ZAGROŻENIA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
1. Wymień dwie podstawowe przyczyny powodowania przez człowieka zagrożeń dla bioróżnorodności.
- Przyrost liczby ludności przyspiesza zużywanie wszystkich zasobów przyrody (wody, surowców, energii) i powoduje zmiany w środowisku.
- Rozwój gospodarczy
2. Na czym polega eksplozja demograficzna człowieka?
Termin eksplozja demograficzna oznacza bardzo szybki przyrost liczby ludzi. Człowiek stał się jedynym w historii życia na Ziemi gatunkiem, który wyzwolił się spod kontroli lokalnych ekosystemów i jedynym gatunkiem zintegrowanym na skalę światową.
3. Wymień fazy eksplozji demograficznej człowieka , jakie były przyczyny i skutki każdej z nich.
I faza – 40 000 lat temu, ludzie zaczęli stosować narzędzia kamienne co zwiększyło skuteczność polowań, liczba ludzi wzrosła do 4 mln.
II faza – 10 000 lat temu wraz z rozwojem osiadłego rolnictwa, rozwój ten był wymuszony przez niedostatek łatwego do zdobycia pokarmu.
III faza – ok. połowy drugiego tysiąclecia na skutek rozwoju nauki, gwałtowny rozwój miast.
IV faza – od początku XX w. Postęp nauki spowodował spadek umieralności i przedłużenie czasu zycia ludzkiego
4.Jakie problemy powoduje nierównomierne rozmieszczenie przyrostu liczby ludzi na świecie?
Przyrost liczby ludzi jest zerowy lub minimalny w krajach najbogatszych a bardzo duży w krajach najbiedniejszych. Rozwój gospodarczy nie nadąża za przyrostem liczby ludzi na świecie. Od człowieka biednego nie można oczekiwać zrozumienia ochrony przyrody. Będzie on gotów zabić ostatnie zwierze aby nie umrzeć z głodu.
5. Ilu ludzi może wyżywić ziemia? Jakie jest obecne tempo wzrostu liczby ludzi na świecie? Jakie jest tempo wzrostu zapotrzebowania na żywność?
Ziemia może wyżywić 14 mld ludzi przy obecnym zróżnicowaniu poziomów życia tych ludzi albo 2 mld ludzi żyjących na poziomie amerykańskiej klasy średniej.
Wzrost liczby ludzi na świecie oraz wzrost zapotrzebowania tych ludzi na wszelkiego rodzaju zasoby środowiska jest podstawową przyczyną największego w dziejach życia na Ziemi wymierania gatunków. Tempo tego procesu rośnie w zastraszającym tempie. Aktualne tempo wymierania ptaków i ssaków jest 100-1000 razy wyższe od naturalnego. Prognozuje się, że do 2050 roku wyginie połowa żyjących współcześnie gatunków organizmów.
6. Jaka cecha człowieka powoduje, że zapotrzebowanie na zasoby środowiska rośniej szybciej niż liczba ludzi?
7. Jakie gatunki są bardziej zagrożone wymarciem: morskie czy słodkowodne, zamieszkujące wyspy czy kontynenty?
Gatunki żyjące na wyspach wymierają szybciej od gatunków żyjących na kontynentach. Gatunki te maja mniejszą powierzchnię areału występowania i są gorzej przygotowane na prześladowania ze strony człowiek. Wśród gatunków wodnych bardziej zagrożone są gatunki słodkowodne niż morskie.
8. Wymień trzy zasadnicze sposoby wyniszczania przez człowieka innych gatunków.
a) poprzez bezpośrednią eksterminacje
b) poprzez przekształcanie środowisk
c) poprzez wprowadzanie do tych środowisk gatunków egzotycznych
9. Na czym polega bezpośrednia eksterminacja gatunków?
Polega na ich zabijaniu w drodze polowania lub kłusownictwa oraz ich odławianiu ze stanu wolnego do hodowli w niewoli. Dla roślin zagrożeniem jest zbieractwo.
10. Czy człowiek pierwotny żył w harmonii z przyrodą. Odpowiedź uzasadnij.
Nie. Wraz z zasiedlaniem przez człowieka wielu kontynentów nastąpiło wielkie wymieranie megafauny. Najbardziej znanym zwierzęciem wytępionym przez człowieka w czasach historycznych był tur.
11. Podaj przykłady gatunków zagrożonych lub wymarłych na skutek bezpośredniej eksterminacji przez człowieka (w Polsce i na świecie).
