RECYKLING ZALICZENIE

Część I

Surowce i energia:
- odnawialne
- nieodnawialne

Metal:
- rodzimy- metale najmniej aktywne (np. złoto i platyna). Nie są w postaci związków.
- pierwotny (lub stop)- uzyskiwany na skutek racjonalnej działalności człowieka; (z jakiejś kopaliny).
- wtórny (lub stop)- uzyskany z odpadów, przetworzony.

Odpady ruchome substancje lub przedmioty, których właściciel pozbył się, chce się ich pozbyć lub musi się ich pozbyć.

Surowce wtórne składniki lub frakcje odpadów nadające się do ponownego wykorzystania lub produkcji użytecznych wyrobów pośrednich lub finalnych.

Odpady:
-do wykorzystania
-do utylizacji

Gospodarowanie odpadami zbieranie, transport, odzyskiwanie, unieszkodliwianie, nadzór nad wymienionymi działaniami.

Odzysk bezpośrednie wykorzystanie odpadów w całości lub części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystanie.

Odzysk energii techniczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii.

Termiczne przekształcenie odpadów procesy utleniania odpadów w tym spalanie, zagazowywanie lub rozkład pizolityczny.

Spalanie odpadów instalacja w której zachodzi termiczne przekształcenie odpadów celem ich unieszkodliwienia.

Recykling wykorzystanie odpadów technologicznych i surowców wtórnych w przemyśle.

Regeneracja odzyskiwanie w procesach technologicznych wartościowych substancji energii lub przywracanie zużytym substancjom ich pierwotnych właściwości.

Regenerat:
- nowa lub naprawiona część maszyny, przyrządu itp. Zastępująca część zużytą lub uszkodzoną,
- produkt plastyczny otrzymywany z odpadów gumowych w procesie regeneracji kauczuku.

Utylizacja wykorzystanie materiałów które straciły wartość użytkową lub produktów jako surowców wtórnych do dalszej produkcji.

Neutralizacja reakcja zobojętniania (np. kwas + zasadasól + woda), osłabienie, czynienie nieszkodliwym.

Unieszkodliwienie odpadów poddawanie odpadów procesom przekształceń (biologicznych, fizycznych, chemicznych) celem doprowadzenia ich do stanu nie stwarzającego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska.

Gospodarka odpadami:
- zapobieganie powstawaniu odpadów
- minimalizacja ilości odpadów
- maksymalne odzyskiwanie
- skuteczne unieszkodliwianie

Ustabilizowana produkcja

Ustawa o odpadach z 14.12.12r
-16 kategorii odpadów
-40 kategorii odpadów niebezpiecznych
-51 składników zaliczanych jako niebezpieczne
-procesy odzysku
-procesy unieszkodliwiania odpadów

Procesy odzysku:
-wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii
-regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników…

Procesy unieszkodliwiania odpadów:
-odprowadzenie do wód z wyjątkiem mórz
-zatopienie na dnia mórz
-składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi
-obróbka w glebie i ziemi
-składowanie na składowiskach odpadów

Monometylotetrachlorodifenylometan

Powstawanie odpadów:

Odlewany element maszyny

Przygotowanie formy odlewniczej	Przygotowanie ciekłego metalu

Proces odlewania

Główne odpady produkcyjne odlewami

1. Masa formierska i rdz. 65%

2. Żużel 10%

3. Pyły i szlamy 15%

4. Inne 10%

Materiały ogniotrwałe, wióry, zalewki, oleje

Masy formierskie- podział ze względu na:

-dobór składników masy
-rodzaj tworzywa wlewanego do formy (jednolite…)
-stosowanie przy formowaniu
-konsystencje masy
-stan form przed zalewaniem(wilgotne…)

Regeneracja odzyskiwanie piasków (kwarcowych) ze zużytych mas formierskich

-Masy z betonitem odświeżanie
-Masy na spoiwach chemo i termoutwardzalnych są jednorazowe
-Procesy utwardzania- nieodwracalne

W zużytej masie formierskiej 90-98% piasku kwarcowego

Przygotowanie masy do regeneracji:
- kruszenie masy
- przesiewanie (z oddzieleniem części metalowych)
(przesiewanie wibracyjne, separatory elektromagnetyczne bębnowe lub nadtaśmowe).

