Podręczniki (uzupełniająco)Ś

1. B. Brzeziński, K. Lasiński-Sulecki, W. Matuszewski, W. Morawski, A. Olesińska, A.

Zalasiński, Prawo finansów publicznych, Toruń 2008

2. Finanse publiczne i prawo finansowe, praca zbiorowa pod red. C. Kosikowskiego i E.

Rco tam, Warszawa 2008

3. Prawo finansowe pod red. E. Chojny-Źuch i H. Litwińczuk, Warszawa 2009, II

wydanie

4. T. Źębowska-Romanowska, Prawo finansowe czę ć konstytucyjna wraz z czę cią

ogólną, Warszawa 2010

5. E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa

2010

Na egzaminie kobieta wymaga tego zakresu, który sama wyło y. Je eli czego nie zdą y, to
wska e ródło uzupełniające do brakującej czę ci wykładu.

Akty prawne:

1. Ustawa o finansach publicznych z 2009 roku

TematŚ Pojęcie finansów publicznych

Termin ‘finanse’ wywodzi się ze redniowiecznej łaciny. Pochodzi od czasownika ‘finniere’
czyli ‘kończyć’, które przekształciło się w ‘finatio’ oznaczające początkowo ‘orzeczenie
sądowe kończące spór’, ale z czasem ów termin oznaczał ‘nale no ć pienię ną orzeczoną w
tym orzeczeniu’. Ową nale no ć pienię ną nazwano z czasem ‘financia’. Pod koniec

redniowiecza, gdy odrodziła się i rozkwitła gospodarka pienię na, termin ‘finanse’ był ju

u ywany powszechnie. Był wówczas wiązany z pieniądzem, operacjami pienię nymi.

Początkowo termin ‘finanse’ oznacza ‘operacje nieuczciwe’, głównie lichwiarskie. Z czasem
jednak traci owo pejoratywne znaczenie. Oznacza ‘wszelkie operacje pienię ne’.
Współcze nie termin ‘finanse’ jest u ywany powszechnie i w języku potocznym,
ekonomicznym, czy w języku prawnym (aktów prawnych) i prawniczym (języku, w którym
mówi się o prawie). Mimo powszechnego jego u ywania, jego zakres znaczeniowy nie został
jeszcze w pełni precyzyjnie okre lony. Powszechnie jednak mówi się, i finanse są ci le
związane ze stosunkami społecznymi, a węziej ze stosunkami ekonomicznymi. Są ci le
powiązane z pieniądzem. Je li nie ma pieniądza, to nie ma finansów.

W doktrynie powszechnie zwykło się przyjmować, e termin ‘finanse’ oznacza, mówiąc
najogólniej, operacje dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, są to operacje pozyskiwania rodków
pienię nych, czerpania tych rodków, gromadzenia rodków pienię nych. Po drugie, są to
operacje wydatkowania rodków pienię nych, czy rozdysponowywania rodków pienię nych.

Wyko

nywanie tych dwóch podstawowych rodzajów operacji pienię nych okre la się mianem

działalno ci finansowej. Mówiąc o pozyskiwaniu rodków pienię nych, czy ich
wydatkowaniu, mamy zawsze na my li pieniądz we wszystkich jego postaciach, a więc
pieniądz realny (w postaci gotówki), ale i pieniądz bezgotówkowy (np. w postaci zapisów na
rachunkach bankowych). Operacje finansowe, tym samym i finanse, są zawsze związane z
pieniądzem w ruchu. Pieniądz przepływa od jednych podmiotów do drugich podmiotów. Nie
zalicza się do finansów tych zjawisk, które wią ą się z pieniądzem statycznym, gdy nie ma
ruchu pieniądza.

Źziałalno ć finansową prowadzą bardzo ró ne podmioty. Prowadzą je m.in. osoby fizyczne
(je li posłu yć się terminologią prawa). Źziałalno ć finansową, a więc ró ne operacje
finansowe, wykonują tak e ró ne osoby prawne, w tym ró ne przedsiębiorstwa (fundacje,
stowarzyszenia). Źziałalno ć finansową prowadzą tak e ró ne podmioty publiczne, a więc
podmioty sprawujące władzę, dzier ące władzę. Współcze nie jest to przede wszystkim
państwo (związek publiczno-prawny, suwerenny, wyposa ony w imperium). Innym

podmiotem publiczno-

prawnym w czasach współczesnych jest samorząd terytorialny

(podmiot publiczno-

prawny, któremu państwo delegowało czę ć swoich uprawnień

władczych). Jako trzeci podmiot z grupy podmiotów publicznych warto wskazać organizacje
międzynarodowe, w tym ponadnarodowe (ONZ, Uź).

Podsumowując, mo na powiedzieć, e finanse publiczne to wszelkie formy, tre ci,
organizacja działalno ci finansowej podmiotów publicznych. Są to zatem operacje
pozyskiwania rodków i ich wydatkowania przez państwo, samorząd terytorialny i
organizacje międzynarodowe. To jedna z mo liwych teoretycznie definicji formułowanych w

doktrynie. Definicji doktrynalnych tego terminu jest bardz

o du o.

Żinanse publiczne są tak e definiowane w przepisach prawnych. Zgodnie z ustawą o
finansach publicznych, finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem

rodków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególno ciŚ

- gromadzenie dochodów i przychodów publicznychś

- wydatkowanie rodków publicznychś

- finansowanie potrzeb po yczkowych bud etu państwa i bud etów samorządowychś

- zaciąganie zobowiązań anga ujących rodki publiczneś

- zarządzanie rodkami publicznymiś

- zarządzanie długiem publicznym;

- rozliczenia z bud etem Unii źuropejskiej.

Ów przepis ustawy o finansach publicznych, zawierający definicję legalną finansów
publicznych jest ci le powiązany z art. 216 ustęp 1 Konstytucji RP z 1997. Ów przepis

stanowi

rodki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób

okre lony w ustawie. Ju z tego przepisu wynikają dwa podstawowe rodzaje operacji

finansowych

– gromadzenie rodków finansowych i ich wydatkowanie.

Żinanse publiczne są często przeciwstawiane finansom prywatnym. Ów drugi termin oznacza
najczę ciej finanse prywatnych podmiotów gospodarczych. Niekiedy znacznie szerzej
obejmuje się tym terminem tak e to, co niepubliczne, czyli finanse innych podmiotów
prywatnych nie będących podmiotami gospodarczymi itd. Pomiędzy finansami publicznymi a
prywatnymi istnieją zasadnicze ró nice.
Po pierwsze, w przypadku finansów publicznych w stosunkach finansowych przynajmniej
jeden z podmiotów (jedna strona) jest podmiotem prawa publicznego, jest wyposa ona w
atrybut władzy.

Po drugi

e, finanse publiczne są oparte na zasadzie władztwa i podporządkowaniaś podmiot

reprezentujący podmiot publiczny ma mo liwo ć wią ącego kształtowania sytuacji prawnej
drugiej strony w stosunku finansowym, ma mo liwo ć w szeregu przypadków bowiem ów

podmiot

działać na zasadach prawa prywatnego.

Po trzecie, finanse publiczne są związane z realizacją interesu publicznego, a nie prywatnego,

indywidualnego.

Po czwarte, finanse publiczne są ci le reglamentowane prawnieś istnieje wiele przepisów
normujących ródła dochodów, zasady ich gromadzenia, sposoby wydatkowania rodków,

http://notatek.pl/pojecie-finansow-publicznych-ewolucja-publi
cznej-dzialalnosci-finansowej?notatka