Na świecie: Słoń afrykański, goryl górski, panda wielka, wieloryb, nosorożec biały
W Polsce: rysie, świstaki, szafran spiski, Ziemowit jesienny, pierwiosnki, wawrzynek wilcze łyko, wąż Eskulapa, sasanka zwyczajna
12. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij na czym polega degradacja środowiska?
Regulowanie rzek – ich koryta wyprostowano a co za tym idzie skrócono i pogłębiono. Uformowano je tak aby w krótkim czasie odprowadzały możliwie dużo wody i jak najlepiej służyły żegludze. Wybudowano na nich stopnie wodne, które uniemożliwiają naturalne wędrówki ryb. Wszystko to zmniejszyło różnorodność żyjących tam organizmów oraz ograniczyło zdolność wód do samooczyszczania.
13. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij na czym polega fragmentacja siedliska i jakie są jej skutki przyrodnicze.
Fragmentacja siedliska następuje, gdy duże ich obszary są rozdrabniane w wyniku działalności rolniczej lub innych przemian cywilizacyjnych. Efektem jest zmniejszenie całkowitej powierzchni siedliska i zwiększenie odległości między zachowanymi płatami.
14. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij na czym polega efekt krawędzi (brzeżny).
Strefa graniczna siedliska jest bardziej narażona na zakłócenia. Dominują w niej gatunki ekotonowe. W większym też stopniu jest ona narażona na penetrację gatunków towarzyszących człowiekowi. Np. kot domowy wchodzi do lasu na głębokość ok. 100m. stanowi zagrożenie dla lęgów ptasich. Jeżeli fragment lasu ma kształt kwadratu o boku jednego km to 64% jego powierzchni leży poza pasem granicznym 100m szerokości. Jeżeli są to 4 kwadraty o boku 500m każdy to powierzchnia ta wynosi już tylko 36%.
15. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij dlaczego usuwanie naturalnych barier jest szkodliwe dla przyrody.
Przykładów dostarcza łączenie dorzeczy kanałami żeglowymi. Umożliwia to przenikanie przez nowopowstałe połączenie gatunków obcych, które często powodują spustoszenie wśród gatunków autochtonicznych. Mozę to też spowodować hybrydyzację niedawno rozdzielonych gatunków.
16. Podaj przykłady gatunków zagrożonych przez przekształcanie środowisk przez człowieka (krajowe i zagraniczne).
Świat: słoń indyjski, goryl górski, panda wielka, wielbłąd dwugarbny
Polska: gatunki terenów podmokłych, żubry, niedźwiedzie, wilki
17. Co to są pestycydy? Co to są fungicydy, herbicydy, insektycydy, rodentycydy?
Pestycydy – środki stosowane do zwalczani szkodników, zaczęły być masowo stosowane po II wojnie światowej. Większość z nich jest syntetycznymi truciznami. Dopiero od niedawna stosuje się pestycydy biologiczne wykorzystujące do walki ze szkodnikami organizmy dla nich chorobotwórcze. Istnieje szereg grup pestycydów:
Herbicydy – środki chwastobójcze
Fungicydy – środki grzybobójcze
Insektycydy – środki owadobójcze
Rodentycydy – środki gryzoniobójcze
18. Wyjaśnij jakie dwie cechy pestycydów oprócz toksyczności są przyczynami ich szkodliwości dla przyrody?
a) Pestycydy były substancjami bardzo trwałymi. Ulegały kumulacji w komórkach organizmów, które przeżyły oprysk. Organizmy te były zjadane przez inne organizmy. Przedstawiciele każdego kolejnego poziomu troficznego kumulowali w swoim ciele więcej pestycydu.
b) Okazało się, że śladowe ilości trwałych pestycydów mogą migrować i zanieczyszczać nie tylko glebę w miejscu ich zastosowani, ale także wody śródlądowe a następnie morskie
19. Wyjaśnij mechanizm wpływu masowego stosowania DDT na rozrodczość ptaków drapieżnych.
Ptaki drapieżne jako organizmy szczytowe są w największym stopniu narażone na kumulację trucizn środowiskowych . Skumulowane w tkankach samic ptaków drapieżnych insektycydy np. DDT powodowały zmiany hormonalne prowadzące do zaburzeń w gospodarce wapniem. Zatrute samice znosiły jaja o cieńszych skorupkach, które pękały podczas wysiadywania. Poprawę spadku liczebności tych ptaków spowodował zakaz stosowania DDT.