Regeneracja specjalistyczne agregaty z odpylaniem, dopaleniem i neutralizacją spalin, neutralizacją ścieków itp.

Opłacalność regeneracji
zależy od:
- kosztów inwestycji linii regeneracji
- jakości, uzysku i możliwości wykorzystania regeneratu
- kosztów eksploatacji urządzeń d o regeneracji
- kosztów zakupu świeżego piasku, transportu, suszenia i składowania

Koszty regeneracji
-najtańsza-mechanicznie
-mechaniczna-100%
-pneumatyczna-150-170%
-termiczna-190-220%

Przedmiot normy-Przedmiotem normy jest złom stalowy wsadowy i niewsadowy, niestopowy i stopowy. Obejmujący odpady produkcyjne i złom poamortyzacyjny.

Złom stalowy PN-85 H-15000

Złom stalowy:
- stopowy złom zawierający jeden lub więcej pierwiastków stopowych w ilościach nie mniejszych niż:
V-0,4%
Si-0,4%
Mn-1,3%
W-0,4%

-niestopowy- złom niezawierający odpadków stopowych, lub zawierający je w ilościach mniejszych od podanych wyżej.

-odpady produkcyjne- odpady powstające w procesie stalowniczym przeróbki plastycznej i obróbki mechanicznej stali, nadające się do przerobu metalurgicznego.

-poamortyzacyjny- zużyte i zniszczone lub uszkodzone konstrukcje, przedmioty i wyroby stalowe, które utraciły wartość użytkową i nadają się jedynie do przerobu metalurgicznego.

-niebieski- nieskorodowane wsadowe odpady produkcyjne i przeróbki plastycznej stali.

-wsadowy- złom przygotowany; o postaci, wymiarach, masie, składzie chemicznym i dopuszczalnych zanieczyszczeniach, umożliwiających ekonomiczne oraz bezpieczne jego wykorzystanie jako wsadu w piecach służących do wytapiania stali, żeliwa, surówki i żelazostopów.

-niewsadowy- złom wymagający przed wykorzystaniem u użytkownika przerobu mechanicznego lub ręcznego w celu uzyskania potrzebnych wymiarów, postaci i masy oraz usunięcia zanieczyszczeń metalicznych i niemetalicznych do granic dopuszczalnych normą.

Rodzaje:

W zależności od stopnia przgotowania

W- wsadowy niestopowy

S- wsadowy stopowy

Kategorie

W zależności od liczby i rodzaju składników stopowych złom wsadowy dzieli się na kategorie:
- złom niestopowy bez oznaczenia kategorii
A- złom niestopowy

Stopień skorodowania złomu

I niezardzewiały (niebieski)

II zardzewiały

III przerdzewiały

Aluminium sektor – obejmuje oczyszczone z izolacji, aluminiowe przewody energetyczne, wizualnie nieutlenione powierzchniowo. Charakteryzuje się jednolitym składem chemicznym, jednolitą postacią i bardzo niskim poziomem zanieczyszczeń.

Aluminium Linke obejmuje oczyszczone z izolacji, aluminiowe przwody elektryczne i energetyczne o utlenionej lub zanieczyszczonej powierzchni.

Aluminium ofset obejmuje blachy używane

Folia opakowaniowa spożywcza czysta odpady poprodukcyjne, czyste, nie malowane. Złom jednolity pod względem składu chemicznego i postaci nie zawierający papieru, folii z tworzyw sztucznych.

