Czynności wstępne na stanowisku przed pomiarem kątów poziomych:
Przed udaniem się w teren należy skompletować sprzed potrzebny do wykonania zadania. Następnie starannie sprawdzić teodolit i statyw czy nie mają żadnych usterek i czy nie wymagają naprawy. W razie wykrycie błędów instrumentalnych i usterek, dokonać rektyfikacji lub naprawy sprzętu.
Pomiar kąta rozpoczynamy od odszukania w terenie za pomocą opisu topograficznego znaków utrwalających punkt wierzchołkowy, będący stanowiskiem teodolitu oraz punkty celu, gdzie ustawiamy tyczki. Należy upewnić się czy miedzy stanowiskiem instrumentu, a punktami celu jest zapewniona widoczność tzw. wizura. Przystępujemy do wykonania czynności wstępnych : poziomowanie, centrowanie, regulacja lunety i orientacja limbusa.
Poziomowanie i centrowanie teodolitu nad punktem geodezyjnym:
Za pomocą śruby sprzęgającej przykręcamy teodolit do statywu do momentu wyczuwalnego oporu (śruba sprzęgająca łączy spodarkę instrumentu z głowicą statywu).
Centrowanie teodolitu rozpoczynamy od wbicia w ziemię jednej nogi statywu z instrumentem nad punktem geodezyjnym w taki sposób, aby oś główna znajdowała się w przybliżeniu w pionie z punktem. Rozstawione nogi statywu powinny tworzyć trójkąt równoboczny.
Unosimy lekko nad ziemią pozostałe dwie nogi statywu i tak nimi manewrujemy, patrząc przez cały czas przez okular pionu optycznego, aby obraz punktu geodezyjnego widzialny w okularze pionu optycznego oraz obraz kołowego znaczka pionu znajdował się jak najbliżej siebie. Powierzchnia głowicy statywu powinna być w przybliżeniu pozioma. Wbijamy pozostałe nogi statywu w ziemię i za pomocą śrub poziomujących dokładnie naprowadzamy znaczek pionu na obraz centra.
Poziomowanie teodolitu rozpoczynamy od spoziomowanie libelli pudełkowej za pomocą skracania i wydłużania składanych nóg statywu ( w górę i w dół). Doprowadzamy pęcherzyk libelli pudełkowej do górowania. Następnie kontrolujemy położenie znaczka pionu i usuwamy jego odchylenie od obrazu centra poprzez odkręcenie śruby sprzęgającej i delikatne przesuwanie spodarki po głowicy statywu. W razie potrzeby wyżej wymienione czynności powtarzamy aż do pokrycia się obrazu centra z znaczkiem pionu i jednoznaczne spoziomowanie libelli okrągłej.
Następnie dokładnie poziomujemy teodolit za pomocą libelli rurkowej, wykonując przy tym nieznacznych obrotów śrub ustawczych. Obracamy instrument w taki sposób, aby libella rurkowa znalazła się nad dwiema śrubami ustawczymi. Kręcimy śrubami równocześnie ale w przeciwnych kierunkach ciągle obserwując pęcherzyk libelli, tak aby znalazł się w górowaniu.
Obracamy teraz alidadę o 900. Pęcherzyk libeli rurkowej wyjdzie z górowania. Za pomocą 3 śruby poziomującej doprowadzamy pęcherzyk ponownie do położenia środkowego. Wracamy do położenia gdy libela znajdowała się równoległe do 2 śrub poziomujących. Jeżeli pęcherzyk wyszedł z górowania to czynność powtarzamy, aż do momentu gdy pęcherzyk będzie znajdował się w górowanie w każdym położeniu alidady.
Sprawdzamy ustawienie znaczka pionu względem centra. Jeśli ich położenie zostało naruszone wyżej wymienione czynności powtarzamy aż do uzyskania właściwego rezultatu końcowego.
Regulacja lunety i systemu odczytowego:
Ustawiamy ostrość siatki celowniczej . Wyraźny obraz krzyża kresek w lunecie otrzymamy po wkręceniu oprawy soczewki ocznej okularu i wkręceniu jej do pierwszej ostrości. Ostrość siatki celowniczej można ustawić za pomocą okularu lunety
Oprócz siatki celowniczej w polu widzenia lunety znajduje się również obraz rzeczywisty. Do ustawienia ostrości widzianego obrazu służy pierścień ogniskujący.
Do odczytywania wartości wyznaczanych kierunków służy lunetka systemu odczytowego. Przed dokonaniem odczytu należy nastawić ostrość systemu odczytowego. Służy do tego okular lunetki systemu odczytowego. Aby jednak można było wykonać odczyt z lunetki, cały system odczytowy musi być właściwie oświetlony. Umożliwia to lusterko, które ustawione pod właściwym kątem zapewnia optymalne naświetlenie systemu odczytowego. Na dźwigarze znajduje się także przełącznik kręgu poziomego i pionowego. Ustawiamy przełącznik na „Hz” czyli odczyt kątów poziomych.
Orientacja limbusa, polega na ustawieniu dla wybranego celu założonej wcześniej wartości liczbowej odczytu:
Celowanie na punkt: w pierwszej kolejności za pomocą celownika kolimatorowego umieszczonego na lunecie ustawić lunetę w danym kierunku w sposób przybliżony, a następnie za pomocą leniwki alidady i lunety do precyzyjnego ustawienia lunety. Leniwki te służą do bardzo powolnego przesuwania siatki celowniczej w płaszczyźnie poziomej (leniwka alidady) i pionowej (leniwka lunety). Naprowadzamy środek siatki celowniczej na najniższą część tyczki lub w miejscu zetknięcia się tyczki z ziemią.