Pytania otwarte:
Efekt substytucyjny
Gdy coś staje się bardziej kosztowne, ludzie uciekają się do substytutów.
W przypadku podaży siły roboczej – gdy czas spędzany w domu staje się bardziej kosztowny (płaca realna – koszt alternatywny – rośnie), ludzie zastępują go czasem spędzanym w pracy. Płaca realna jest bodźcem do pracy i ludzie wybierają pracę, gdy płaca realna wzrasta.
Efekt dochodowy
Gdy dochód wzrasta, ludzie przejawiają skłonność do zwiększonej konsumpcji. W tym przypadku więcej czasu spędzają w domu, a mniej oferują go na rynku pracy. Stale wyższe płace realne zwiększają zamożność ludzi i dlatego pracują oni mniej.
W wyniku wzrostu płacy realnej wzrasta zamożność społeczeństwa. Mniejsza ilość pracy pozwala na ten sam poziom życia, więc podaż pracy spada.
W opinii większości ekonomistów efekt netto tych dwóch czynników jest zbliżony do zera. Oznacza to, że pomimo, iż oba efekty są silne, to jednak wzajemnie się znoszą. Efektem tego jest niemal pionowa krzywa podaży pracy w długim okresie czasu.
Efekt substytucyjny jest nieznacznie silniejszy przy podejrzeniach, że wzrost płacy realnej jest krótkotrwały.
Przy podejrzeniach trwałego wzrostu płacy realnej przeważa efekt dochodowy.
Częściej uważa się, że wzrosty te są krótkotrwałe, gdyż występują często.
Dlaczego państwa słabo rozwinięte, biedniejsze wolniej się rozwijają?
Przyczyną tego stanu jest to, iż kraje bogate posiadają względnie stabilne warunki do wzrostu, jak: edukacja, inflacja, infrastruktura publiczna, stabilna polityka państwa. Są to elementy niezbędne do przyspieszenia stopy wzrostu PKB. Jeśli kraje biedne podniosą poziom otoczenia biznesu, to mają szansę na szybszy wzrost gospodarczy.
Czy polityka pieniężna jest skuteczna, gdy oczekiwania są racjonalne?
Nowi klasycy zaś są przekonani, że żadne zapowiedziane zmiany podaży pieniądza nie mają wpływu na koniunkturę, gdyż podmioty gospodarcze charakteryzują oczekiwania racjonalne. Wpływ, ich zdaniem, wywierają tylko zmiany niezapowiedziane, wprowadzające w błąd podmioty gospodarcze.
Wskazują oni, że tylko nieoczekiwane zmiany polityki pieniężnej mogą mieć krótkookresowe skutki realne w postaci zmian zatrudnienia lub produkcji. Jeśli zmiana jest oczekiwana (np. zgodna z jakąkolwiek znaną rynkowi regułą), wówczas podmioty gospodarcze uwzględniają jej skutki w swoich oczekiwaniach inflacyjnych, w wyniku czego gospodarka pozostaje na długookresowej krzywej Phillipsa.
W warunkach racjonalnych oczekiwań przewidywany wzrost podaży pieniądza nie przynosi wzrostu realnej produkcji, tylko wzrost cen. Wniosek ten nazywa się twierdzeniem o nieskuteczności polityki monetarnej. Polityka pieniężna, która jest przewidywana, jest nieskuteczna.
Różnica między modelem Solowa a modelem endogenicznym.
Teoria endogenicznego wzrostu skupia się na tłumaczeniu postępu technicznego, a nie na traktowaniu go jako zjawiska egzogenicznego. Inaczej mówiąc, przedstawiciele teorii wzrostu endogenicznego starają się sformułować teorię określającą kształtowanie się czynnika technologii (A).
Jeżeli technologia nie wykazuje malejących przychodów w wytwarzaniu przyrostu technologii, to poświęcenie zwiększonych zasobów na poprawę technologii podwyższy stopę wzrostu w długim okresie. Według teorii endogenicznego wzrostu, polityka gospodarcza może podwyższyć stopę wzrostu na stałe; w ramach neoklasycznego modelu wzrostu podwyższenie stopy wzrostu może mieć miejsce tylko w okresie przejściowym.
Dlaczego nie istnieje zamienność inflacji i bezrobocia w długim okresie, skoro w krótkim okresie występuje taka zamienność?
