1 POJĘCIE FINANSÓW

POJĘCIE FINANSÓW

FINANSE JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA

Finanse są działem nauki , który zajmuje się badaniem określonego elementu rzeczywistości ekonomicznej (bazującego na pieniądzu) i formułowaniem (na podstawie uzyskanych wyników) określonych praw.

Finanse są ściśle powiązane z innymi dyscyplinami naukowymi.

Opisując zjawiska finansowe trudno pominąć zjawiska, które są przedmiotem badań nauk ekonomicznych, społecznych, politycznych czy prawnych.

Finanse nie istnieją w próżni, ich stan i rozwój są efektem nie tylko ekonomicznej rzeczywistości.

RELACJE NAUKI O FINANSACH Z INNYMI DYSCYPLINAMI

Teoria finansów

Ekonomia

Historia (finansów)

Socjologia (finansów)

Psychologia (finansów)

Nauki prawne

Nauka o polityce finansowej

Statystyka

Matematyka

Zarządzanie strategiczne

TEORIA FINANSÓW

Dyscyplina badająca naturę i treść zjawisk finansowych oraz ich rolę w gospodarce i społeczeństwie

EKONOMIA

Naczelne miejsce w ekonomii przypada ekonomii politycznej

nauce teoretycznej o prawach, prawidłowościach i zależnościach między poszczególnymi elementami gospodarki;

ogólnie – nauce zajmującej się prawami ekonomicznymi w dziedzinie zjawisk gospodarczych

EKONOMIA

Makroekonomia jest nauką o alokacji zasobów gospodarki jako całości

Mikroekonomia zajmuje się analizą problemów alokacji zasobów przez indywidualne podmioty gospodarujące oraz badaniem poszczególnych rynków

HISTORIA (FINANSÓW)

Dyscyplina badająca

zjawiska w czasie

poszukująca prawidłowości zachodzących w czasie

wiążąca prawidłowości z ogólniejszymi zjawiskami gospodarczymi i społecznymi w przeszłości

SOCJOLOGIA (FINANSÓW)

Dyscyplina badająca

społeczne warunki i skutki funkcjonowania pieniądza (socjologia pieniądza)

problemy finansowe (np. dotyczące nierówności dochodów w społeczeństwie)

PSYCHOLOGIA (FINANSÓW)

Dyscyplina badająca przesłanki i skutki reakcji podmiotów stosunków finansowych w decyzyjnym procesie finansowym

NAUKI PRAWNE

(Np. prawo finansowe, publiczne, międzynarodowe, bankowe, ubezpieczeniowe, gospodarcze itp.)

Dyscypliny mające na celu

systematykę i opis instytucji prawnych funkcjonujących w dziedzinie finansów

rozpoznawanie prawnych podstaw działalności podmiotów posługujących się pieniądzem

NAUKA O POLITYCE FINANSOWEJ

Zajmuje się poznawaniem

celów podmiotów prowadzących politykę finansową

hierarchizacja tych celów

przesłankami ich zmienności (różne warunki)

instrumentami polityki finansowej (mającymi charakter pieniężny)

oceną skuteczności ich zastosowania

Nauka o polityce finansowej jest częścią nauki o polityce gospodarczej.

STATYSTYKA (FINANSÓW)

Dyscyplina zajmująca się gromadzeniem i przetwarzaniem danych liczbowych dotyczących rzeczywistości finansowej.

Umożliwia dokonywanie syntez i weryfikowanie hipotez stawianych w teorii finansów.

MATEMATYKA FINANSOWA
I INŻYNIERIA FIANSOWA

Inżynieria finansowa opiera się na modelach matematycznych;

Zajmuje się opracowywaniem instrumentów finansowych w celu przejęcia podmiotów gospodarujących lub powiększenia tzw. wartości rynkowej przedsiębiorstwa, bez istotnej poprawy faktycznych wyników jego działalności

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

Wiedza na temat

przygotowania systemowych gwarancji sprawnego funkcjonowania jednostki gospodarującej w warunkach stale zmieniającego się otoczenia

oraz

wykorzystania tych zmian jako sposobności do podejmowania nowych działań, lepiej zaspokajających potrzeby różnych grup interesów

FINANSE JAKO ZJAWISKO EKONOMICZNE

Finanse jako zjawisko ekonomiczne (jako podstawowy element współczesnej gospodarki rynkowej) są bardzo złożone.

