Inwestorzy instytucjonalni na rynku kapitałowym

• Kogo uważa się za inwestora indywidulanego?

osoba fizyczna która z pełną świadomością ryzyka inwestuje własne środki w przedsięwzięcia mające przynieść zysk, dysponują stosunkowo niedużym kapitałem, najczęściej nie zajmują się działalnością inwestycyjną zawodowo, mogą posiadać mniejszą wiedzę na temat rynku kapitałowego, zależy od nich płynność rynku, bo łącznie mają duży kapitał

• Aktywność inwestorów indywidualnych

wpływa: wiek, płeć, zamożność, wiedza, dostępność rynku, koszty zawieranych transakcji

1. bezpośrednia – samodzielne inwestowanie

2. pośrednia – instytucje zbiorowego inwestowania

• Profil inwestora indywidualnego

bardzo zróżnicowany

najczęstsze cechy: mężczyzna, wykształcony, młody, zamieszkały w mieście powyżej 100 000 mieszkańców, studenci lub zatrudnieni na etacie lub prowadzący własną działalność

• Kogo uważa się za inwestora instytucjonalnego

osoby albo instytucje finansowe zajmujące się profesjonalnie likowaniem środków na rynku kapitałowym, dysponują bardzo dużymi kapitałami, dzięki czemu mogą uczestniczyć w operacjach niedostępnych dla inwestorów indywidulanych, dysponują odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, bardzo często to podmioty licencjonowane

Inwestorzy instytucjonalni

• Fundusze emerytalne

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze hedgingowe

• Firmy asset management

• Fundusze venture capital

• Firmy ubezpieczeniowe

CHARAKTERYSTYKA INWESTORÓW INDYWIDUALNYCH NA RYNKU KAPITAŁOWYM:

1. Fundusze emerytalne

KSZTAŁT SYSTEMU EMERYTALNEGO

Trzy filary systemu emerytalnego:

- I filar: (obowiązkowy), Fundusz Ubezpieczeń Społecznych który jest zarządzany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych; to emerytura ze zreformowanego ZUS. Tutaj trafia większa część składki potrącanej co miesiąc z pensji. Każdy ubezpieczony ma indywidualne konto w ZUS na którym rejestrowana jest wartość odkładanych pieniędzy. Ta część składki nie jest inwestowania.

- II filar: (dobrowolny), Otwarte Fundusze Emerytalne które są zarządzane przez Powszechnie Towarzystwa Emerytalne

- III filar: (dobrowolny), Pracownicze Programy Emerytalne które są prowadzone w różnych formach, finansowane przez pracodawcę a pracownik może zobowiązać się do wnoszenia składki dobrowolnej; oraz IKE i IKZE które mogą przybierać różną formę lecz są finansowane z własnych środków zakładających je osób.

II FILAR SYSTEMU EMERYTALNEGO

Otwarte Fundusze Emerytalne

- początkowo były obowiązkowe aż do reformy w 2013 roku

- od 2013 roku przynależność jest dobrowolna (zostało ok. 2-3 mln)

Czym są OFE?

Odrębne podmioty mające osobowość prawną, gromadzące środki za pośrednictwem ZUS (ZUS robi transfer do OFE części składek). OFE prowadzą indywidualne konta dla swoich członków. Wybór OFE jest swobodny lecz gdy raz wybierze się OFE to można je zmienić tylko w okienku transferowym (4 razy w roku). Istnieje 12 OFE.

OFE są zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Majątek zgromadzony jest wyodrębniony od majątku PTE, środki nie przepadają jeśli OFE zbankrutuje.

Wysokość składki odprowadzanie do OFE:

Cała składka - 19,52% od pensji brutto (idzie w całości do ZUS i tam jest rozdzielana)

I filar (ZUS) - 12,22%

Subkonto w ZUS - 4,38%

II filar (OFE) - 2,92%

ZUS przekazuje środki do OFE, przelicza się te środki na jednostki rozrachunkowe i dopisuje się je do konta członka. Jednostki rozrachunkowe są podzielne. Środki są inwestowanie zgodnie z limitami inwestycyjnymi jakie obowiązują OFE. Ilość posiadanych środków zależy od ilości jednostek rozrachunkowych. Jeśli jednostki są inwestowanie to ich wartość się powiększa. Środki zgromadzone w OFE mogą być dziedziczone, nie przepadają, idą do osoby wskazanej przez członka.

Opłaty pobierane przez OFE:

- oplata dystrybucyjna: pobierana od składki, jeszcze przed przeliczeniem na jednostki rozrachunkowe (max 3,5%)

- oplata za zarządzanie aktywami: jest potrącana przed wycena jednostek rozrachunkowych (0,045% od zgromadzonych aktywów netto w skali miesiąca)

- oplata za dokonanie wypłaty transferowej (gdy zmiana funduszu następuje w ciągu dwóch pierwszych lat to w pierwszym roku 162 zł a w drugim 80 zł)

Działalność inwestycyjna

Jest ograniczona limitami inwestycyjnymi - ograniczone są rodzaje lokat czyli w co mogą inwestować OFE oraz określa się limit ile mogą inwestować.

