześnie żadnego na wyłączność. Podział majątku ma zmienić ten stan rzeczy.
VII.
Spółka partnerska to spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Firma tej spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi o spółkę partnerską - "i partner"; "i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego zawodu (bądź zawodów) wykonywanego w spółce. Spółka powstaje w momencie wpisu do odpowiedniego rejestru. Niezbędne jest przestawienie w trakcie rejestracji dokumentu potwierdzającego uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu. Partnerami w spółce mogą być osoby wykonujące następujące wolne zawody, np. adwokat, aptekarz,architekt,inżynier budownictwa, biegły rewident, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny,lekarz, lekarz weterynarii,lekarz dentysta,położna, pielęgniarka, tłumacz przysięgły,rzecznik patentowy radca prawny, notariusz, lekarz, księgowy, doradca podatkowy.
7.1 Istotą spółki partnerskiej jest specyficzne ukształtowanie odpowiedzialności partnerów za zobowiązania spółki. Przyjęte w kodeksie spółek handlowych rozwiązanie opiera się na zróżnicowaniu odpowiedzialności partnerów za zobowiązania spółki związane z jej zwykłym funkcjonowaniem oraz za zobowiązania wynikające z „błędów w sztuce”.
7.2
VIII.
Spółka jawna (skrót – sp. j.) – osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i niebędąca inną spółką handlową. Spółka jawna ma ułomną osobowość prawną. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.
a/ Osobowy charakter spółki przejawia się tym, że decydujące znaczenie dla je funkcjonowania mają wspólnicy, ich kwalifikacje i wykonywana przez nich praca. Za ewentualne zobowiązania spółki osobowej wspólnicy odpowiadają całym swoim mZa zobowiązania spółki jawnej odpowiada każdy ze wspólników całym swoim majątkiem bez ograniczeń solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółkąajątkiem; tak więc własność osobista i współwłasność w spółce osobowej nie są oddzielone. W sytuacji upadłości spółki osobowej jej wierzyciele, np. dostawcy, mają prawo do żądania zwrotu swojej należności z majątku osobistego wspólników.
b/ Firma spółki jawnej musi zawierać nazwiska wszystkich wspólników albo też nazwisko i przynajmniej jedną literę imienia jednego lub kilku wspólników z dodatkiem wskazującym na tę spółkę. Wspólnicy spółki jawnej sporządzają na piśmie umowę, której warunki mogą być zmienne za zgodą większości wspólników. Umowa spółki określa wysokość wkładu wspólników. Wkład ten może mieć charakter pieniężny bądź nie pieniężny ( może być też wykonywanie pracy na rzecz spółki). Ponadto spółce jawnej nie powołuje się organów spółki, czyli spółka może być reprezentowana zgodnie ponadto umową przez jednego, kilku lub wszystkich wspólników. Spółka jawna ponadto jest przeznaczona do prowadzenia przedsiębiorstwa w większym rozmiarze, nie jest inną spółką handlową.
c) Za zobowiązania spółki jawnej odpowiada każdy ze wspólników całym swoim majątkiem bez ograniczeń solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Z powyżej przytoczonych przepisów wynika, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest:
Osobista (wspólnik odpowiada swoim majątkiem)
Nieograniczona (wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem teraźniejszym i przyszłym bez ograniczeń)
Solidarna
Wierzyciel może dochodzić roszczeń przeciwko jednemu dowolnie przez siebie wybranemu, kilku lub wszystkim dłużnikom, bez potrzeby zachowania kolejności w której się zobowiązali, a także w dowolnych częściach. Natomiast wspólnicy, którzy spełnili roszczenie mogą dochodzić zwrotu spełnionego świadczenia od wspólników, którzy w ogóle nie spełnili roszczenia bądź spełnili w mniejszej części.