20. Na czym polega eutrofizacja wód? Jakie są jej przyczyny: naturalne i antropogenne. Jakie są przyczyny powstawania zakwitów glonowych? Jakie są przyrodnicze skutki zakwitów glonowych?
- Eutrofizacja wód polega na nadmiernej koncentracji w niej pierwiastków biogennych.
- Naturalną przyczyną takiego zjawiska może być np. nadmierna koncentracja odchodów zwierząt w zbiorniku wodnym
- Antropogennymi przyczynami są najczęściej spływy do wód powierzchniowych a następnie do morskich nawozów stosowanych masowo w rolnictwie.
- Stwarza to warunki do masowego rozwoju glonów, czyli zakwitów glonowych. Po krótkotrwałym okresie masowego rozwoju glonów następuje okres masowego ich obumierania i rozkładu gnilnego. Jest to proces tlenowy, który może spowodować deficyt tlenu w wodzie. Prowadzi to tez do zmian w składzie gatunkowym organizmów wodnych. Niektóre glony są ponadto toksynotwórcze.
21. Wyjaśnij mechanizm niekorzystnego działania detergentów na organizmy wodne. Jakie cechy detergentów są za to odpowiedzialne?
Detergenty są stosowane do obniżania napięcia powierzchniowego wody, gdyż ułatwia to usuwanie brudu podczas mycia. Ta cecha jest jednak zabójcza dla zwierząt wodnych oddychających skrzelami, spadek napięcia uniemożliwia albo utrudnia wymianę gazową w skrzelach może to spowodować uduszenie się ryb.
22. Wymień przyrodnicze skutki skażenia wód produktami ropopochodnymi na skutek np. awarii tankowca.
Produkty ropopochodne pokrywają powierzchnię utrudniając dostęp światła do głębszych warstw toni wodnej i uniemożliwiając wymianę gazową między wodą a atmosferą. Powoduje to deficyt tlenowy, który przyczynia się do śmierci wielu organizmów wodnych. Rozkład ich ciał w wyniku procesów gnilnych pogłębia ten deficyt. Powierzchniowa warstwa ropy zlepia pióra ptaków oraz sierść ssaków morskich. Często dostaje się do układów pokarmowych i dróg oddechowych. U niektórych zwierząt składniki ropy mogą ulegać bioakumulacji.
23. Wymień przyrodnicze skutki skażenia gleb produktami naftowymi.
Nasmażonych glebach powstają specyficzne zespoły roślinne złożone z przedstawicieli odpornych gatunków nazywanych naftofitami. Zastąpienie naturalnej flory przez naftofity pociąga za sobą zmiany w świecie zwierzęcym.
24. Wymień przyrodnicze skutki skażenia środowiska metalami ciężkimi.
- Metale ciężkie są truciznami praktycznie nie zniszczalnymi w środowisku.
- Ulegają biokumulacji i mogą migrować.
- Wiele z nich hamuje fotosyntezę i wzrost roślin.
- U zwierząt metale ciężkie wykazują działanie neurotoksyczne
- Kumulacja w wątrobie, nerkach i innych organach powoduje zaburzenie pracy tych organów
- W skażonych ekosystemach Mozę dochodzić do zmiany składu gatunkowego biocenoz na skutek zdominowania ich przez organizmy najmniej wrażliwe na działanie toksyczne metali ciężkich oraz eliminację gatunków wrażliwych.
25. Uszereguj organizmy wg rosnącej wrażliwości na działanie kwaśnych imisji przemysłowych: liściaste rośliny jednoroczne, rośliny iglaste, liściaste rośliny wieloletnie, zwierzęta (w tym ludzie).
Rośliny iglaste, liściaste rośliny wieloletnie, liściaste rośliny jednoroczne, zwierzęta.
26. Wymień etapy przemysłowej – łańcuchowej choroby drzewostanów.
1. uszkodzenie aparatu asymilacyjnego drzew przez zanieczyszczenia przemysłowe, zaburzenie fotosyntezy, oddychania i transpiracji.
2. gradacja (masowy pojaw) szkodników pierwotnych czyli foliofagów (odżywiających się liśćmi) najczęściej są to gąsienice motyli.
3. gradacja szkodników wtórnych czyli kambio i ksylofagów (owady odżywiające się drewnem i łykiem) najczęściej chrząszcze.
4. zachwaszczanie runa i zabagnienie terenu po przerzedzeniu drzewostanu.
