1.GŁÓWNE ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO – KLASYFIKACJA ,ŹRÓDŁA POCHODZENIA I WPŁYW NA ZDROWIE LUDZI

Powietrze atmosferyczne to bezbarwna, bezwonna mieszanina gazów, składająca się z 78,7% azotu, 21% tlenu, gazów szlachetnych (0,035%) , CO2 (0,035%) , pary wodnej(0,5%). Wszystkie inne substancje(ciekłe , płynne , gazowe) zawarte w powietrzu atmosferycznym, jak również przekroczenia średnich wartości stałych składników powietrza, uważane są za zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, które mogą wypływać negatywnie na rośliny, zwierzęta i ludzi.

Główne źródła zanieczyszczenia w Polsce:

• 60-70% zakłady przemysłowe

• 15-20% kotłownie osiedlowe i indywidualne domowe paleniska

• 10-15% transport głównie drogowy

Klasyfikacje zanieczyszczeń powietrza

Do najpowszechniej stosowanych należą podziały zanieczyszczeń ze względu na:

• Rodzaj działalności będącej przyczyną emisji zanieczyszczeń

  • Spowodowane działalnością samej przyrody (naturalne, biogenne) – np. wybuchy wulkanów, erozja skał, pył kosmiczny, pożary lasów, pyłki i zarodniki roślin

  • Związane z różnymi aspektami działalności człowieka (sztuczne, antropogenie)

    • Energetyczne – spalanie paliw

    • Przemysłowe – związane z wieloma procesami technologicznymi wykorzystywanymi w kopalniach, przemyśle chemicznym itp.

    • Komunikacyjne – związane z transportem drogowym

    • Komunalne – gospodarstwa domowe oraz gromadzenie i utylizacja odpadów i ścieków

• Rodzaj emitera:

  • Emitery punktowe – np. kominy fabryk, jest to tzw. emisja wysoka (na dużych wysokościach – gdzie wieją silne wiatry i zanieczyszczenia te są rozwiewane; wpływa na podniesienie tła kraju)

  • Emitery liniowe – np. szlak komunikacyjny

  • Emitery powierzchniowe – np. lokalne kotłownie, gospodarstwa domowe, jest to tzw. emisja niska (zanieczyszczenia te zalegają w miejscu ich wytwarzania)

  • Emitery objętościowe

  • Emitery stacjonarne i ruchome (np. silniki pojazdów mechanicznych, statków, samochodów)

• Typ emisji zanieczyszczeń

  • Emisja zorganizowana

  • Emisja niezorganizowana (hałdy, składowiska odpadów, powierzchnie dróg)

• Stan skupienia emitowanych zanieczyszczeń:

  • Gazy

  • Ciecze

  • Ciała stałe

• Pochodzenie zanieczyszczeń:

  • Zanieczyszczenia własne

  • Zanieczyszczenia transgraniczne, pochodzące z krajów sąsiednich

• Sposób w jaki dane zanieczyszczenie znalazło się w atmosferze:

  • Zanieczyszczenia pierwotne – wyemitowane bezpośrednio do atmosfery z poszczególnych źródeł)

  • wtórne – powstają w atmosferze na skutek reakcji między określonymi stałymi składnikami atmosfery; często omawiane są łącznie z tzw. efektami wtórnymi

• Klasyczny podział

  • Gazowe – np. emitowane głównie przez zakłady przemysłowe, elektrociepłownie, rafinerie ropy naftowej, produkowane przez samochody, samoloty, CO₂, CO, SO_x, NO_x

  • Pyłowe (cząsteczkowe) – np. azbest, pyły metali ciężkich są emitowane przez elektrociepłownie głównie węglowe, górnictwo, hutnictwo, cementownie
    Pył – jest to aerozol, którego fazę rozpuszczoną stanowią ziarna ciała stałego o średnicy 0,1-100μm, a środkiem dyspersyjnym jest powietrze

  • Biologiczne – np. pyłki roślin, zarodniki grzybów