Kiedyś:

60% w instrumenty bezpieczne (np. obligacje skarbowe)

40% np. w akcje

Teraz: OFE nie mogą inwestować w papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub NBP (czyli w to co kiedyś było podstawą) - zostało to przeniesione do ZUS.

OFE mogą inwestować w:

• depozyty bankowe w złotówkach w bankach krajowych

• akcje spółek notowanych na rynku regulowanym Polski (GPW)

• certyfikaty inwestycyjne

• jednostki uczestnictwa

• listy zastawne

• dłużne papiery wartościowe emitowane przez instytucje które mają siedzibę na terytorium UE, europejskiego obszaru gospodarczego lub OECD np. przedsiębiorstwa

• kwity depozytowe (muszą być notowane na rynku regulowanym)

Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE)

Działają w formie spółek akcyjnych (min. kapitał zakładowy 5 mln euro). Zarządzają Otwartymi Funduszami Emerytalnymi. Jedno Towarzystwo zarządza jednym OFE (jest furtka w prawie że może zarządzać więcej niż jednym gdy się łączą, przejmują itd.). Utworzenie PTE wymaga zgody KNF (wydanie licencji). PTE i OFE są później nadzorowane przez KNF. Wszelkie przejęcia, połączenia również wymagają zgody KNF. Licencje uzyskuje się po spełnieniu określonych wymogów m.in. wymogi kapitałowe, wymogi dotyczące struktury akcjonariatu, zarządu, wymogi formalne (np. zawarcie umowy z depozytariuszem).

Władze PTW:

Zarząd – bieżąca działalność

Rada Nadzorcza – nadzór zarządu

Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy – najwyższy organ

PTE utrzymuje się z tytułu:

• opłat od składek dystrybucyjnych

• opłat za zarządzanie aktywami

• dodatkowo wynagrodzenia premiowe (jest uzależnione od stopy zwrotu z zarządzanego OFE w okresie 3 lat)

Majątek OFE i majątek PTE są oddzielone. Majątek OFE jest gromadzony przez członków i należy do jego klientów a do majątku PTE zalicza się kapitał zakładowy. Gdy PTE zbankrutuje to środki zgromadzone w OFE przechodzą do innego PTE.

Agent Transferowy

Odrębny podmiot, któremu OFE powierza prowadzenie rejestru członków (wszystkie podstawowe i niezbędne dane kto, wpłacane składki, potrącane opłaty, liczba jednostek rozrachunkowych, ewentualnie o wypłatach transferowych, aktualny stan konta)

W Polsce jest 8 agentów transferowych.

Depozytariusz

Jest nim bank, który prowadzi rejestr i przechowuje aktywa funduszu. Dodatkowo jest on współodpowiedzialny za prowadzenie działalności inwestycyjnej zgodnie z przepisami prawa i statutem danego funduszu. Gdy fundusz jest likwidowany to depozytariusz staje się likwidatorem tego funduszu.

Mamy obecnie 7 depozytariuszy.

Kryteria wyboru OFE:

• wyniki inwestycyjne i stopy zwrotu – wyniki osiągane przez zarządzających OFE

• sposoby inwestowania

• strategia inwestycyjna – założenia dotyczące sposobu inwestowania aktywów OFE

• struktura portfela inwestycyjnego

• opłaty – koszty ponoszone przez klientów

• wartość jednostki rozrachunkowej – na początku każda kosztowała 10 zł, im wyższa tym lepiej

• akcjonariat – struktura właścicielska PTE

• kapitały własne – środki należące do PTE

• oczekiwana Dodatkowa Stopa Zwrotu

• jakość i poziom obsługi klientów oraz wiarygodność instytucji zarządzającej funduszem

• doświadczenie OFE na rynku finansowym

• wielkość OFE

• ilość członków danego OFE

• ocena OFE przez niezależne instytucje działające na rynku kapitałowym

• rankingi

III FILAR SYSTEMU EMERYTALNEGO

Ustawowo wyróżnione są trzy możliwości partycypacji w III-im filarze:

• Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)

• Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

• Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)

Wspólnym elementem całego systemu jest funkcjonowanie na zasadzie zdefiniowanej składki, co oznacza, że wysokość emerytury zależy od wielkości środków przekazanych na ten cel przez przyszłego świadczeniobiorcę.

IKE

Uregulowane ustawą z 2004 roku o Indywidualnych Kontach Emerytalnych. Są dobrowolne, wpłaty mogą mieć formę wyłącznie pieniężną, IKE może założyć każdy kto ukończył 18 lat lub 16 lat gdy ma umowę o pracę.

Głównym atutem IKE jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki), pod warunkiem że środki nie zostaną wypłacone przed przejściem na emeryturę.

