OCHRONA PRZYRODY W UNII EUROPEJSKIEJ

1. Wymień dyrektywy regulujące problemy ochrony przyrody w Unii Europejskiej.

- dyrektywa ptasia - Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2.04.1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków

- dyrektywa siedliskowa (habitatowa) - Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21.05.1992r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory

2. Jakie zagadnienia reguluje dyrektywa ptasia?

Dyrektywa ptasia reguluje zagadnienia dzikich ptaków. Zawiera wytyczne ochrony ptaków przez państwa członkowskie oraz zasady polowania na nie.

3. Jakie zagadnienia reguluje dyrektywa siedliskowa?

Dyrektywa siedliskowa reguluje zagadnienia ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory. Zawiera wytyczne ochrony zasobów przyrody ważnych dla całej Wspólnoty:

- siedlisk naturalnych, których ochrona wymaga wyznaczania obszarów szczególnie chronionych

- roślin i zwierząt, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów chronionych

- ochrony ścisłej gatunków roślin i zwierząt

- pozyskiwania ze stanu dzikiego oraz eksploatacji gatunków chronionych przez Dyrektywę.

Dyrektywa siedliskowa uznaje ochronę niektórych najbardziej zagrożonych siedlisk i gatunków za zadania pierwszoplanowe. Siedliska i gatunki takie określa się mianem priorytetowych. Dyrektywa zaleca ochronę np. estuariów, nie określa natomiast formy ochrony pozostawiając państwom członkowskim znaczna swobodę w tym zakresie.

4. Jaka będzie procedura ustanawiania obszarów Natura 2000?

Dyrektywa przewiduje utworzenie europejskiego systemu obszarów chronionych Natura 2000. System ten funkcjonuje już w obecnych granicach Unii Europejskiej. Obecnie polski Minister Środowiska (podobnie jak jego odpowiednicy w innych państwach kandydujących) tworzy listę obszarów, które mają wejść w skład tego systemu. Po zaakceptowaniu listy przez Radę Ministrów zostanie ona przedstawiona Komisji Europejskiej. Po zaakceptowaniu przez Komisję Europejską minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw: rolnictwa, rozwoju wsi i gospodarki wodnej wyznaczać będzie obszar NATURA 2000 w trybie rozporządzenia.

5. W jakich celach będą wyznaczane obszary Natura 2000?

Obszar Natura 2000 obejmować będzie obszary specjalnej ochrony wyznaczone dla ochrony ostoi dziko występujących gatunków ptaków lub specjalne obszary ochrony wyznaczone dla ochrony siedlisk przyrodniczych lub dla siedlisk dziko występujących roślin lub siedlisk zwierząt.

6. Wymień najważniejsze regulacje prawne, jakie będą obowiązywać na obszarach Natura 2000?

- Minister właściwy do spraw środowiska będzie ustanawiać 20 letni plan ochrony,

- zabronione będzie podejmowanie działań, które mogą pogorszyć ich stan,

- każdy plan lub projekt przedsięwzięcia nie związanego bezpośrednio z planem ochrony takiego obszaru o potencjalnym wpływie na przyrodę podlegać będzie ocenie na zasadach w Prawie Środowiska,

- w przypadku podjęcia nielegalnych działań wpływających na przyrodę obszaru Natura 2000 wojewoda nakaże ich wstrzymanie i przywrócenie stanu poprzedniego, a w ostateczności przywróci taki stan na koszt sprawcy,

- jeżeli realizacja planu lub projektu, który może negatywnie oddziaływać na przyrodę obszaru Natura 2000 uzasadniać będą potrzeby bezpieczeństwa powszechnego, przyczyny natury społecznej lub ekonomicznej, a nie ma rozwiązań alternatywnych będzie się podejmować działania kompensacji przyrodniczej niezbędne do funkcjonowania systemu obszarów Natura 2000. Zakres kompensacji określać będzie wojewoda w drodze decyzji administracyjnej,

- jeśli obszar Natura 2000 wyznaczono dla ochrony siedliska albo gatunku o znaczeniu priorytetowym, działania takie będą mogły być podjęte tylko ze względu na ochronę zdrowia i życia ludzkiego, bezpieczeństwo powszechne albo korzystne następstwa dla środowiska przyrodniczego po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej. Stosowne zapisy muszą znaleźć się w Ustawie o ochronie przyrody w dniu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (projekt w Sejmie),

- obszarami Natura 2000 będą mogły być te same obszary, które podlegają już ochronie obszarowej na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów (park narodowy).

- będą mogły być też wprowadzone ograniczenia gospodarce rolnej i rybackiej, jeśli wymagać tego będzie ochrona przyrody.

7. Czym jest sieć ECONET-POLSKA? Z jakich elementów składa się ta sieć?

ECONET-POLSKA jest krajową siecią ekologiczną, wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych najlepiej zachowanych po względem przyrodniczych i reprezentatywnych dla różnych obszarów przyrodniczych kraju wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. Sieć pokrywa 46% powierzchni kraju (78 obszarów węzłowych zajmuje 31% powierzchni, 110 korytarzy zajmuje 15%powierzchni Polski).Obszary węzłowe, czyli biocentra oraz korytarze dzieli się na międzynarodowe i krajowe.

W skład sieci wchodzą: obszary prawnie chronione ostoje przyrody ECONET lub ważne ostoje ptaków jako tzw. biocentra. Ważną częścią ECONET-POLSKA są mokradła.

8. Czym jest system CORINE?

System CORINE jest europejskim systemem ochrony dziedzictwa przyrodniczego

9. Wymień najważniejsze cele systemu CORINE na poziomie krajowym.

• wytypowanie ostoi przyrodniczych o znaczeniu europejskim

• sporządzenie spójnego opisu bogactwa przyrodniczego Polski oraz oceny adekwatności sieci obszarów prawnie chronionych

• zainicjowanie prac nad krajowym systemem informacyjnym ochrony przyrody i połączeniem z tym systemem placówek naukowych i banków danych.

10. Wymień działy tematyczne systemu CORINE w Polsce.

- użytkowanie ziemi,

- główne źródła emisji zanieczyszczeń i ich rozprzestrzenianie się,

- identyfikacja , inwentaryzacja i opis miejsc przyrodniczo cennych, szczególnie zasługujących na ochronę.