Powszechnie uważa się, że występują one tam, gdzie w procesach gospodarczych wykorzystywany jest pieniądz.

W takim więc ujęciu finanse są wyrazem gospodarki rynkowej.

finire

Termin „finanse” wywodzi się ze średniowiecznej łaciny, od finire – skończyć:

najpierw termin ten odnosił się do orzeczeń sądowych, które miały charakter świadczeń pieniężnych,

następnie – wraz z rozwojem gospodarki towarowo-pieniężnej – zaczęto odnosić go do wszelkich operacji pieniężnych.

Różne interpretacje terminu „finanse”

wąskie ujęcie

finanse to tylko stosunki pieniężne w sferze podziału

szersze ujęcie

finanse to zjawiska finansowe w sferze podziału i w sferze wymiany

najszersze ujęcie

finanse to zjawiska finansowe, do których zalicza się także pewne elementy gospodarki niemające charakteru finansowego (np. szarwark)

Termin finanse nie jest więc jednoznaczny

Wszystkie ujęcia mają jeden wspólny element – jest nim pieniądz, będący w gospodarce rynkowej głównym instrumentem podziału produktu społecznego.

W związku z tym finanse dokonują alokacji czynników produkcji i określają strukturę konsumpcji w gospodarce narodowej.

Dla poznawania rzeczywistości finansów istotne jest, że w gospodarce można wyróżnić dwa obiegi

OBIEG PIERWSZY

Przemieszczanie się towarów i usług

Obieg strumieni materialnych

OBIEG DRUGI

Przemieszczanie się zasobów pieniężnych, które określają i kształtują zdarzenia finansowe

Obieg ten odbywa się w kierunku przeciwnym do obiegu pierwszego

Ruch pieniądza zachodzi w procesach wymiany i podziału, nie ma go w procesach produkcji i konsumpcji.

Produkcja i konsumpcja realizuje się jednak pod wpływem pieniądza , a wielkość i struktura tych procesów kształtuje stosunki wymiany i podziału produktu społecznego.

Można zatem stwierdzić, że ruch okrężny (cyrkulacja) we współczesnej gospodarce jest możliwy dzięki finansom, a właściwie dzięki ich podstawowemu tworzywu, jakim jest pieniądz.

Definiując termin „finanse”

możemy więc uznać, że

FINANSE OBEJMUJĄ OGÓŁ ZJAWISK FINANSOWYCH ZWIĄZANYCH Z:

TWORZENIEM (EMISJĄ),

PRZEPŁYWEM,

GROMADZENIEM

WYDATKOWANIEM

ZASOBÓW PIENIĘŻNYCH

FUNKCJE FINANSÓW
W GOSPODARCE

ALOKACYJNA

REDYSTRYBUCYJNA

STABILIZACYJNA

KREDYTOWA

Funkcja alokacyjna

Odnosi się do dokonywania za pomocą strumieni pieniężnych alokacji zasobów w gospodarce narodowej.

Przepływ zasobów pieniężnych skutkujący alokacją czynników wytwórczych w gospodarce (zarówno w sferze produkcji, jak i konsumpcji) realizuje się w oparciu o mechanizm rynkowy oraz rozwiązania instytucjonalno-prawne w danym kraju.

Funkcja redystrybucyjna

Związana jest z ponownym rozdysponowaniem zgromadzonych zasobów pieniężnych.