Wpłaty mają górny, roczny limit – 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia

Wpłaty można zawiesić (można wpłacać kiedy się chce i ile się chce).

Formy:

• Funduszu Inwestycyjnego

• Polisy na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (firmy ubezpieczeniowe)

• Rachunku Papierów Wartościowych (domy maklerskie)

• Lokaty bankowej (banki)

• Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego (wymagana zgoda KNF)

Jak działa:

Zakładamy IKE, wpłacamy środki, nie płacimy podatku, można dokonywać transferu środków między różne formy IKE, można też przenieść środki z IKE na IKZE.

Zalety inwestowania w IKE:

• zwolnienie z podatku Belki

• możliwość dziedziczenia środków

• dodatkowe środki do emerytury

• możliwość wcześniejszego wycofania ale trzeba wtedy zapłacić podatek

• różne formy IKE

IKZE

Wprowadzone w ramach reformy z 2011 roku. Dobrowolność wpłat, dziedziczone środki, max limit wpłat na poziomie 4% dochodu poprzedniego roku (max 4% od 30-krotności średniego wynagrodzenia).

Formy IKZE (takie jak IKE):

• fundusz inwestycyjny

• polisa

• rachunek maklerski

• depozyt bankowy

• fundusz emerytalny

Możliwe jest przeniesienie środków z IKZE na IKE oraz między różne formy IKZE.

Zalety inwestowania w IKZE:

• dodatkowe środki do emerytury

• szeroka możliwość inwestycji

• dziedziczenie środków

• zwolnienie podatkowe (ale inne niż w IKE)

Różnice między IKE a IKZE:

Zwolnienie z podatku dochodowego w IKZE (odpis max 4% dochodu uzyskanego w poprzednim roku z limitem 4% 30-krotności średniego wynagrodzenia).

Pod tym względem IKE jest korzystniejsze.

PPE

Regulowane ustawą z 2004 roku. Są formą zorganizowanego grupowego i systematycznego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Jest to zespół umów:

• między pracownikiem/pracownikami a pracodawcą

• między pracodawcą a instytucją finansową, która prowadzi PPE

Program tworzony przez pracodawcę dla jego pracowników, wszyscy mogą przystąpić (3 miesiące umowa i przed 70. rokiem życia). Powołanie programu wymaga zgody KNF.

Formy:

• Pracowniczy Fundusz Emerytalny (działają podobniej jak OFE, zarządzane przez Pracownicze Towarzystwa Emerytalne)

• Fundusz Inwestycyjny (pracodawca podpisuje umowę z funduszem)

• Grupowe Ubezpieczenie na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym

Zasady działania: są dwa rodzaje składek

• Składka podstawowa – obowiązkowa, jest finansowana przez pracodawcę, max 7% wynagrodzenia pracownika

• Składka dodatkowa – dobrowolna, finansowana przez pracownika, min w warunkach programu, max miesięczne wynagrodzenie (max 450% średniego wynagrodzenia)

Zalety inwestowania w PPE

• dodatkowe środki do emerytury

• podstawową część finansuje pracodawca

1. Fundusze inwestycyjne

Istota funduszy inwestycyjnych

FI są określone mianem instytucji wspólnego inwestowania. Inwestorzy wspólnie gromadzą środki pieniężne i później te środki są inwestowane.

Połączenie środków indywidualnych inwestorów w celu wspólnego inwestowania.

Zebrane środki są powierzone specjalistom. Inwestowaniem (zarządzaniem portfelem) zajmują się wyspecjalizowane osoby.

Podstawowe zasady funkcjonowania

Regulowane odrębną ustawą o funduszach inwestycyjnych z dnia 27.05.2004

Funduszem zarządza Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI). Majątek TFI i majątek funduszu są wyodrębnione.

Fundusze mają osobowość prawną i nie mogą w praktyce zbankrutować (tylko TFI może).

Działalność FI i TFI jest nadzorowana przez KNF.

Fundusze mogą inwestować w różne instrumenty, od akcji i obligacji, bonów skarbowych i pieniężnych, listów zastawnych po instrumenty pochodne.

Celem funduszu jest osiąganie zysku przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka.

Możliwość wejścia i wyjścia z inwestycji: można w dowolnym momencie wejść do funduszu i się z niego wycofać. Wyjątkiem są fundusze zamknięte.

Organizacja FI

Może zostać utworzony wyłącznie przez TFI. Utworzenie wymaga zgody KNF. Uczestnikiem mogą być wszyscy (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki nieposiadające osobowości prawnej) pod warunkiem dokonania wpłaty na fundusz.

Fundusz Inwestycyjny dokonuje wyceny aktywów w funduszu i po pomniejszeniu o zobowiązania i rezerwy wylicza wartość aktywów netto na jeden tytuł uczestnictwa (jednostka lub certyfikat). W oparciu o to dokonuje się sprzedaży lub umorzenia tytułów uczestnictwa.