Subsydiarna
Wierzyciel może wnieść powództwo przeciwko dowolnemu wspólnikowi lub spółce w dowolnej kolejności. Jednak egzekucję z majątku wspólnika może prowadzić dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna w zakresie egzekucji).
d/
Główna różnica między spółką cywilną a jawną polega na subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika (co to znaczy, zaraz wyjaśnimy) i obowiązku ujawnienia w nazwie firmy nazwiska (firmy) co najmniej jednego ze wspólników.
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki jawnej bez ograniczenia całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem tego, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. To właśnie oznacza subsydiarna odpowiedzialność wspólnika - wierzyciel najpierw powinien sięgnąć po majątek spółki, a dopiero gdy go zabraknie - do kieszeni wspólnika. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.
8.2 Spółka komandytowa jest odrębnym typem spółki prawa handlowego. Zaliczana jest do kategorii spółek osobowych, do której należą również spółka jawna, spółka partnerska oraz spółka komandytowo-akcyjna. O jej osobowym charakterze przesądzają takie cechy jak względnie trwały skład osobowy, duże znaczenie osobistych cech poszczególnych wspólników oraz brak wyodrębnionych organów prowadzących sprawy spółki.
Spółka komandytowa jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której Kodeks spółek handlowych przyznał podmiotowość prawną. Spółka może zatem nabywać we własnym imieniu prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać oraz być pozywana.
Spółka komandytowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Celem spółki komandytowej musi być wykonywanie działalności gospodarczej. Firma spółki powinna zawierać nazwisko bądź firmę (nazwę) jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.k.”). Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. Jeżeli tak się stanie komandytariusz odpowiada wobec osób trzecich za zobowiązania spółki bez ograniczeń.
b/ W spółce komandytowej funkcjonują dwie kategorie wspólników – komplementariusze i komandytariusze. Przyczyną wyodrębnienia przez ustawodawcę dwóch rodzajów wspólników jest odmienne ukształtowanie ich pozycji prawnej w spółce komandytowej.
Komplementariusz jest wspólnikiem aktywnym, który co do zasady prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Czynne uczestniczenie w kierowaniu spółką przez tego wspólnika ustawodawca połączył jednak z przypisaniem mu nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Komplementariusz odpowiada bowiem za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność komplementariusza jest jednak subsydiarna, co oznacza, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z jego majątku, dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Komandytariusz jest wspólnikiem pasywnym, który w zasadzie nie prowadzi spraw spółki i nie reprezentuje jej. Pasywny udział komandytariusza w kierowaniu działalnością spółki przesądził o przyznaniu mu przez ustawodawcę ograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania. Wspólnik ten odpowiada bowiem za zobowiązania tylko do określonej w umowie spółki kwoty tzw. sumy komandytowej. Jeżeli natomiast komandytariusz wniesie do spółki wkład o wartości co najmniej równej sumie komandytowej wówczas wolny jest od osobistej odpowiedzialności.
c/ Czynnikiem wyróżniającym spółkę komandytową spośród innych spółek osobowych jest charakter wspólników tej spółki. Spółka komandytowa może być utworzona, co najmniej przez dwie osoby, z których jedna jest komandytariuszem a druga komplementariuszem.
Według nowej ustawy spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność, co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. W porównaniu do regulacji kodeksu handlowego, ustawodawca zrezygnował z określenia, że spółka komandytowa to taka, która ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa w większym rozmiarze albo gospodarstwa rolnego. Obecnie, więc spółkę komandytową można powołać dla prowadzenia jakiegokolwiek przedsiębiorstwa, także tego "małego".
d/ Spółka komandytowo-akcyjna (skrót S.K.A.) – spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Spółka komandytowo-akcyjna prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Celem spółki komandytowo-akcyjnej jest prowadzenie działalności gospodarczej. Firma spółki powinna zawierać nazwisko bądź firmę (nazwę) jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S.K.A.”). Nazwisko akcjonariusza nie może być zamieszczone w firmie spółki. Jeżeli tak się stanie, akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich za zobowiązania spółki bez ograniczeń, tak jak komplementariusz.
