55. Szkodniki zbożowe, podział szkodników, skutki żerowania, metody zwalczania.
SZKODNIKI ZBOZOWE:
-w Polsce występuje ok. 150 gat, w których wyróżnić można 3 gr:
*występujące tylko w polu (po przewiezieniu do magazynu gina)
*występują zarówno w polu jak i w magazynie
*występują wyłącznie w magazynie
SZKODNIKI NALEZA DO:
-gromady pajęczaków (roztocza)
-gromady owadów (chrząszcze, motyle)
-ptaki (wróble, gołębie i trznadle)
-gryzonie (myszy i szczury)
SZKODNIKI I ICH DZIALALNOSC:
-większość z nich jest polifagniczna czyli wielożerna czyli odżywiają się pokarmem roślinnym i zwierzecym
-straty na skutek zerowania ich wynoszą nawet do 10% zbiorów (w skali światowej)/ rocznie+ obniżenie wart produkcyjnych
-rozpowszechnianiu ich sprzyja:
*stały obrót ziarnem w tym import
*brud, kurz
*niedezynfekowane środki transportu
WALKA ZE SZKODNIKAMI, WPLYW OTOCZENIA NA SZKODNIKI MAGAZYNOWE:
-skuteczna jest gdy znamy ich biologie i zwyczaje oraz warunki rozwoju i bytowania a także wpływ na szkodniki
-pożywienie: (szkodniki magazynowe wskazują tzw. wszystkożerność, co ułatwia im przeżycie, nie mniej są pewne warunki, które musza być zachowane np. larwa wołka zbożowego rozwija się tylko w ziarnie a nie występuje w mace)
-temperatura
-wilgotność (optimum 18- 20% ale niektóre rozwijają się przy 11%, a larwy zywiaka chlebowego nawet przy 6%, obniżenie wilgot ziarna powoduje uszkodzenie zarodkow)
-inne czynniki (dostęp powietrza, światło, przemieszanie ziarna i przetworów)
METODY ZWALCZANIA SZKODNIKOW MAGAZYNOWYCH:
-zapobiegawcze
*zapobieganie przenikaniu do magazynów
*niszczenie, palenie wszelkich porażonych odpadów
*utrzymanie wilg powietrza poniżej 15%
* utrzymanie wilg powietrza do 75% i temp 10- 15C
*zachowanie czystości
*częste wietrzenie i przerzucanie ziarna
*stała kontrola i naprawa pomieszczeń magazynu
-fizyczne
*mechaniczne (czyszczenie pomieszczeń i urządzeń)
*termiczne (działanie temp, odkażanie ścian para wodna)
*transport pneumatyczny
-biologiczne (stosujemy żywy organizm do zwalczania zywego organizmu np. do rozkruszka mącznego – sierposz rozkruszowiec
-chemiczne (najskuteczniejsze i najprostsze, np. przepuszczamy środki gazowe przez masę zbożową ale mogą się one osadzic na zbożu co nie jest obojętne dla zdrowia)
ROZKRUSZK MACZNY:
-niebezpieczny zarówno żywy i martwy
-dl ok. 0,4- 0,7 mm nie można go odsiać, występowanie pancerza
OWADY:
-wołek zbożowy (ma charakterystyczna trąbkę)
-trojszyk ulec (bez trąbki podobny do wołka)
56. Dojrzewanie pożniwne, znaczenie technologiczne zjawiska
Dojrzewanie pożniwne obejmuje wszelkie zmiany biochemiczne zachodzące w naturalnie wysuszonym i zebranym ziarnie. Po zakończeniu tego procesu ziarno uzyskuje pełną dojrzałość fizjologiczną, wyrażoną zdolnością kiełkowania. Ustępowanie spoczynku nasion jest jednoznaczne z ich fizjologicznym dojrzewaniem do kiełkowania. Zaletą dobrego jęczmienia browarnego jest wczesne osiąganie pełnej dojrzałości fizjologicznej, w której ziarno szybko, równo i prawie w 100% kiełkuje.
Dojrzewanie pozniwne – proces trwajacy 1-2 miesiace po zniwach. Po tym okresie zboze uzyskuje pelna dojrzalosc fizjologiczna i technologiczna. W trakcie okresu dojrzewania pozniwnego nastepuje zwiekszenie wydzielania wody i ciepla w wyniku czego nastepuje tzw pocenie się ziarna, co sprzyja zarówno zmianom biochemicznym jak i mikrobiologicznym, a w efekcie koncowym, także technologicznm.
57. Proces oddychania ziarna, skutki technologiczne
Oddychanie ziarna: (dostepnosc tlenu zalezy od porowatosci masy zbozowej):
tlenowe C6H12O6 +6O2 -> 6CO2 + 6H2O + 2830 kJ
beztlenowe C6H12O6 -> 2C2H5OH + 2CO2 + 92kJ
Na wymienione procesy oddychania bezpośredni wpływ wywierają zawartość wody w ziarnie (wilgotność ziarna) jak i jego temperatura.
58. Samozagrzewanie i zlegiwanie masy zbożowej, przyczyny zjawiska, skutki technologiczne
Przy zlegiwaniu większą role odgrywa wydzielająca się z masy zbożowej para wodna. Prowadzi ono do spadku szybkości procesów oddychania, a nawet obumierania ziarna zbóż. Jest to istotne wtedy gdy zboże przechowujemy jako materiał siewny lub jest potrzebny do procesów słodowania w gorzelnictwie.
Przeciętna pojemność magazynów zbożowych to 1000-1500 ton. Górne warstwy zboża wywierają coraz większy nacisk na dolne partie, co powoduje zleganie masy zbożowej.
Oba te procesy powodują wzrost aktywności enzymów, rozwój aktywny mikroflory.
Skutki technologiczne: zmniejszenie porowatości, prowadzi do spadku szybkości oddychania (zmniejszone cechy technologiczne- nie będzie kiełkowało, nie będzie się nadawało na przemiał)