Aktywa funduszu są przechowywane przez depozytariusza, którym jest niezależny od funduszu bank.

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych

Jest to spółka akcyjna. Jedyny podmiot uprawniony do tworzenia FI, zarządzania nimi oraz reprezentowania ich w stosunkach z osobami trzecimi.

Utworzenie TFI wymaga otrzymania licencji KNF. KNF przyznaje licencje po spełnieniu określonych wymogów m.in. formalnych, organizacyjnych, kapitałowych itd.

W ustawie o FI jest szereg przepisów, których muszą przestrzegać TFI by maksymalnie chronić interesy uczestników funduszu np.

• określony zakres działalności – tylko czynności wymienione w ustawie (tworzenie FI, zarządzanie FI, zarządzanie portfelami papierów wartościowych, doradztwo inwestycyjne, bycie przedstawicielem funduszu zagranicznego)

• ograniczone możliwości prowadzenia działalności inwestycyjnej na własny rachunek

• wymogi kapitałowe

• oddzielne masy majątkowe TFI i FI

• wymogi dotyczące członków zarządu, rady nadzorczej i osób które bezpośrednio zarządzają funduszami

• obowiązki dokumentowania wszystkiego

Dodatkowo TFI mają liczne obowiązki informacyjne względem KNF, a także względem uczestników funduszu.

Depozytariusz

Instytucja niezależna od TFI. Może nią być wyłącznie bank z siedzibą na terytorium Polski, oddział zagranicznej instytucji kredytowej która ma siedzibę na terenie Polski lub KDPW. Wybór depozytariusza musi zatwierdzić KNF.

Depozytariusz zajmuje się:

• prowadzeniem rachunku na który wpływają wpłaty dokonywane przez uczestników funduszu (inwestorów)

• prowadzeniem rejestru aktywów funduszu

• prowadzeniem bieżącej kontroli prawidłowości zarządzania funduszem i ustalanie wartości aktywów netto

• może wstępować na drogę sądową z powództwem przeciwko funduszowi w imieniu uczestników tego funduszu

Agent transferowy

Odrębna instytucja, która prowadzi rejestr uczestników dla funduszy otwartych i specjalistycznych funduszy otwartych.

Zajmuje się:

• bieżącym uaktualnianiem sald rejestru

• przyjmowaniem i realizowaniem dyspozycji uczestników

• organizowaniem i przeprowadzaniem obiegu instrumentów pieniężnych

• utrzymuje kontakt z uczestnikami

Dystrybutorzy jednostek uczestnictwa

Podmioty, które zajmują się dystrybuowaniem jednostek uczestnictwa. Mogą zbywać je bezpośrednio lub pośrednio. W roli pośrednika może występować np. bank, dom maklerski, TFI które zarządza danym funduszem, podmiot z zezwoleniem KNF na taką działalność. Ustawa wprowadza zakaz przyjmowania wpłat przez osoby nabywające jednostki (ochrona przed nieuczciwymi pośrednikami).

Rodzaje FI

KRYTERIUM KONSTRUKCJI PRAWNEJ:

• Fundusz Inwestycyjny Otwarty (FIO)

• Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty (SFIO)

• Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (FIZ)

Różnią się one konstrukcją prawną, rodzaje tytułu uczestnictwa, możliwościami inwestycyjnymi, organami funduszy.

Rodzaje tyt. uczestnictwa:

FIO i SFIO – jednostki uczestnictwa (mogą być sprzedawane i odkupowane przez fundusz w każdym momencie, ich liczba jest zmienna, są na bieżąco kreowane i umarzane)

FIZ – certyfikaty inwestycyjne (ich liczba jest stała w ramach przeprowadzanej emisji)

Zakres dopuszczalnych lokat i limity inwestycyjne – polityka inwestycyjna:

Najbardziej elastyczne są FIZ – inwestowaniem w różnego rodzaju aktywa.

Najbardziej restrykcyjne są FIO żeby chronić nieprofesjonalnych uczestników, inwestowanie w najpopularniejsze instrumenty typu akcje, obligacje, lokaty bankowe.

Organy funduszu:

FIO – jedynym organem jest zarządzające nim towarzystwo

SFIO – oprócz towarzystwo, które zarządza funduszem może być utworzona rada inwestorów, która jest organem kontrolnym (utworzenie nie jest obowiązkowe)

FIZ – statut musi przewidywać ustanowienie dodatkowego organu: rady inwestorów lub zgromadzenia inwestorów

KRYTERIUM POLITYKI INWESTYCYJNEJ:

• fundusze z ochroną powierzonego kapitału (starają się inwestować tak aby na koniec założonego w statucie funduszu okresu powierzony kapitał nie stracił wartości; poziom może być różny np. 80%-100% ochranianego kapitału)