27. Wyjaśnij mechanizm szkodliwego działania kwaśnych imisji przemysłowych na płazy.
Płazy są szczególnie wrażliwe na zakwaszanie. Wymiana gazowa u nich zachodzi nie tylko w płucach ale i poprzez wilgotną skórę. Kwaśne deszcze niszczą nabłonek z którego jest ona zbudowana. Zakwaszenie środowiska powoduje też zaburzenia metabolizmu zarodków i kijanek.
28. Wymień negatywne skutki zakwaszenia wód powierzchniowych.
Szczególnie wrażliwy na zakwaszenia wód jest pstrąg potokowy. W zakwaszonych wodach zmienia się też skład fitoplanktonu, przezywa zaledwie kilka gatunków glonów. zmniejsza się też aktywność mikroorganizmów prowadząc do spowolnienia naturalnych procesów rozkładu i co za tym idzie zaburzeń obiegu pierwiastków w ekosystemie.
29. Na czym polega efekt cieplarniany?
Jest to zatrzymywanie części ciepła emitowanego do atmosfery na skutek wzrostu zawartości w niej tzw. gazów cieplarnianych: dwutlenku węgla, metanu, tlenków azotu i freonu.
30. Jakie są przyrodnicze skutki efektu cieplarnianego?
Ozon stanowi tarczę ochronna Ziemi przed promieniowaniem ultrafioletowym. Na skutek spalania paliw płynnych w transporcie lądowym i lotniczym wzrasta jego zawartość w niższych warstwach atmosfery, gdzie jest on gazem cieplarnianym. Przyczyną wzrostu zawartości CO2 jest niszczenie lasów tropikalnych, będących głównym źródłem tlenu na Ziemi powstającego w wyniku procesu fotosyntezy. Wzrost CO2 powoduje wzrost temperatury. Może to doprowadzić do topnienia lądolodu Antarktydy co spowoduje wzrost poziomu mórz i oceanów.
31. Jakie są skutki oddziaływania promieniowania UV na organizmy wodne i związki chemiczne obecne w ich środowisku?
- powoduje spadek intensywności fotosyntezy fitoplanktonu
- intensywności fotosyntezy fitoplanktonu staowi zaburzenie produktywności biocenoz
- zaburza fagocytozę u niektórych bakteriożernych wiciowców
- rozkłada niektóre związki organiczne do związków o prostszej budowie czyli łatwiej przyswajalnych dla bakterii i grzybów
- powoduje wzrost liczby bakterii i grzybów
- zaburza oddychanie komórkowe i wymianę gazową
- u zarodków UV rozpuszcza osłonki jajowe, uszkadza jądra komórkowe, powoduje wady rozwojowe
32. Co to jest gatunek inwazyjny?
Gatunek inwazyjny - to gatunek obcego pochodzenia, który w nowym środowisku zyskuje przewagę nad gatunkami rodzimymi. Gatunek ten intensywnie się rozmnaża i rozprzestrzenia, wnika do miejscowych ekosystemów i wypiera z nich gatunki rodzime. Lekkomyślne wprowadzanie przez człowieka obcego gatunku może prowadzić do zupełnego zniszczenia części flory i fauny. Ofiarami takich gatunków padają szczególnie flory i fauny wysp.
33. Wymień możliwe następstwa wprowadzania obcego gatunku do środowiska. Podaj przykłady.
- wprowadzeni np. ssaków kopytnych może spowodować poważne przekształcenie miejscowych siedlisk (jeleń szlachetny – sprowadził do silnego zniszczenia lasów co spowodowało erozję gleby na dużą skalę)
- niszczenie gniazd ptaków lęgnących się na ziemi (sprowadzone do Nowej Zelandii szczury)
- wypieranie rodzimych gatunków (sprowadzone do Australii króliki rozmnażały się wypierając australijskich roślinożerców)
34. Co to jest introdukcja?
Introdukcja – wprowadzanie obcego gatunku do wolnej przyrody. Może ona być celowa lub przypadkowa.
