Dzisiaj temat w miarę krótki będzie - ogrody botaniczne i zoologiczne

Sobotnie zajęcia – o 9.00 w Sierakowie

Te ogrody odgrywają ogromna role w zachowaniu roznorodnosci. W systemie prawnym OŚ jak i w jezyku potocznym te 2 terminy funkcjonują w 2 znaczeniach:

-znaczenie podmiotowe – jako placówki naukowo-badawcze.

-znaczenie przedmiotowe – jako wydzielone tereny, odpowiednio zagospodarowane i urządzone, spelniajace role żywych muzeów.

Rola tych placowek jest wieloraka i tu podkreslic trza dydaktyczna, naukowa, wychowawczo-kulturalna i spoleczna.

Ochrona ogrodow botanicznych i zoo polega na zakazie:

-zakaz wznoszenia na terenie^ obiektow budowlanych i urzadzen niezwiązanych z dzialalnoscia

-zakaz ograniczania obszaru tych placowek

-zmieniac stosunkow wodnych(zwłaszcza obniżania wod gruntowych)

-zanieczyszczania na terenie ogrodów gleb, wod i powietrza

-wznoszenia w sąsiedztwie obiektow/urzadzen przeznaczonych do działalności produkcyjnej

Ogród zoologiczny – urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczna i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, gdzie zwierzęta gutnkow dziko występujących sa hodowane i utrzymywane(w celu ochrony ex situ) w celu badan naukowych i edukacji

W ogrodach zoo mogą być utrzymywane te zweirzeta, którym zapewni się wlasciwe warunki zgodnie z ich biologicznymi potrzebami(np. zwierzęta niemające szans poza zoo)

Nie wolno rozmnazac w zoo zwierzat , którym nie zapewni się właściwych warunków zycia

Zabronione jest również utrzymywanie i hodowla zwierzat drapieżnych i jadowitych poza zoo

Warunki hodowli poszczególnych hodowli określa minister środowiska na mocy odpowiedniego rozporządzenia

Od wielu lat wazna funkcja stala się ochrona ex situ gatunkow zagrozonych i skrajnie rzadkich

Dzięki hodowli w zoo udało się uratować: zubra, konia Przewalskiego, antylopę oryks i inne gatunki

Nie zawsze zakończone sukcesem programy ratowania zwierzat koncza się ich wprowadzeniem do naturalnego środowiska.

Obecnie zoo to cos w stylu arki noego

Liczba ogrodow zoo na swiecie szacuje się na 2000. W PL – 11

Szacuje się również, ze na postawie list przetrzymywanych gatunków zwierząt na terenie ogrodów, ze maja one szanse(ogrody) dac przetrwanie zaledwie 2000 gatunkom

Dobór zwierzat do przetrzymywania w zoo jest przypadkowy, chyba, ze podejmuje się na duza skale programy badawcze

Swiatowe stowarzyszenie ogrodow zoo i akwariów – zrzesza członków, którymi są ogrody zoo na całym świecie. To stowarzyszenie określa dobor zwierzat do kolekcji, zasady hodowli, standardy pomieszczen i wybiegów. Nie istnieje ogolna swiatowa strategia ochrony zwierząt ginących

Potrzeba ochrony w warunkach ex situ stworzyła również potrzebę ksiąg rodowodowych zwierząt.

W hodowli często jest chów wsobny, wobec tego takie księgi zapobiegają temu(zdrowy bank genów jest)

1-sza taka ksiega – berlińskie zoo

Geneza zwierzyncow(protoplasta zoo) jest w chinach starożytnych.

Dopiero na przełomie xix i xx wieku podjęto starania żeby zwierzętom zapewnić większy obszar, zbliżony do warunków naturalnych

Takim nowatorem w kierunku polepszenia zwierzętom warunków – zoo w anglii

Karl Hagenbeck – niemiec, który wprowadzil w ogrodzie kolo Hamburga(stelingen) fosy zamiast krat

Najmłodsze zoo w PL – Bydgoszcz

Ogrod zoo w poznaniu- jeden ze starszych, ciagle rozbudowywany. 1-sze narodziny orla cesarskiego w niewoli, wychodowanie puchaczy i ich reintrodukcja na wyspie wolin

Warszawa – 32ha, 532 gatunki, insektarium warte uwagi

Jeszcze polecam zoo w gdynię(akwarium ładne mają)

Ogrody botaniczne – tez placówki, gdzie utrzymuje się ginące okazy(roślin)

Przez nazwe ogrod botaniczny rozumie się wydzielony teren o w miare naturalnych warunkach fizjograficznych hydrologicznych, glebowych, odpowiednio zagospodarowanych i urzadzonysch który stanowi miejsce ochrony ex situ i miejsce urpawy roślin roznych siedlisk i stref klimatycznych oraz związanej z tym naukowej i dydaktycznej działalności.

