Okulistyka
Jaskra
W prawidłowym oku odbywa się ciągłe krążenie płynu śródocznego. Terminem jaskra określa się wiele jednostek chorobowych, których wspólnym głównym objawem jest podwyższenie ciśnienia tego płynu.
Ciśnienie to, nazywane również wewnątrzgałkowym lub śródgałkowym, uwarunkowane jest ilością cieczy wodnistej wypełniającej przednią i tylną komorę oka w przednim odcinku gałki ocznej. Ciecz wodnista wytwarzana jest przez ciało rzęskowe, które stanowi część błony naczyniowej. Przedostając się poprzez otwór Ľreniczny do komory przedniej, ciecz wodnista odpływa przez tzw. kąt przesączania, czyli tkankę o charakterystycznej porowatej strukturze, znajdującą się miedzy rogówkę a nasadą tęczówki. W prawidłowych warunkach fizjologicznych istnieje stan równowagi pomiędzy wytwarzaniem cieczy wodnistej a jej odpływem. Tak więc zaburzenia tego stanu, najczęściej w postaci utrudnionego odpływu, prowadzą do wzrostu ciśnienia śródgałkowego, które - jak wyżej wspomniano - określa się mianem jaskry. U koni ten model krążenia cieczy odgrywa drugorzędną rolę.
Wszystkie rodzaje jaskry można ująć w trzy grupy:
Jaskra otwartego kąta
Jaskra zamkniętego kąta
Jaskra wrodzona
W każdej z tych grup może występować
jaskra pierwotna lub
jaskra wtórna.
Ciecz wodnista jest produkowana przez nabłonek ciała rzęskowego. Przepływa przez otwór Ľreniczny do przedniej komory oka. W ciągu minuty 1-2% cieczy wodnistej podlega wymianie.
Ciecz wodnista odpływa przez system beleczek(porowatej tkanki kąta tęczówkowo-rogówkowego) do układu naczyń krwionośnych.
Przyczyna jaskry u koni jest zwiększony opór w odpływie cieczy. Nadprodukcja cieczy wodnistej nie jest natomiast przyczyną jaskry u tego gatunku. Przyczyny występowania jaskry u koni nadal nie są całkowicie zbadane.
Jaskra pierwotna u koni jest stwierdzona niezwykle rzadko, może być wadą wrodzoną i stanowi problem diagnostyczny.
Jaskra wtórna powstaje na skutek innej choroby oka lub w wyniku komplikacji po innym leczeniu. U koni najczęściej towarzyszy ślepocie miesięcznej, po urazach, niekiedy po długotrwałym leczeniu sterydami. Nieodwracalna, bolesna jaskra często powstaje w przebiegu owrzodzeń rogówki.
Rozpoznanie opiera się na określeniu ciśnienia śródgałkowego. Omacywanie gałki ocznej jest metodą podstawową , aczkolwiek bardzo prymitywną i obarczoną dużym błędem. Tonometr Schioetza ma zastosowanie jedynie podczas narkozy a wyniki uzyskane ta metodą często są niewiarygodne. Najbardziej przydatny do mierzenia IOP u koni jest Tono-pen. Wartości prawidłowe mierzone za pomocą tego przyrządu wynoszą 11-36mmHg.
Oprócz badania IOP w rozpoznaniu jaskry należy wziąć pod uwagę inne zmiany gałki ocznej:
nastrzykanie naczyń krwionośnych
zmętnienie rogówki
obrzęk rogówki
pocieranie głową/odruchy obronne
waskularyzacja rogówki
wodoocze
Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, badaniu okulistycznym oka i zmianach IOP. Leczenie jaskry u koni opiera się na leczeniu przyczyny pierwotnej(np. ślepoty miesięcznej). Stosowanie leków z grupy parasympatykomimetyków, analogów prostaglandyn i sympatykomimetyków u koni ma wątpliwe działanie. Ze względu na odmienną budowę kąta przesączania u koni właściwe jest podawanie atropiny w odpowiednich proporcjach w postaci kropli lub zastrzyków podspojówkowych. Możliwe są również operacyjne metody leczenia jaskry.