35. Podaj przykłady krajowych i zagranicznych gatunków inwazyjnych roślin i zwierząt.
Krajowe:
- Krab wełnistoszczypcy – przyczynił się do ograniczenia liczebności drobnych bezkręgowców wodnych, uszkadza sieci rybackie, niszczy wały przeciwpowodziowe kopiąc w nich nory
- Żółw czerwonolicy –konkuruje z naszym rodzimym żółwiem błotnym
- Piżmak – traktowany jako szkodnik
- Jenot – żywi się drobnymi zwierzętami oraz jajami ptaków gnieżdżących się na ziemi
- Norka amerykańska – wyparła norkę europejską
- Rabina akacjowa
- Czeremcha amerykańska
- Klon jesionolistny
- Barszcz Sosnowskiego
Zagraniczne
- wąż Boiga irregularis – wprowadzony na wyspy Oceanu Spokojnego trzebi rodzime gatunki awifauny
- Hiacynt wodny –potrafi pokryć powierzchnię wód tak gęstym kobiercem że utrudnia to żeglugę
- Komary widliszk – wprowadzone do Brazylii, przenoszą malarię
- trawa Spartina alterniflora – Sprowadzona z USA do Wielkiej Brytanii, tworzy mieszańce z rodzimymi trawami
36. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij różnicę między introdukcja celową i przypadkową.
Introdukcja celowa – często dokonywali jej pochodzący z Europy kolonizatorzy po osiedleniu się na nowym lądzie.
Introdukcja przypadkowa – liczne drobne organizmy zostały zawleczone z kontynentu na kontynent w wodach balastowych statków. Pobierane w jednym porcie przed rozpoczęciem rejsu a wypuszczane w innym porcie po jego zakończeniu.
37. Podaj przykłady gatunków introdukowanych celowo i przypadkowo.
Celowo: piżmak sprowadzony jako zwierzę futerkowe,
Przypadkowo: Krab wełnistoskrzypcy do europy, wodożytka nowozelandzka,
38. Co to są organizmy genetycznie zmodyfikowane (transgeniczne)?
Organizm genetycznie zmodyfikowane – transgeniczny – to taki organizm, którego genom został nienaturalnie zmieniony. Organizmy takie mogą dać większą produkcję żywności. Modyfikacje genetyczne umożliwiają też wzbogacenie pożywienia w białko i witaminy, można tez usunąć geny odpowiedzialne za wytwarzanie toksyn i alergenów.
39. Wyjaśnij, czym różnią się poglądy Amerykanów i Europejczyków na zagrożenia jakie stwarzają organizmy transgeniczne.
40. Wymień zalety genetycznej modyfikacji organizmów.
41. Wymień wady genetycznej modyfikacji organizmów.
42. Na czym polega negatywne oddziaływanie rolnictwa na przyrodę?
43. Na czym polega negatywne oddziaływanie przemysłu na przyrodę?
Wiąże się z nim rozwój osiedli typu miejskiego oraz motoryzacji. Emisja zanieczyszczeń do środowiska. Degradacja ekosystemów również poprzez przemysł wydobywczy – szczególnie górnictwo odkrywkowe.
44. Na czym polega negatywne oddz. leśnictwa na przyrodę?
Przekształca biocenozy leśne, skrajne nawet całkowicie je niszczy poprzez wycinanie lasów, zmniejszenie ich powierzchni i fragmentacja biocenoz leśnych. Człowiek odtwarzając las sadzi gatunki szybko rosnące, prowadzi do powstania monokultur (np. sosny w Polsce). Poza tym pozyskiwanie drewna wymaga sieci dróg, przystosowania strumieni górskich do spławiania drewna = dewastacja.
45. Na czym polega negatywne oddz. rekreacji na przyrodę?
Niszczenie roślinności (zadeptywanie przez ludzi, zajeżdżanie przez konie , motocyklowe i samochodowe rajdy terenowe). Wspinaczka wysokogórska niszczy skały, plażowanie zniechęca ptaki do gniazdowania, kadłuby łodzi niszczą brzeg rzeki i jezior, w podwodnym świecie – nurkowanie, nartostrady – fragmentacja biocenoz, wielkie imprezy sportowe wymagają rozbudowanej infrastruktury, która trwale przekształca biocenozy i krajobrazy, stosowanie żyłek, ciężarków, śrutu zmniejsza liczebność ptactwa wodnego, które zaplątuje się w żyłki, połyka ciężarki. Znaczne zaśmiecenie oraz eutrofizacja gleb. „Erozja turystyczna” – zniszczenie środowiska przez turystów. Zmiany w zachowaniu zwierząt – uczą się przyjmować pokarm od ludzi, zamiast zdobywać go samodzielnie – co stanowi zagrożenie dla turystów – np. niedźwiedzie w Tatrach.