Szkło – ciało bezpostaciowe (amorficzne),kruche, izolator, niska przewodność elektryczna(ja miałam cieplna i Lidka też ;) i rozszerzalność cieplna, przezroczystość do 90 %, odporne na czynniki atmosferyczne, kwasy, niższe na działanie zasad.

$$\rho = 2,4 \div 8\frac{g}{\text{cm}^{3}}$$

Rodzaje szkła:
- kwarcowe (krzemianowe)
- sodowo – wapniowe (najtańsze, najpospolitsze)
- borowo – krzemianowe (laboratoryjne)
- wysokoglinowe (żaroodporne)
- ołowiane (optyka, kryształy)

Przeznaczenie szkła:
- budowlane
- gospodarcze
- techniczne
- opakowaniowe

Surowce:
- piasek szklarski (SiO₂)
- boraks (B₂O₃)
- skalenie- źródło Al₂O₃
- tlenki metali zasadowych
- tlenki innych metali
- związki barwiące szkło
- inne

Wytwarzanie:
-przygotowanie mieszanki wsadowej
-topienie + ujednorodnienie (1400-1500^oC)
-schłodzenie do temp. formowania
-formowanie:

• wydmuchiwanie (żarówki)

• wyciąganie: pionowo; w poziomie(na powierzchni ciekłego metalu)

• wytłaczanie (np. szła optyczne)

• ciągnienie

• walcowanie

• rozwłóknianie strugi (wata skalana)

Obróbka cieplna:
-odprężanie 500^oC + powolne chłodzenie
-hartowanie 650^oC+ szybkie chłodzenie sprężonym powietrzem

Stłuczka szklana – zapotrzebowanie 300 – 400 tysięcy ton. Pochodzenie: własne i obce.

Przetwarzanie:
- skup – selektywny – białe i kolorowe
- sortowanie – ręczne i automatyczne
- rozdrabnianie
- usuwanie papieru i metali
- usuwanie stłuczki innego koloru (sortowanie wg. kolorów na separatorach optycznych)
- przetapianie stłuczki
- formowanie opakowań szklanych

Recykling Szkła:

W Polsce powstaje 18 kg odpadów ze szkła na osobę czyli ok. 686 tys. ton.
1 tona stłuczki=1,2 tony surowców pierwotnych.

Papier – pilśń z rozdrobnionych włókien (roślinnych, zwierzęcych, mineralnych) zawieszonych w wodzie i osiadłych na sicie, ukształtowana w postaci arkuszy lub wstęg.

Technologia:
- rozwłóknianie
- wytwarzanie pulpy (masa+woda+dodatki)
- odsączanie na sicie
- cięcie
- walcowanie (kalandrowanie)

Gramatura:
- bibuła <25 g/cm2
- papier 30 – 165 g/cm2
- karton 180 – 320 g/cm2
- tektura > 320 g/cm2

Recykling Papieru i Tektury:

Odpady z papieru i tektury to opakowania poużytkowe zawierające celulozę, tj. produkowane z wyrobów papierowych oraz z masy papierowej.

Makulatura – odmiany:
- słabe
- średnie
- lepsze
- mocne
- specjalne

Gospodarka odpadami:
- zapobieganie powstawaniu odpadów
- minimalizowanie ilości odpadów
- maksymalne odzyskiwanie
- skuteczne unieszkodliwianie

Część II

Polimer – powstaje na drodze chemicznej z gazu i ropy naftowej.
Polimer + dodatki = tworzywo sztuczne.

Recykling jest pewną fazą odzysku.

Produkcja tworzyw sztucznych:
Przyczyny wzrostu:
- łatwość pozyskiwania surowców
- niska cena
- niska pracochłonność
- niska energochłonność procesu produkcji i przetwarzania w wyroby gotowe

Przyczyny spadku:
- światowy kryzys gospodarczy

Chiny – światowy lider produkcji tworzyw sztucznych - 23,9%. Udział Europy to - 20,4%.

Polimery: PVC, PUR, PP, PE, PS, PVR, PET. PE – polietylen, PVC – polichlorek winylu.

Zużycie tworzyw sztucznych w sektorach gospodarczych:
- opakowania 40 %
- budownictwo 21 %
- przemysł samochodowy 7 %
- sprzęt elektryczny i elektroniczny 6 %
- inne 26 %

Działania zmierzające do:
- uregulowań prawnych dotyczących składowania i zagospodarowania odpadów
- udoskonalenia technologii produkowania i przetwarzania tworzyw sztucznych (technologie bezodpadowe)
- zwiększenia świadomości ekologicznej społeczeństwa
- popularyzacji wyrobów wykonanych z materiałów wtórnych

Regranulat – mieszanina tworzywa z cząsteczkami o podobnych rozmiarach i kształtach.