Odchylenia stopy bezrobocia od poziomu naturalnego możliwe są wyłącznie w krótkim okresie, gdyż w okresie długim występują mechanizmy sprowadzające aktualna stopę bezrobocia do poziomu naturalnego. W myśl tej teorii krótkookresowa krzywa Philipsa jest ujemnie nachylona, natomiast w okresie długim krzywa Phillipsa staje się pionową prostą, a bezrobocie ustala się a poziomie bezrobocia równowagi, przy naturalnej stopie bezrobocia, która nie jest zależna od wielkości inflacji, czy tempa wzrostu płac.
Podaż pieniądza
To całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek wymiany. Obejmuje ona wartość gotówki (banknotów i bilonu) znajdującej się w obiegu pozabankowym oraz wkładów bankowych płatnych na każde żądanie. Na wielkość podaży pieniądza wpływają dwa główne czynniki: wartość wyemitowanych przez bank centralny znaków pieniężnych (baza monetarna) oraz udzielonych przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i bezgotówkowej (kreacja pieniądza).
Podaż pieniądza powinna być dostosowana do potrzeb gospodarki - zarówno nadmierna, jak i niedostateczna podaż pieniądza wpływa niekorzystnie na przebieg procesów gospodarczych. Kontrola podaży pieniądza jest zadaniem banku centralnego, realizującego politykę pieniężną państwa.
Co ma największy wpływ na zmianę dochodu narodowego wg modelu Solowa?
Jak wynika z zapisu udział stopy wzrostu technologii wynosi 1, zatrudnienia 0,7, zaś kapitału 0,3. Formuła ta jest niezależna od konkretnej postaci funkcji produkcji. Wagi oparte są na względnych udziałach kapitału i pracy w dochodzie narodowym, które według badań wynoszą około 0,3 i 0,7.
Niezależność banku centralnego - funkcje.
Niezależność banku centralnego można wskazać w 4 aspektach: niezależność funkcjonalną, finansową, personalną i instytucjonalną. (nie wiem czy o to chodzi; jeśli chodzi o stricte funkcje BC to: bank emisyjny, bank banków, bank państwa, pożyczkodawca ostatniej instancji)
NIEZALEŻNOŚĆ FUNKCJONALNA. Oznacza, zgodnie z Konstytucją RP, że Narodowy Bank Polski posiada takie uprawnienia i kompetencje, które pozwalają mu na samodzielne prowadzenie polityki pieniężnej. W praktyce oznacza to, że ani Sejm, ani rząd czy prezydent nie mają prawa narzucać bankowi centralnemu żadnych warunków czy też ograniczeń. Rada Polityki Pieniężnej składa jedynie Sejmowi coroczne sprawozdanie z wykonania polityki pieniężnej.
NIEZALEŻNOŚĆ FINANSOWA. Polega na stworzeniu przejrzystych, a przede wszystkim stałych zasad regulujących kwestie finansowe. Zasady dotyczą zapewnienia środków finansowych na funkcjonowanie banku centralnego, a następnie tworzenie i podział funduszy. Ustalenie stałych i klarownych zasad pozwala na uniezależnienie się NBP od ewentualnych prób nacisku na jego decyzje ze strony władz państwowych. Tym, co najbardziej podkreśla autonomiczną pozycję banku centralnego w tym obszarze, jest zakaz finansowania przez NBP deficytu budżetu państwa.
NIEZALEŻNOŚĆ PERSONALNA. Oznacza ścisłe określenie w regulacjach prawnych (ustawa o NBP) sposobu powoływania i odwoływania członków, okresu kadencji na poszczególnych stanowiskach oraz konkretnych wymagań stawianych członkom organów NBP. Do tych wymagań zalicza się apolityczność; członkowie organów NBP mają ponadto zakaz zajmowania innych stanowisk i podejmowania działalności zarobkowej i publicznej poza pracą naukową lub dydaktyczną.
NIEZALEŻNOŚĆ INSTYTUCJONALNA. Oznacza ścisłe uregulowanie współpracy banku centralnego z innymi organami państwa, tak aby bank mógł podejmować decyzje i wykonywać swoje zadania, nie podlegając przy tym rządowi czy parlamentowi. Współdziałanie polega więc na opiniowaniu aktów prawnych, przekazywaniu informacji i analiz, a także realizacji polityki walutowej.
Doganianie państw bogatych przez państwa biedne w oparciu o model wzrostu Solowa.
Kraje o niskim poziomie kapitału rzeczowego na zatrudnionego znajdują się poniżej średniego poziomu długookresowego dochodu na mieszkańca. Kraje o niskim poziomie PKB na mieszkańca będą rozwijać się stosunkowo szybko – doganiać średnią, zaś kraje o wysokim poziomie rozwoju – względnie wolniej od średniej.
W praktyce jednak tak nie jest. Biedne kraje rozwijają się najczęściej wolniej od krajów bogatych.