• fundusze bezpieczne (np. fundusze dłużnych papierów wartościowych, fundusze rynku pieniężnego, fundusze obligacji; papiery które przynoszą stały dochód i dają wysokie bezpieczeństwo; nie inwestują w akcje bo są uważane za instrument dość ryzykowny; zysk jest powiązany z ryzykiem więc stopa zwrotu nie jest wysoka)

• fundusze zrównoważone (np. fundusze stabilnego wzrostu, fundusze mieszane; dzielą mniej więcej po równo środki między akcje i obligacje np. 40-60% akcji i 40-60% obligacji; część jest inwestowana w instrumenty bezpieczne a część w bardziej ryzykowne; starają się zarabiać więcej niż fundusze bezpieczne)

• fundusze elastycznego inwestowania (np. fundusze aktywnej alokacji aktywów; polityka inwestycyjna jest elastyczna, dostosowują się do aktualnej sytuacji na rynku np. gdy hossa to do 100% inwestycji w akcje; mają szerokie możliwości inwestowania, ryzyko na poziomie dość umiarkowanym, atrakcyjna stopa zwrotu)

• fundusze agresywne (np. fundusze akcji, fundusze agresywnego inwestowania; nawet do 100% w akcje lub inne instrumenty udziałowe; nie mają możliwości wycofania się z akcji bo np. muszą mieć obowiązkowy udział w akcjach 70-80%; hossa – wysokie zyski, bessa – generowanie straty; wysokie ryzyko i możliwość osiągnięcia wysokiej stopy zwrotu)

INNE RODZAJE FUNDUSZY

• fundusze z różnymi kategoriami jednostek (prowadzą jednorodną politykę inwestycyjną, ale są różne kategorie jednostek uczestnictwa m.in. różniące się wysokością pobieranych opłat manipulacyjnych np. 4% na wejściu lub po 2% na wejściu i wyjściu, różniące się stopniem uczestnictwa nabywcy w obciążeniach aktywów funduszu np. opłaty za zarządzanie)

• fundusze z wydzielonymi subfunduszami (fundusze parasolowe; polegają na tym, że w ramach jednego funduszu inwestycyjnego wyodrębnia się kilka subfunduszy i każdy z nich prowadzi własną politykę inwestycyjną – jest możliwość swobodnego przenoszenia środków między funduszami)

• fundusze podstawowe i powiązane (fundusz podstawy może zbywać emitowane przez siebie tytuły uczestnictwa wyłącznie związanym ze sobą funduszom powiązanym. Fundusze powiązane mogą nabywać wyłącznie tytuły inwestycyjne funduszu podstawowego)

• fundusze funduszy (konstrukcja tego typu funduszy polega na tym, że fundusz inwestycyjny tworzy jeden portfel inwestycyjny w którego skład wchodzą wyłącznie jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne innych funduszy inwestycyjnych. Niekoniecznie pochodzą z tego samego towarzystwa)

• fundusze rynku pieniężnego (są to fundusze które inwestują przede wszystkim w instrumenty rynku pieniężnego wykorzystywane do inwestowania krótkoterminowych nadwyżek finansowych. Mają być wykorzystywane gdy koniunktura na rynku jest kiepska a chcemy inwestować)

• fundusze portfelowe (fundusze zamknięte. Charakterystyczne jest dla nich możliwość ciągłego emitowania i umarzania certyfikatów inwestycyjnych. Nazwa – bo portfel inwestycyjny tego funduszu opiera się bardzo często na składzie portfela indeksu giełdowego albo na składzie np. portfela papierów wartościowych, który jest określony w statucie funduszu, określa się to mianem portfela bazowego. Jest możliwość żeby uczestnik funduszu zamiast zwrotu gotówki dostał papiery wartościowe w takim samym składzie jak określa to portfel bazowy. Uczestnik funduszu może brać udział w walnym zgromadzeniu spółek, które wchodzą w skład portfela bazowego)

• fundusze aktywów niepublicznych (są tworzone w formule funduszy zamkniętych. Tego typu fundusze inwestują w aktywa spółek niepublicznych, czyli takich które nie są notowane na rynku regulowanym czy też nieregulowanym. Takie fundusze na świecie określa się mianem funduszy private equity - PE/ VC – venture capital. Działają często na zasadzie inwestora strategicznego)

• fundusze sekularyzacyjne (sekuratyzacja to wyemitowanie papierów wartościowych w oparciu o określona pulę wierzytelności. I podobnie jest to w tych funduszach właśnie. Mogą występować jako fundusze standaryzowane albo niestandaryzowane. Równią się od siebie konstrukcja prawną, zakładanym poziomem ryzyka. Standaryzowane są skierowane do szerszego grona inwestorów a niestandaryzowane do konkretnych grup. Z jednej strony są fajną konstrukcja bo pozwalają przekształcić wierzytelności w papiery wartościowe. Działają w konstrukcji SPV (specjal purpose vehicle).)