Recyklat - mieszanina tworzywa z cząsteczkami o różnych rozmiarach i kształtach. Poddawany jest procesowi regranulacji i wówczas powstaje regranulat.

Strategia UE zakłada:
- ochrony powietrza
- zapobieganie powstaniu odpadów i recykling
- ochrony mórz i oceanów
- ochrony ziemi
- ochrony zasobów materialnych
- ograniczenia stosowania środków ochrony roślin

Aktualnie obowiązujące w UE akty prawne w dziedzinie odpadów:
- o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
- o pojazdach wycofanych z eksploatacji
- o sprzęcie elektronicznym
- o zakazie stosowania substancji niebezpiecznych (Pb, Hg)

Hierarchia postępowania w UE:

Obecne działania prorecyklingowe w sferze odpadów z tworzyw sztucznych
- zapobieganie powstawaniu odpadów lub zmniejszenie ich ilości i szkodliwości poprzez np. rozwijanie czystych technologii
- organizowanie systemów gromadzenia i segregacji odpadów dla ułatwienia ich późniejszego wykorzystania
- opracowanie systemu odzysku zużytych opakowań, nie mniej niż 50 % ale nie więcej niż 65 % masy
- zachęcanie do użycia materiałów wtórnych powstałych z recyklingu opakowań do produkcji nowych opakowań
- wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku

Recykling – taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach, w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu.

Odzysk oznacza wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi oraz dla środowiska polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzą do odzysku z materiałów substancji…

Odpady polimerowe
Odpady tworzyw sztucznych to wszystkie przedmioty oraz substancje stałe powstałe w wyniku wytwarzania i przetwarzania materiałów polimerowych (odpad technologiczny) oraz powstałe podczas użytkowania wyrobów czyli odpad poużytkowy.

Tworzywa sztuczne do recyklingu:
- poliestry PET, PETB
- polipropylen PP
- polichlorek winylu PVC
- polietylen HDPE
- poliwęglan PC

Powtórne wykorzystanie tworzyw sztucznych, jak i innych materiałów pozwoli nie tylko ograniczyć liczbę odpadów, ale także zaoszczędzić surowce naturalne i energię do ich przetwarzania.

Ekobilans – jest ważnym narzędziem oceny ekologicznej zarówno dla ustawodawców, producentów jak i konsumentów.

Surowce

Odpady stałe

Energia, Ropa

Składnikami ekobilansu o znaczeniu priorytetowym jest:
- całkowity nakład energii z uwzględnieniem zapotrzebowania na ropę
- emisja substancji szkodliwych do atmosfery, wody i gleby
- zużycie surowców
- zużycie wody
- ilość odpadów stałych nie nadających się do utylizacji

Podstawy ekobilansu:
- ocena ekologiczna wybranego produktu
- ocena procesu technologicznego lub systemu transportu
- spełnia funkcję optymalizacyjną lub porównawczą
- rozróżnianie opakowań
- podejmowanie decyzji administracyjnych
- wybór najkorzystniejszych w punktu widzenia możliwości materiałowych

Celami ekobilansu są:
- motywowanie do działań proekologicznych i kontrola uzyskiwanych rezultatów
- rozwój nowych produktów i procesów przyjaznych dla środowiska
- znalezienie związku między potencjalnymi obciążeniami środowiska naturalnego.
- przejście od szczegółowego do kompleksowego spojrzenia na problemy związane z zanieczyszczeniem lub ochroną środowiska

Etapy technologii wtórnego przetwórstwa:
- zbieranie
- segregowanie i separacja
- rozdrabnianie
- mycie
- suszenie
- właściwie przetwórstwo wtórne

* materiałowe

* energetyczne

* chemiczne

Technologia zbierania odpadów z tworzyw sztucznych:
- gromadzenie odpadów
- transport
- przeładunek
- składowanie nieczystości

Wymagania wyboru właściwej metody recyklingu:
- dostępność surowca do wyrobu tworzyw sztucznych
- koszt wydobycia surowca
- koszt produkcji polimerów
- koszt przetwórstwa
- nakłady związane z zastosowaniem materiałów alternatywnych

Techniki gromadzenia odpadów
- przypadkowe – wszystkie rodzaje odpadów
- rozdzielne (selektywne) – odpady są segregowane

Transport odpadów:
- konwencjonalny i specjalistyczny tabor samochodowy
- konwencjonalny i specjalistyczny tabor szynowy
- układy przenośników i dozowników pionowych i….