W spółce komandytowo-akcyjnej, podobnie jak w spółkach kapitałowych, utworzony jest kapitał zakładowy, którego minimalna wysokość wynosi 50.000 złotych.
8.4.
8.5 Ponieważ w państwach członkowskich UE obowiązują różne sposoby administrowania spółkami akcyjnymi ustawodawca europejski uwzględnił to przewidując możliwość wyboru przez akcjonariuszy pomiędzy systemem monistycznym i dualistycznym. Organami spółki są: walne zgromadzenie oraz w przypadku przyjęcia systemu dualistycznego: organ nadzorujący (rada nadzorcza) i organ zarządzający (zarząd) albo wobec przyjęcia systemu monistycznego: organ administrujący stosownie do formy wybranej w statucie spółki (rada administrująca). Polski ustawodawca, z uwagi na to, że przepisy Kodeksu spółek handlowych o spółce akcyjnej oparte są na modelu dualistycznym, uregulował w ustawie szczegółowo model monistyczny. Należy podnieść, że ustawa wprowadza do polskiego prawa spółek nową kategorię funkcjonariusza spółki (właściwego wyłącznie dla spółki europejskiej, w której statucie przyjęto system monistyczny), zwanego dyrektorem wykonawczym, który nie będąc członkiem organu osoby prawnej, ani też kolegialnie nie tworząc takiego organu, pozostaje przedstawicielem spółki.
IX.
9.1 Upadłość (potocznie bankructwo, plajta) – procedura wszczynana w razie niewypłacalności dłużnika, polegająca głównie na wspólnym dochodzeniu roszczeń przez wszystkich jego wierzycieli. Upadłość to tzw. egzekucja uniwersalna prowadzona na rzecz wszystkich wierzycieli dłużnika, ze wszystkich składników jego majątku jednocześnie.
9.2 Zdolność upadłościowa przysługuje co do zasady przedsiębiorcom, którymi są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne posiadające zdolność prawną (np. spółki osobowe) prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Od 2009 roku zdolność upadłościową posiadają także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej – tzw. „upadłość konsumencka”.
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosićdłużnik lub każdy z jego wierzycieli (art. 20 ust. 1 pun) jednak w określonych sytuacjach dłużnik jest zobowiązanym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 21 pun). Prawo złożenia takiego wniosku przysługuje również wspólnikom poszczególnych rodzajów spółek osobowych, zgodnie z art. 20 ust 2 pun, który wymienia także i inne podmioty uprawnione do takiego działania ze względu na formę prawną, w ramach jakiej działa dłużnik lub sytuację, w jakiej się on znajduje. Przykładowo, w spółce komandytowej wniosek może złożyć każdy ze wspólników odpowiadający bez ograniczeń za jej zobowiązania (tj. co do zasady komplementariusz), a gdy będzie ona w stanie likwidacji, prawo to będzie przysługiwać także każdemu z likwidatorów.
9.3. Ogłoszenie upadłości podmiotu gospodarczego pociąga za sobą bardzo poważne skutki prawne. Przede wszystkim stanowi podstawę do wszczęcia postępowania upadłościowego, w którym syndyk i inne organy mogą podejmować działania związane z zarządem i likwidacją majątku upadłego.
Wniesienie zażalenia na postanowienie o ogłoszeniu upadłości nie tamuje jego wykonania, oznacza to, że postanowienie to jest natychmiast wykonalne i pociąga za sobą szereg skutków, które Można podzielić na trzy kategorie:
1. skutki ogłoszenia upadłości, co do osoby upadłego.
2. skutki ogłoszenia upadłości, co do majątku upadłego.
3. skutki ogłoszenia upadłości, co do zobowiązań upadłego.
9.4 by zabezpieczyć majątek, syndyk może zawrzeć umowę z przedsiębiorstwem, które zajmuje się profesjonalną ochroną, albo sprzedać zagrożone zniszczeniem składniki.