Zgodnie z modelem Solowa powinna występować ujemna zależność pomiędzy poziomem i tempem wzrostu, to znaczy, kraje o niskim poziomie dochodu na mieszkańca powinny wykazywać wyższe tempo wzrostu. W praktyce kraje wysoko rozwinięte rozwijają się wolniej – tu model Solowa się sprawdza. Jednak kraje o niskim poziomie rozwoju nie wykazują tempa wzrostu sugerującego dościganie innych.
Polityka państwa może wpłynąć na poprawę wzrostu gospodarczego poprzez...
Rząd może oddziaływać na wszystkie trzy czynniki wzrostu: na postęp techniczny, akumulację kapitału oraz nakłady pracy. W przypadku stymulowania postępu technicznego rząd powinien zwiększać wartość wydatków na badania i rozwój (B+R). Miarą tych wydatków jest ich udział w PKB.
Ponadto powinny istnieć zachęty podatkowe do przeznaczania części zysków na cele badawczo-rozwojowe.
Drugim czynnikiem wzrostu, na którego wielkość wpływ ma państwo są inwestycje. Zgodnie z modelem Solowa wzrost kapitału o 1 punkt procentowy przynosi 0,3% wzrostu produkcji. Wymaga to jednak odpowiednio wysokich inwestycji. Jest to możliwe tylko przy zmniejszonym popycie konsumpcyjnym oraz mniejszym popycie państwa i eksporcie netto.
Zgodnie z modelem Solowa każdy dodatkowy procent wzrostu zatrudnienia prowadzi do wzrostu produkcji o 0,7%. Najważniejszym czynnikiem oddziałującym na poprawę bodźców do pracy jest obniżka podatku dochodowego, który zmniejsza bodźce do pracy. Drugim sposobem jest reforma podatkowa, polegająca na obniżce podatków przy jednoczesnym zlikwidowaniu ulg podatkowych. Oznacza to zmniejszenie progresywności podatkowej oraz ujednolicenie krańcowej stopy opodatkowania dochodów z pracy. Efektem tego będzie przewaga efektu substytucyjnego nad efektem dochodowym.
Głównym celem opracowania modelu IS-LM jest przedstawienie skutków:
Wzajemnych oddziaływań na siebie procesów zachodzących na rynku dóbr i pieniądza.
Stosowania polityki pieniężnej i fiskalnej w kształtowaniu stopy procentowej i dochodu narodowego.
Różnica w wyjaśnianiu zjawiska wahania koniunktury między teorią realnego cyklu koniunkturalnego a "tradycyjnymi" teoriami:
Wstrząsy występują po stronie podażowej, a nie popytowej.
Ceny i płace są doskonale elastyczne.
Interwencja państwa jest nieskuteczna.
Wstrząsy pieniężne zastąpione są wstrząsami zewnętrznymi, np. technologicznymi.
Zaniechanie podkreślania niedoskonałej informacji w zakresie ogólnego poziomu cen.
Zintegrowanie teorii wzrostu z teorią fluktuacji.
Zakłada się neutralność pieniądza.
Odrzucone zostaje rozróżnienie między krótkim i długim okresem.
Obowiązuje hipoteza racjonalnych oczekiwań.
Jaka jest zależność między poziomem inflacji a niezależnością banku centralnego i dlaczego?
W długim okresie "zamienność inflacji na bezrobocie” nie występuje. Wynika to z faktu, iż nie da się w długim okresie utrzymać wielkości zatrudnienia większej, niż odpowiadająca naturalnej stopie bezrobocia, a więc nie można obniżyć na dłuższą metę bezrobocia do tak niskiego poziomu, aby produkt był trwale wyższy od potencjalnego (powyżej linii trendu).
Badania, które zostały przeprowadzone wśród państw wysokorozwiniętych wskazują wysoką ujemną zależność między niezależnością banku centralnego, a inflacją oznacza to, że im bardziej niezależny jest bank centralny tym średnia stopa inflacji w danym kraju jest niższa. Np. Szwajcaria, Niemcy.
Większa niezależność banku centralnego prowadzi do większej dyscypliny fiskalnej i niższej inflacji, oraz do wyższego tempa wzrostu gospodarczego.
Niezależność banku centralnego nie tylko ułatwia prowadzenie długofalowej polityki, której celem jest stabilizacja cen, ale równocześnie zwiększa wiarygodność banku. Powszechne przekonanie, iż organ odpowiedzialny za politykę monetarną będzie dążył do utrzymania niskiej inflacji obniża oczekiwania inflacyjne, co dodatkowo pomaga w utrzymaniu stabilnych cen.