Dramat współczesny
Nadwyżka informacyjna. Możemy nie wiedzieć o czym mówi się na scenie. Wiedza presupowana – dostarcza informacji kontekstowych.
W dramacie antycznym wiemy z prologu - z wprowadzenia. We współczesnym – wiedza presupowana – nadwyżka informacji, dzięki której jesteśmy w stanie wiedzieć o czym bohaterowie mówią i jaka jest sytuacja.
Plany słowa
Sytuacji – konkretna sytuacja, w której są bohaterowie (np. Edyp chce odnaleźć zabójcę Laiosa)
Fabularny – ciągi wydarzeń, którym podlegają bohaterowie i na nią składają się konkretne sytuacje (wysyłanie do wyroczni, odnalezienie świadka)
Symboliczny – odbiór symboliczny, stwierdzenia zyskują zupełnie nowe znaczenie (fatum, los człowieka, nieświadomość, tragiczne zbłądzenie, Edyp rzuca klątwę sam na siebie, czego nie wie)
Płaszczyzny te są w pewnym sensie współrzędne, ale i podrzędne (sytuacji wobec fabularnego).
Z reguły dramat jest określony tym ciągiem fabularnym. Ciąg fabularny jest podstawa do wysuwania symbolicznych znaczeń.
Postać w dramacie jest nadawcą wypowiedzi. Odbiorca:
Plan wewnątrztekstowy: druga postać
Plan zewnątrz tekstowy: widz, czytelnik (jeśli nie dostanie wiedzy presupowanej nie jest w stanie zrozumieć).
Wiara stanowiła podstawę wiedzy pozwalającą zrozumieć dramat w antyku, ale i tak wiedzę presupowaną twórcy w wiedzę wkładali.
Dramat w przeciwieństwie do literatury jest składnikiem wieloskładnikowego dzieła.
Różni reżyserowie różnie odbierają tekst, jednemu elementowi może nadać ważniejszą rolę. Realizacja dramatu jest po to, żeby wydobyć z nich nowe sensy i zastanowić się. Bardzo żywe widowisko. Interakcja nie odbiorcy indywidualnego ale konkretnego, nie tylko z tekstem, ale i wizją sceniczną. Na poziomie symbolicznym teatr ma nam coś powiedzieć. Dramat ma skłonić nas do jakichś przemyśleń. Można więc powiedzieć, że dramat pełni funkcję estetyczną – składania do refleksji. Żywość teatru. Tego nie zastąpi żadna ze sztuk, bo następuje bezpośrednia interakcja konkretnego odbiorcy z widowiskiem. Za każdym razem dzieje się to raz – aktor może być w różnej formie, różnie coś zagrać.
NASZA KLASA, T. SŁOBODZIANEK
Rzeź Żydów w Jedwabnem z 10 lipca 1941 roku. Podpalenie Żydów w stodole.