Ogrodem botanicznych jest także ogrod o charakterze specjalistycznym, przeznaczony do uprawy określonych rodzajow roślin, np. drzew i krzewow(arboretum) roślin leczniczych, gorskich, rolniczych

Ogrody maja zwykle charakter ogolnobotanicznych

Material roślinny do wysiewu u nasadzeń ogrody bot czerpią ze środowiska naturalnego a także na drodze wymiany z kolekcji innych ogrodow

Placowka która konsoliduje ogrody bot w skali międzynarodowej jest międzynarodowe stowarzyszenie ogrodow botanicznych. Większość ogrodow bot prowadzi badania dot:

-opracowania metod ochrony gatunkow rzadkich i ginących w warunkach ex/in situ

-sposobu uprawy zagrozonych i ginących gatunkow

-rytmiki rozwojowej

-strategii reprodukcyjnej

-przydatnosci roznych gatunkow roślin do zalozen ogrodowych lub kształtowania zieleni w miastach

W PL – 31 ogrodow botanicznych i palmiarni

Bez przerwy, to możemy kontynuować dalej

Te 31 ogrodow posiada kolekcje ogolnobotaniczne jak i specjalistyczne

Najstarsze ogrody botaniczne w Europie – xiv wiek(wenecja). Poprzedzaly je przyklasztorne ogródki(żywe apteki)

Późniejsze ogrody(2 poł xvi wieku) miały charakter zbliżony do dzisiejszych. Piza, padwa, bolonia – miejsca powstania najstarszych ogrodow, także w lipsku i heidenbergu.

W miare rozwoju zmienial się charakter badań

Ogrody botaniczne często sa związane z uczelniami – ogrod botaniczny UJ, UWr, UW; a także z innymi placówkami(PAN)

Najstarsze w PL – m.in. w grodnie, przy uniwersytecie w wilnie, przy uniwersytecie w Krakowie

Kilka przykladow ogrodow w PL, które warto odnotować

-ogrod botaniczny UJ(1783) zajmuje ok 10ha, kolekcjonuje 6000gat roślin. Duże jest arboretum(ok 1000gat) dzial florystyczny- rodziny gatunkow chronionych –pióropusznik strusi, miłek wiosenny, ciemiężyca zielona, sasanka zwyczajna. Znajduja się również rosliny z polskiej czerwonej księgi roślin – np. kosaciec trawolistny,szachownica kostkowata, dziewanna austriacka

Również Wrocław – w strukturze uczelni jest ogrod botaniczny(1911) jest i ogrod i szklarnia, sa endemity, relikty.

Warszawa – ogrod UW, ma ponad 5000 gatunkow, w tym 131 w ochronie prawnej

Inne warte uwagi – arboretum w rogowie(54ha, podlega sggw) ponad 2500gatunkow. Ciekawostka jest alpinarium(91 gat rodzimych prawnie chronionych) 43 taksony zagrozone

I jeszcze jako ciekawostka – gorski ogrod botaniczny w zakopanem(1953r) ma ok 600 gat roślin tatrzańskich, jest mały(0,3ha) ale na jego powierzchni zgromadzono prawie wszystkie endemity tatrzańskie, np. goździka lśniącego. W ogrodzie jest 77 gat obietych ochrona. Osobliwością ogrodu jest nerecznica Villara.

Ustanawianie ogrodow zoo/bot – utworzenie wymaga zezwolenia ministra środowiska. Zasięga on opinii wojewody i organizacji zrzeszającej ogrody.

Kontrole ogrodów przeprowadza się raz na 3 lata(nie rzadziej) dokonuje jej wojewoda. Podmiot prowadzący ogród niespełniający warunków to wówczas minister może cofnąc pozwolenie i ogrod ulega likwidacji(ale zarządca zapewnia osobnikom miejsce)

To tyle o ogrodach, jeszcze króciutko o ośrodkach rehabilitacji zwierząt

To takie miejsca , gdzie dziko zyjace zwierzeta sa leczone i rehabilitowane. Celem jest przywrócenie zwierzat do środowiska naturalnego. Taka placowka również powinna spelniac określone warunki.

Zwierzęta wyleczone nie mogą być sprzedawane.

Czy są jakieś pytania?