ZALETY FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH:

• dywersyfikacja portfela

• profesjonalne zarządzanie

• relatywnie niskie koszty

• duża płynność inwestycji

• elastyczność wyboru strategii inwestycyjnej

• bezpieczeństwo inwestowania (to nie brak ryzyka! Raczej w kontekście nadzoru)

• nieograniczony dostęp do instrumentów rynku finansowego

• dodatkowe usługi dla uczestników funduszy

• możliwość bieżącej kontroli stanu swoich oszczędności

• niskie wymogi kapitałowe

WADY FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH:

• ryzyko poniesienia straty

• rozwodnienie zysku

• brak bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną

• limity inwestycyjnego

• koszty inwestycji

• opodatkowanie inwestycji

CZYNNIKI WPŁYWAJACE NA WYBÓR FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO:

• analiza potrzeb i oczekiwań inwestora

• wybór odpowiedniego typu funduszu

• ryzyko związane z inwestycją w fundusz

• analiza wyników finansowych funduszu

• ocena Towarzystwa zarządzającego funduszem

• opodatkowanie zysków

1. Fundusze hedgingowe

FUNDUSZE HEDGINGOWE

1. istota funduszy typu hedge

2. cechy funduszy hedgingowych

3. fundusze hedgingowe w Polsce

FUNDUSZE HEDGINGOWE – jest to spółka inwestycyjna która zarządza portfelem inwestycyjnym. A najważniejsza cecha jaka ich odróżnia od innych funduszy jest cel. Celem jest wykazywanie dodatniej stopy zwrotu, niezależnie od kierunku w jakim poruszają się rynki finansowe. Jest to możliwe bo wykorzystują wszystkie dostępne instrumenty łącznie z instrumentami pochodnymi.

FUNDUSZE HEDGINGOWE W POLSCE: Pojawiły się w 1949r, wtedy powstał pierwszy, gdzieś w Ameryce. W Polsce pojawiły się po 2004roku. W tej chwili mamy trzy towarzystwa które oferują te fundusze. Działają one w Polsce jako fundusze zamknięte i oferują większą elastyczność dzięki temu.

CECHY FUNDUSZY HEDGINGOWYCH:

• osiąganie dodatniej stopy zwrotu

• elastyczna strategia inwestycyjna

• szerokie spektrum instrumentów finansowych

• wykorzystywanie instrumentów pochodnych, które pozwalają zarabiać na spadkach cen

• korzystają z ulgi finansowej

• z ryzykiem rożnie może być

1. Asset management

ASSET MANAGEMENT

1. istota asset management

2. zasady działania

ASSET MANAGEMENT – usługa polegająca na zarządzaniu powierzonym portfelem aktywów. Związane jest to z benchmarkiem.

Zgodnie z przepisami w Polsce 5 typów podmiotów może świadczyć te usługi:

1. krajowe firmy inwestycyjne (domy maklerskie, biura maklerskie)

2. towarzystwa funduszy inwestycyjnych

3. powszechne i pracownicze towarzystwa emerytalne

4. zagraniczne firmy inwestycyjne

5. modyfikowane banki zagraniczne świadczące usługi bankowości inwestycyjnej

Nadzór sprawuje KNF.

Typy portfeli – bardzo różne

1. Fundusze venture capital

Private equity a venture capital

PE – inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym, zakup udziałów/akcji spółek, które nie są notowane na giełdzie; służą osiąganiu dochodu poprzez średnio- i długoterminowe zyski z przyrostu wartości kapitału

VC – odmiana PE, inwestycje dokonywane we wczesnych stadiach rozwoju przedsiębiorstwa służące uruchomieniu przedsiębiorstwa lub jego ekspansji

Zasady działania VC

Nie ma formalnych ograniczeń jeśli chodzi o branże, jednak najczęściej fundusze trafiają do branż z wysoko rozwiniętymi technologiami (elektroniczna, telekomunikacyjna, nowe technologie) – charakteryzują się innowacją i wysokim potencjałem wzrostu.

Fazy rozwoju przedsiębiorstwa:

1. Faza zasiewu /seed investment/ (kapitał wnoszony w momencie przeprowadzania B+R)

2. Faza startu /start-up/ (uruchomienie działalności, kapitał potrzebny na rozpoczęcie działalności, na rozwój produktów oraz bazy usługowej; spółka generuje niewielkie przychody i osiąga stratę)

3. Faza rozwoju (kapitał jest inwestowany w celu zbudowania silnej pozycji rynkowej, zapotrzebowanie na kapitał jest duże, nakłady są wysokie; przedsiębiorstwo staje się dochodowe, przynosi zyski i stwarza obiecujące perspektywy dalszego rozwoju)

4. Faza wzrostu (rozszerzenie zakresu działalności np. wprowadzenie nowych usług lub produktów, zwiększenie produkcji, ekspansja na nowe rynki; spółka ponosi koszty związane z marketingiem i PR, spółki przynoszą zyski, czasami dość znaczne)