O upadłości syndyk zawiadamia wierzycieli upadłego, komornika oraz placówki pocztowe, aby doręczyły mu korespondencję upadłego, a także banki i instytucje, z którymi upadły zawarł umowę o udostępnienie skrytki sejfowej albo złożył pieniądze i inne przedmioty.
Sporządza też spis inwentarza i szacuje masę upadłości. Robi też plan likwidacyjny, w którym proponuje sposoby sprzedaży majątku, preliminarz wydatków i plan sprzedaży. Sporządza też listę wierzytelności, a potem prowadzi likwidację majątku. Dokonuje podziału sum uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo oraz podział funduszów masy. W sprawach dotyczących masy upadłości zawsze wykonuje czynności na rachunek upadłego.
9.5 Postępowanie upadłościowe może być prowadzone w dwóch trybach:
w trybie upadłości likwidacyjnej (art. 15 pr.up.n.), mającego na celu zasadniczo likwidację majątku upadłego i zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych
w trybie upadłości układowej (art. 14 pr.up.n.), mającego na celu oprócz zaspokojenia wierzycieli, także restrukturyzację przedsiębiorstwa
9.6 Sąd upadłościowy
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sad upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy
-sąd gospodarczy. Do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości jest sąd właściwy dla zakładu głównego dłużnika. Sąd może określić jak ma być prowadzona upadłość. Czy upadłość będzie dotyczyć likwidacji majątku, czy też będzie to upadłość z możliwością zawarcia układu.
Wyznacza sędziego komisarza, syndyka, nadzorcę sądowego, zarządcę
9.7 W toku postępowania o charakterze układowym przedsiębiorca prowadzi normalną działalność gospodarczą pod nadzorem nadzorcy sądowego i sędziego komisarza. W poszczególnych przypadkach prawo zarządu nad przedsiębiorstwem jest przedsiębiorcy odbierany. Wówczas działalność gospodarczą prowadzi nadzorca sądowy pod nadzorem sędziego komisarza. W obu przypadkach tak prowadzone postępowanie ma doprowadzić do zawarcia układu z wierzycielami . Jest to rodzaj ugody zawarty ze wszystkimi wierzycielami.
Warunki układu to najczęściej redukcja zadłużenia, odroczenie zapłaty, rozłożenie długów na raty. Po zawarciu układu postępowanie upadłościowe kończy się, a przedsiębiorca najczęściej bez dozoru prowadzi normalną działalność gospodarczą i wykonuje zawarty układ. Niekiedy postanowienia układowe przewidują jego wykonywanie przez wiele lat.
X.
10.1
10.2 b/Wzorem użytkowym może być tylko wytwór materialny, przy czym właściwości materiałowe, estetyczne, kolorystyka czy ornamentacja nie są cechami wyróżniającymi wzory użytkowe. Wzorami użytkowymi nie są np. „wzorzec kilograma” (nie jest nowy), „wzór na tkaninie” (nie dotyczy kształtu, budowy czy zestawienia przedmiotu), „wzór postępowania przy używaniu kamizelki ratunkowej” (nie dotyczy przedmiotu, lecz czynności), „wzór chemiczny kwasu cytrynowego” (kwas cytrynowy nie ma trwałej postaci, a wzór chemiczny nie jest przedmiotem).
W odróżnieniu od wynalazków wzory użytkowe nie muszą mieć atrybutu posiadania poziomu wynalazczego, dlatego w niektórych przypadkach łatwiej jest uzyskać ochronę na wzór użytkowy niż patent na wynalazek.
10.3 Wynalazek, na który może być udzielony patent musi spełniać cztery podstawowe warunki:
- musi wykazywać nowość w skali światowej;
- musi posiadać poziom wynalazczy, związany z brakiem oczywistości; a także
- musi być rozwiązaniem technicznym;
- musi nadawać się do przemysłowego, powtarzalnego odtwarzania.