Metody składowania odpadów:
- pojemnikowe - przenośne, stacjonarne, mobilne
- zbiornikowe – kontenery, bunkry i silosy
- składowiskowe – składowiska odkryte

Recykling-ponowne przetwarzanie odpadów w procesie do pierwotnego celu lub do innych celów, ale z wyłączeniem odzysku energii.

Sprzęt elektryczny i elektroniczny (EEE)- sprzęt którego właściwe zadanie jest uzależnione od zasilania prądem elektrycznym lub polem elektromagnetycznym, oraz sprzęt do wytwarzania przesyłu oraz pomiaru prądu i pól.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (WEEE)- sprzęt który jest odpadem w rozumieniu dyrektywy…

Formy cyklu życia produktu:

Zbiórka selektywna:
-recykling I stopnia- urządzenia
-recykling II stopnia- podzespoły, elementy
-recykling III stopnia- materiały

Recykilng I stopnia- (możemy cos ponownie wykorzystać)
źródła przestarzałego sprzętu:
-osoba prywatna
-firma prywatna
-firma państwowa

Sprzęt trafiający do użytkownika musi być w pełni sprawny i musi spełniać wymagania przyjmującego.

Czynniki ułatwiające recykling:
-unikanie specyficznych rozwiązań
-konstrukcja modułowa
-edukacja proekologiczna społeczeństwa
-oddawanie przestarzałego sprzętu
-unikanie przechowywania

Recykling II stopnia – rozkładamy na czynniki pierwotne
Demontaż; nie da się naprawić . Tworzywa są zmodyfikowane.

Przykładowe odzyskiwane podzespoły:
obudowy, transformatory, kineskopy, elementy metalowe…

Recykling III stopnia – przetwórstwo, zmiana właściwości fizycznych, aby odzyskać maksymalnie dane tworzywo

Surowce wykorzystywane w sprzęcie elektronicznym i elektrycznym:

• Komputer PC:
  -żelazo
  -szkło
  -tw. sztuczne
  -aluminium
  -Cu
  -Pb
  -Sn
  -Zn
  -Ni

• Płytki obwodów drukowanych:
  -półprzewodniki
  -tw. sztuczne
  -miedź
  -żelazo
  -ołów
  -nikiel
  -pallad
  -złoto

Napełniacze (zwiększają cechy wytrzymałościowe, ekonomiczność)
-kreda
-talk
-krzemionka
-wodorotlenek glinu
-włókna szklane

Związki pomocnicze (podwyższają cechy środowiskowe)
-stabilizatory (na wode, temp, promienie UV)
-antyoksydanty
-antystatyki

Metale
Pb, Cd, Cr, Hg, Fe, Zn, Pd, Ni

Związki uniepalniające:
-Fosforowe
-chlorowe
-zw. metali
-glinokrzemiany
-bromowe

Zagrożenia ze strony sprzętu EE nieobjętego recyklingiem

• Pb
  -układ nerwowy
  -nowotwory
  -choroby serca

• Cd(kadm)
  -rakotwórczy
  -zanik mięśni
  -odwapnienie

• Hg (rteć)
  -układ nerwowy
  -uszkodzenie nerek
  -uszkodzenie płodu

• PCB
  -rakotwórczy

Metody demontażu

• demontaż ręczny

• demontaż mechaniczny

przemysłowy recykling urządzeń elektronicznych

• demontaż elektroniczny

• demontaż automatyczny

System wizyjnego rozpoznania elementów,
demontaż elementów i płytek obwodów elektronicznych.

Metody odzysku materiału

Baterie
-alkaiczne
-cynkowo-węglowe
-litowe

Usprawnienie procesu recyklingu poprzez:
-oznaczenie produktów
-oceny cyklu zycia produktu
-projektowanie proekologiczne