46. Jakie zagrożenia dla przyrody stwarza zanieczyszczenie środowiska światłem?
Nadmierne oświetlenie miasta nocą powoduje błędy w nawigacji ptaków (orientują się według położenia gniazd na niebie). Źródło światła – np. żarówka - jest też pułapką dla latających w nocy owadów.
47 Jakie zagrożenia dla przyrody stwarza rybołówstwo?
Połowy na wodach międzynarodowych często prowadzone są w sposób rabunkowy. Brak kontroli łowionych tam ryb – ich liczebność maleje w skali globalnej. Techniki rybackie nie chronią gatunków ryb, nie będącym celem połowu, przed przypadkowym złowieniem. Martwe zwierzęta trafiają za burtę. Nieprzestrzeganie zasad eksploatacji populacji powoduje, że szereg gatunków ryb jest zagrożonych przełowieniem. Ponadto np. na Filipinach stosuje się do połowów ryb dynamit, co niszczy rafy koralowe.
48 Jakie zagrożenia dla przyrody stwarza stosowanie sonarów do wykrywania okrętów podwodnych?
Zakłócają naturalny system komunikacji ssaków morskich. Zwiększają liczbę wypłynięć wielorybów na brzeg.
49. Wymień cechy predysponujące gatunek do wyginięcia.
1. mały zasięg geograficzny
2. mała liczebność populacji
3. małe lub nieefektywne zagęszczenie populacji
4. zapotrzebowanie na duży areał, duże rozmiary ciała, tworzenie skupisk
5. niska rozrodczość
6. mała różnorodność genetyczna
7. konieczność sezonowych migracji niebezpiecznymi szlakami lub do niebezpiecznych miejsc
8. wąski zakres tolerancji na zmiany warunków środowiska, brak elastyczności w przestawieniu się na inne źródło pokarmu
9. brak możliwości migracji z zagrożonych miejsc
10. brak adaptacji i mechanizmów obronnych wobec nowo wprowadzonych drapieżników i pasożytów, nakładanie się niszy ekologicznej na niszę bardziej prężnego gatunku wprowadzonego przez człowieka
11. użyteczność dla człowieka powodująca polowanie lub zbieractwo z jego strony
50. Wymień kategorie zagrożonych gatunków.
- gatunki wymarłe – (całkowicie, w wolnej przyrodzie, na danym terenie, np. w Polsce) np. tur i tarpan. Rozróżnia się gatunki całkowicie wymarłe oraz gat. wymarłe na niektórych obszarach. Gatunki wymarłe prze 1600 uważa się a kopalne
- gatunki krytycznie zagrożone – których liczebność zmalała do poziomu skrajnie krytycznego lub takie, których tempo zanikania jest bardzo duże. Uratowanie tych gatunków bez aktywnej ochrony jest raczej niemożliwe, musi ona również polegać m. in. na usuwaniu przyczyn wymierania
- zagrożone – wyginięciem ze względu na małą populację (mniej więcej na poziomie lub poniżej populacji minimalnej zdolnej do przeżycia), porozrywany zasięg albo niepokojące tempo zanikania populacji.
- narażone na wyginięcie ze względu na postępujący spadek liczebności populacji, straty siedliskowe lub nadmierną eksploatację. Gatunki te mogą być jeszcze stosunkowo liczne, ale nie mieć dobrych perspektyw. Ich dalszy regres może nastąpić i się nasilić, jeżeli nie zostaną usunięte przyczyny zagrożenia
- bliskie zagrożenia – liczebność ich spada i wymagają specjalnego nadzoru. W wyniku nasilenia się niekorzystnych czynników mogą one w niedalekiej przyszłości znaleźć się w kategorii gatunków wysokiego ryzyka
- najmniejszej troski – nie są zagrożone ale spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:
* niejasna lub zła sytuacja w krajach sąsiednich
* gatunek jest reprezentowany przez słabe populacje brzeżne lub wyspowe, ale poza krajem dość bezpieczny
* w Polsce występują centra jego występowania i osiąga on co najmniej 10% całego stanu liczebnego
* jest endemitem, reliktem lub taksonem unikatowym
* gatunek jest objęty międzynarodowymi konwencjami albo programami ochronnymi
51.Wyjaśnij różnicę między gatunkiem kopalnym a wymarłym.
Gatunki wymarłe – (całkowicie, w wolnej przyrodzie, na danym terenie, np. w Polsce) np. tur i tarpan. Rozróżnia się gatunki całkowicie wymarłe oraz gat. wymarłe na niektórych obszarach. Gatunki wymarłe prze 1600 uważa się a kopalne