10.4 Prawo z patentu daje jego właścicielowi wyłączność na korzystanie w sposób zarobkowy i/lub zawodowy na terenie, na który patent się rozciąga. Korzystanie z prawa z patentu dotyczy zatem wyłączności produkcji i sprzedaży wyrobów, importu wyrobów, a także umożliwia udzielanie odpłatnych pozwoleń osobom trzecim na równolegle, legalne korzystanie z patentu. Pozwolenia takie, zwane umowami licencyjnymi, muszą być zawierane na piśmie i muszą wyraźnie określać wszystkie warunki oraz prawa i obowiązki stron (licencjodawcy i licencjobiorcy).
10.5 W przypadku gdy podejrzewamy iż ktoś dokonuje naruszeń naszych praw wynikających z przyznanej ochrony powinniśmy najpierw zebrać dowody naruszenia tychże praw. Wskazane jest skorzystanie z pomocy rzecznika patentowego lub adwokata bądź radcy prawnego, który specjalizuje się w dziedzinie ochrony własności przemysłowej. Roszczeń można dochodzić głównie w trybie postępowania cywilnego na zasadach ogólnych. Przed wystąpieniem na drogę sądową należy wezwać naruszyciela do zaniechania niedozwolonych działań w wyznaczonym terminie (list ostrzegawczy).
Uprawniony z patentu, którego prawo zostało naruszone może żądać: zaniechania naruszenia i usunięcia jego skutków oraz wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a także naprawienia szkody na zasadach ogólnych oraz zamieszczenia w prasie stosownego oświadczenia. W Polsce regulacje prawne obok cywilnoprawnej ochrony praw z patentu przewidują również odpowiedzialność karnoprawną. Właściwymi do rozpatrywania spraw o naruszenie patentu są w Polsce sądy okręgowe, zaś drugą instancją są sądy apelacyjne.
Znakiem towarowym może być-
każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny
w szczególności:
wyraz, rysunek, ornament,
kompozycja kolorystyczna,
forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania,
melodia lub inny sygnał dźwiękowy,
jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.
Na znaki towarowe są udzielane prawa ochronne.
Nie udziela się praw ochronnych na znaki, które :
nie mogą być znakiem towarowym w rozumieniu Ustawy
nie mają dostatecznych znamion odróżniających (np. składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności),
weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
10.7 Prawo autorskie (symbol: ©) – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawne upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych[1] z późn. zm. wyróżnia: autorskie prawa osobiste oraz autorskie prawa majątkowe.
Utwór – termin prawniczy z zakresu prawa autorskiego, który według Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest zdefiniowany następująco: .każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Autorskie prawa osobiste są prawami "ojcostwa utworu" i obejmują przede wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę. W ramach ochrony dóbr osobistych autor ma prawo do przedstawiania utworu pod pseudonimem lub anonimowo. Do osobistych praw autorskich należy także prawo do zachowania niezmienionej treści i formy utworu, zakazujące wprowadzania zmian, zniekształceń, przeinaczeń czy prawo do nadzoru nad korzystaniem z dzieła. Warto nadmienić, że prawo do anonimowej publikacji dzieła jest często wykorzystywane w umowach kupna/sprzedaży utworów - umowne zobowiązanie nabywcy do anonimowego rozpowszechniania dzieła jest de facto zrzeczeniem się przez twórcę autorskiego prawa osobistego do oznaczenia utworu nazwiskiem lub pseudonimem.
Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) to monopol praw majątkowych na rzecz autora utworu (albo w określonych przypadkach wydawcy lub producenta).
Zasadą w prawie autorskim jest, że z utworu może korzystać lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona. Najczęściej będzie to sam twórca lub osoba, która nabyła określone prawa majątkowe, lub na rzecz której ustanowiona została licencja.
Reżimem prawnym gwarantującym ochronę produktów z branży IT,
takich jak programy komputerowe, wynalazki implementowane za
pomocą komputera czy elektroniczne bazy danych jest szeroko poję-
te prawo własności intelektualnej.
Podstawę ochrony programów komp
XI.
11.1