5. Faza dojrzałości (produkt osiągną już dojrzałość rynkową, przedsiębiorstwo ma możliwość dalszej ekspansji w średnim lub długim okresie dzięki wykorzystaniu pozycji rynkowej, doświadczenia lub efektów skali; spółki osiągają stabilne zyski, inwestycje w nie wiążą się z mniejszym ryzykiem)

Fundusze CV jeżeli wchodzą w finansowanie przedsiębiorstwa to zazwyczaj we wczesnych fazach rozwoju. W fazie dojrzałości są inne możliwości pozyskiwania kapitału a w fazie zasiewu za dużo niepewności. W fazach od 2 do 4 najczęściej spotyka się fundusze CV. Im wcześniejsza faza rozwoju tym większe ryzyko, więc faza zależy od poziomu akceptowania ryzyka przez fundusz.

Główne etapy finansowania funduszami CV (przedsiębiorstwo poszukujące kapitału samo szuka funduszu):

1 etap: opracowanie całościowej koncepcji rozwoju przedsięwzięcia np. modelu biznesowego, analizy SWOT

2 etap: opracowanie dokumentów informacyjnych (biznesplan)

3 etap: opracowanie listy potencjalnych inwestorów (długa lista)

4 etap: wysłanie informacji dot. planowanego przedsięwzięcia do potencjalnych inwestorów z zapytaniem czy są zainteresowani jego sfinansowaniem

5 etap: po uzyskaniu odpowiedzi przygotowanie krótkiej listy inwestorów

6 etap: przekazanie inwestorom szerokiej dokumentacji informacyjnej

7 etap: zainteresowani inwestorzy mogą przeprowadzać badanie due diligence (dokładne badanie spółki)

8 etap: inwestorzy określają swoje zainteresowanie danym przedsięwzięciem

9 etap: następuje wybór preferowanych inwestorów do negocjacji

10 etap: negocjacje głównych parametrów umowy (stopień finansowania, kwota, udziały)

11 etap: po zakończeniu negocjacji jest wybierany konkretny podmiot i podpisywana jest umowa inwestycyjna.

Zalety VC:

• inwestor staje się wspólnikiem (udziałowcem)

• zazwyczaj inwestor to podmiot z doświadczeniem co wspiera przedsiębiorstwo w rozwoju

• podmiot jest wspólnikiem więc w jego interesie jest żeby spółka się rozwijała i osiągała zyski bo wtedy on też osiągnie zysk i będzie mógł drożej odsprzedać udziały

Inwestor funduszu VC zazwyczaj zakłada wyjście z inwestycji w określonym czasie.

Wady VC:

• właściciele tracą kontrolę nad spółką

• finansowanie za pomocą VC jest uznawane za dość drogie

Oczekiwania inwestorów VC:

• wyjątkowe pomysły biznesowe, zaspakajające potrzeby rynku

• inwestycja musi być wysoko zyskowna

• projekt zarządzany przez specjalistów

• musi istnieć szczegółowy model finansowy co pozwoli na ocenę projektu

• inwestorzy oczekują wyjścia z inwestycji w ciągu kilku lat (przez rynek publiczny, sprzedaż akcji inwestorowi branżowemu, sprzedaż udziałów funduszom PE, odsprzedaż dotychczasowym właścicielom)

Venture capital w Polsce

Fundusze VC mogą funkcjonować w oparciu o ustawę o funduszach inwestycyjnych, ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych i przepisy prawa spółek handlowych.

W Polsce rynek podzielił się na 3 segmenty:

1. małe fundusze, których celem jest wsparcie procesów transformacji; dysponują niewielką pulą powierzonych środków

2. fundusze działające w oparciu o kapitał krajowych i zagranicznych instytucji prywatnych, nieco większy kapitał; tworzone np. przez banki lub na bazie NFI

3. ponadregionalne fundusze kontynuują działalność z lat 90. z udziałem kapitału zagranicznego

1. Firmy ubezpieczeniowe

Firmy ubezpieczeniowe

działalność ubezpieczeniowa działalność lokacyjna

Firmy ubezpieczeniowe są dużymi graczami na rynku kapitałowy. Inwestują składki wniesione przez członków, muszą być inwestowane bezpiecznie (żeby środki nie utraciły wartości), powinny być płynne (łatwość zamienienia na gotówkę) i powinny być zyskowne (powiększenie wartości inwestowanych środków).

Polityka inwestowania firm ubezpieczeniowych

Jest regulowana przepisami prawnymi, nałożone są limity inwestycyjne (w co i ile mogą inwestować firmy ubezpieczeniowe).

W co mogą inwestować firmy ubezpieczeniowe:

- papiery skarbowe (bony i obligacje) – brak limitów ilościowych

- papiery emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa – brak limitów ilościowych

- obligacje gmin – brak limitów ilościowych

- innego rodzaju papiery dłużne – limit 5% funduszu ubezpieczeniowego

- pożyczki zabezpieczone hipotecznie – limit 5% funduszu

- nieruchomości z wyjątkiem rolnych – udział jednej nieruchomości nie może przekraczać 5%

- akcje notowane na giełdzie – limit 30% funduszu

- depozyty bankowe – max 20% sumy funduszu

- fundusze powiernicze

W praktyce ponad połowa lokat jest w dłużnych papierach wartościowych, akcje i udziały stanowią mniej niż 10%.