Wyróżnia się dwa rodzaje redystrybucji:

  1. o charakterze budżetowym

  2. o charakterze pozabudżetowym

Redystrybucja budżetowa

ma charakter nieekwiwalentny

związane jest z realizacją różnego typu obciążeń na rzecz sektora finansów publicznych

często jest określana mianem redystrybucji w wąskim zakresie

Redystrybucja pozabudżetowa

Uczestniczą w niej przede wszystkim podmioty sfery realnej i finansowej

Przedmiotem jej są wyłącznie różnego rodzaju przepływy pieniężne w związku z operacjami finansowymi

- zasilanie przedsiębiorstw kredytem bankowym, emitowanym na bazie wcześniej pozyskanych depozytów bankowych

- spłata odsetek od kredytów

- wypłata odszkodowania ubezpieczonemu itp..

Redystrybucję budżetową i pozabudżetową nazywa się redystrybucją w szerokim znaczeniu.

W obu przypadkach efektem jest korekta dochodów pierwotnych poszczególnych podmiotów

Funkcja stabilizacyjna

Związana jest z wykorzystywaniem przez państwo zjawisk finansowych do realizacji makroekonomicznych celów, takich jak:

wzrost gospodarczy

stabilizacja

ograniczenie bezrobocia

ograniczenie inflacji

poprawa bilansu płatniczego

Za autora doktryny interwencjonizmu państwowego, wykorzystującego przepływy finansowe do korekty mechanizmu rynkowego, uznaje się J.M.Keynesa.

Funkcja kredytowa

Związana jest z finansowym zasileniem podmiotów gospodarczych przez instytucje kredytowe

Przedmiotem tej funkcji jest kredyt, będący pieniądzem emitowanym przez banki

Właściwe „ustawienie” poszczególnych funkcji finansów należy do państwa.

Mają być tak ukształtowane, żeby możliwa była poprawa ekonomicznej efektywności rynkowego systemu gospodarki.

POZAEKONOMICZNE FUNKCJE FINANSÓW

Finanse są wytworem myśli ludzkiej i kształtują postawy człowieka w naszej cywilizacji

Finanse stają się samoistnym bytem niematerialnym, stają się podwaliną kultury organizacyjnej

W kulturę tę trwale wbudowane są wartości bazujące na pieniądzu i mają one istotne znaczenie (np. „kult pieniądza”)

POZAEKONOMICZNE FUNKCJE FINANSÓW

Finanse mają wymiar kulturowo-cywilizacyjny

Nasze myśli, odczucia i wyobrażenia o pieniądzu tworzą powszechnie znany i akceptowany system wartości

Myślenie kategoriami pieniądza musi być uznane przez poszczególne jednostki ludzkie, gdyż w naszej cywilizacji brak przepływów strumieni finansowych oznaczałby utratę podstawy ich egzystencji

Myślenie, zachowania i dążenia w pracy zawodowej podporządkowane są (w znacznej mierze) zapewnieniu sobie odpowiednich dochodów pieniężnych

POZAEKONOMICZNE FUNKCJE FINANSÓW

Społeczny wymiar finansów przejawia się w tym, że zbiorowe zachowania na rynku finansowym mogą być odmienne od zachowań indywidualnych, prowadząc do zdarzeń mających skutki dla gospodarki (np. tzw. „owczy pęd”)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
podstawowe pojęcia z finansów ( 5 str), Bankowość i Finanse
wykład I Pojęcie finansów Finanse jako nauka
Wyklad 2 Podstawowe pojecia finansow publicznych
pojecie finansow publicznych ew Nieznany
Podstawowe pojęcia, Finanse i rachunkowość, Statystyka
ZARZĄDZANIE DEFINICJE POJĘCIA, FINANSE PUBLICZNE
TZakres przedmiotu i podstawowe pojęcia, Finanse i rachunkowość, Psychologia pracy
najważniejsze pojęcia finansów, finanse
A Pojecie finansow w nauce, Finanse publiczne(4), Wykład I
podstawowe pojęcia z finansów ( 5 str), Bankowość i Finanse
pojęcie finansów oraz przedmiot zainteresowania nauki finans
wykład I Pojęcie finansów Finanse jako nauka
Wyklad 2 Podstawowe pojecia finansow publicznych

więcej podobnych podstron