1. Banki inwestycyjne

Czym jest bank inwestycyjny?

Bank specjalizujący się w transakcjach inwestycyjnych, niezajmujący się działalnością kredytowo-depozytową.

Historia:

1929-1933 Wielki Kryzys, krach na giełdzie

Uznano że po trzeba uregulować rynek kapitałowy. Utworzono SEC.

W 1933 roku uchwalono ustawę Glass-Steagall, która rozdzieliła bankowość inwestycyjną od komercyjnej. W skutek tego wykształciły się Banki Inwestycyjne.

W Europie takiego rozdzielenia nie ma.

Bankiem Inwestycyjnym może być:

• Bank na bazie modelu amerykańskiego (usługi związane tylko z obrotem pw)

• Banki uniwersalne, instytucje kredytowe (model kontynentalny – w Polsce)

• Wszyscy ci którzy zajmują się inwestycjami (dealerzy, maklerzy)

Rodzaje działalności BI:

• organizowanie pierwotnej emisji na rynku kapitałowym

• obrót na rynku wtórnym

• private placement – oferty niepubliczne, skierowane do wybranych inwestorów

• sekurytyzacja – zamiana należności banków w papiery wartościowe

• fuzje i przejęcia

• bezpośrednie finansowanie

• szeroko rozumiane doradztwo

• zarządzanie funduszami

• kreacja instrumentów kontroli i ryzyka

• inne czynności np. przechowywanie pw

BI w Polsce:

Formalnie brak wyodrębnionych instytucji o charakterze banków inwestycyjnych. Działają u nas oddziały zagranicznych banków + firmy inwestycyjne które można podciągnąć pod działalność BI.

Wielka trójka BI w USA:

1. Goldman Sachs

2. JPMorgan

3. Merrill Lynch

1. Banki komercyjne

Banki komercyjne prowadzą działalność depozytowo-kredytową oraz działalność inwestycyjną.

Operacje bankowe:

• Czynne (udzielanie kredytów, pożyczek)

• Bierne (gromadzenie depozytów)

• Pośredniczące, zlecone (obrót pw)

• Grupa operacji pozostałych (usługi doradcze, skrytki, przechowywanie pw)

(lub podział na czynności sensu largo i sensu stricto)

Rola banków komercyjnych na rynku kapitałowym:

Na gruncie prawa polskiego mogą zajmować się tym samym co banki inwestycyjne.

1. Banki Hipoteczne

1. Czym jest bank hipoteczny

Bank, który specjalizuje się w udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką i refinansowanych w oparciu o listy zastawne. Działają w oparciu o ustawę Prawo bankowe oraz ustawę o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Banki hipoteczne muszą być utworzone w formie spółki akcyjnej. Nazwa musi zawierać wyrazy „bank hipoteczny”.

Nadzór nad działalnością pełni KNF oraz powiernik powołany przez KNF na okres sześciu lat.

1. Działania banków hipotecznych

Udzielanie kredytów hipotecznych i refinansowanie ich za pomocą listów zastawnych.

Zadania:

• udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką

• nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką

• udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką jeśli kredytobiorcą/gwarantem/poręczycielem spłaty kredytu w pełnej wysokości jest Skarb Państwa, NBP, rządy lub banki centralne państw członkowskich UE lub OECD

• nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów niezabezpieczonych hipoteką o których była mowa w poprzednim podpunkcie

• emitowanie hipotecznych listów zastawnych (zabezpieczeniem mogą być kredyty/wierzytelności o których mowa w pierwszym i drugim podpunkcie)

• emitowanie publicznych listów zastawnych (podstawą mogą być wierzytelności z trzeciego i czwartego podpunktu)

Banki hipoteczne mogą dodatkowo również zajmować się zakładaniem lokat terminowych, zaciągać kredyty i pożyczki, emitować obligacje, przechowywać papiery wartościowe, prowadzić rachunki bankowe, mogą świadczyć usługi konsultingowo-doradcze związane z rynkiem nieruchomości.

1. Listy zastawne

• hipoteczne listy zastawne różnica w sposobie

• publiczne listy zastawne zabezpieczenia

Mogą być emitowane tylko przez banki hipoteczne. Mogą być emitowane w formie papierowej lub zdematerializowanej, w walucie polskiej lub obcej.

1. Banki hipoteczne w Polsce

W Polsce działają trzy banki hipoteczne:

• PEAKO Bank Hipoteczny SA

• Bre Bank Hipoteczny SA (mBank)

• PEKAO BP Bank Hipoteczny SA