1. rozmrażanie i przygotowanie nasienia do inseminacji.

Rozmrażanie do nienia w kulkach dodajemy wml fiolki z roztworem fizjologicznym, podgrzewamy do 38-40 st. W łaźni wodnej i na 90 sek wrzucamy tam kulki z nasieniem . Słomki w temp 35 st małe słomki 20 sek, duże 40 sek. Przygotowanie nasienia : w kulkach – inseminacja plastikowe pipety tępo zakończone zasysa się aby był jednolity. W słomkach – pistolety insem zbud z części stałej tłoka i 1 razowych osłonek, na końcu słomkę końcem fabrycznie zatopionym na zew a korek z do wewnątrz. Odcina się koniec fabr i nakłada osłonkę

2Sztuczne unasiennianie klaczy cel i metoda

Zapłodnienie z pominięciem krycia naturalnego w czasie którego może dojść do zakażenia chorobami zakaźnymi (zaraza stadnicza, otręt zakaźne zapalenie macicy i inne); mrożenia nasienia pozwala unasienniać klacze bez kontaktu z ogierem (koszty transportu zwierząt!), możliwość rozrzedzania nasienia cennych championów. Nasienie przechowywane w stanie płynnym przez 2-3 dni z dodatkiem antybiotyku (słabe wyniki)

Mrożenie w ciekłym azocie w słomkach lub tubach, pobrane na sztuczną pochwę, można rozrzedzać lub nie. Inseminacja na drugi dzień po stwierdzeniu rui i powtarzamy w odstępach 1,5 –2 dni. Best efekt 12 h przed do 6 h po owulacji. A) sprawdza się rozwarcie szyjki palcami , a potem wprowadza pipetę. B) do pochwy wkłada się jałowy wziernik i wprowadza pipetę pod kontrolą wzroku..

3 Właściwości morfologiczne komórki jajowej ssaka.

Komórka jądrowa otoczona jest wieńcem promienistym pod nim osłonka przejrzysta – bezkomórkowa warstwa przepuszczlna, otacza oocyt ścisłą warstwą, o struktórze włóknistej, ma pory. Wewnątrz komórki znajduje się jądro

4mechanizm kapacytacji plemników.

Ostateczne dojrzewanie plemników w drogach rodnych. Plemniki w ejakulacie pokryte są glikoproteinowym płaszczem zawierającym też drobiny cholesterolu. Istotą kapacytacji jest usunięcie tego płaszcza poprzez enzymy i inne składniki zawarte w płynach dróg rodnych samicy. Kapacytacja prowadzi do zmian fizykochemicznych błony cytoplazmatycznej plemnika, zwieksza jej płynność i przepuszczalność dla jonów Ca.Powoduje też zmiany witki-hiperaktywacja-zwiększenie met.

5charakterystyka ejakulatu knura, sposoby przechowywania, dawka inseminacyjna.

Objętość ejakulatu waha się w granicach od 80 do 900ml (śr.100-500ml) objętośc jest odwrotnie proporcjonalna do koncentracji plemników; zapach białka kurzego lub specyficzny dla knura choć mniej intensywny, ostry zapach dyskwalifikuje; barwa: silnie rozcieńczone mleko lub kośc słoniowa, widoczne zmętnienie; 4 frakcje

1, bezplemnikowa, wydzielina opuszkowo-cewkowa, przeźroczysta, 2 .Plemnikowa= Bogata w nasienie biała50% ejakulatu 3. czop żelowy,galaretowata,b.gęsta,uszczelnia Poplemnikowa, szara, galaretowata; Koncentracja <150-200 *106 plemn/ml Plemników ruchliwych ,70% Patologicznych najwyżej 20% pH 6,8 – 7,9 przechowywanie w stanie płynnym rozrzedzonym 1:1 ochłodzone do temp 5, płodne 3 dni.

Mrożone w kulkach lub słomkach w azocie.

6metody rozpoznawania rui u bydła

1.obserwacja zwierząt, 2-3 razy w ciągu dnia, odruch tolerancji, śluz, obskakiwanie.

2.Użycie próbnika z urządzeniem znaczącym buhaj ‘przemontowany’, lub krowa po kuracji testosteronem

3. KAMAR – zbiorniczek z farbą na grzbiecie lub u podstawy ogona.

4.Zastosowanie pedometrów – zwiększona aktywność ruchowa,

5.Pomiar stężenia progesteronu we krwi lub mleku,

6.Prostaglandyny

7.Pomiar ciepłoty ciała i mleka

8.Pomiar oporu elektrycznego śluzu

9.Użycie psów labradory, owczarki niemieckie, 87% skuteczności.

7metody konserwacji nasienia buhajów

Konserwacja w temp +4 3 dni po pobraniu + rozrzedzalnik

Mrożenie w tubach aluminiowych w słomkach i kulkach;

Enkapsulacja plemników – nowa forma pakowania w formie kapsułek, nasienie otoczone żelem i wprowadzone do macicy mają zdolność powolnego uwalniania nasienia, o.k. bo owulacja może być rozciągnięta w przedziale czasowym..

Rozrzedzalnik wlewamy zawsze do nasienia nigdy odwrotnie. W stos 1:1;

Nasienie nierozrzedzone może być użyte do unasienniania do 30 min po pobraniu

8definicja cyklu rujowego optymalne terminy zacieleń

Cykl rujowy okres czasu od jednej owulacji do drugiej, klacz, krowa, koza 21+/-3 dni, owca 16-17 dni . ruja u poszczególnych gatunków: krowa- ruja 20h, owulacja 10h po rui, krycie 14-18h od owulacji, klacz-ruja 7 dni owulacja w 5 dniu rui, krycie 12 przed do 6h po owulacji, owca ruja 36h, krycie w 2 połowie rui, locha 2-3dni=58h, owulacja 10h przed zakończeniem rui ok. 36h,inseminacja 10h przed owulacją, koza ruja 36h, krycie 2 połowa rui

9rozrzedzanie i metody zamrażania nasienia knura

Ejakulat knura to duża objętość przy małej koncentracji rozrzedzanie w stos 1:1 – 1:5; nasienie rozrzedzone nadaje się do unasienniania przez 3 dni. usunięcie frakcji galaretowatej - ekwilibracja w łaźni wodnej -ocena nasienia – rozrzedzanie

a). Jednostopniowe do końcowej objętości, pakowanie b). Dwustopniowe rozrzedzanie 1:3, pakowanie

końcowe rozrzedzanie przed inseminacją; przechowujemy w temp do 5C Mrożenie nasienia powszechne w USA, wysoka wrażliwość indywidualna na procesy zamr i rozmr. Rozrzedzalniki zawierają cukry, białka lipoproteiny, bufory i glicerol ekwilibracja całego ejakulatu przez schładzanie do temp 15C przez 4h. Zagęszczenie przez wirowanie (usunięcie plazmy) +niewielka ilość rozrzedzalnika Dodanie dalszej części rozrzedzalnika +glicerol w temp +5C zamrażanie nasienia w ciekłym N w kulkach lub suchym lodzie.4. Do ciekłego N

10 sposoby konserwacji nasienia ogierów.

1przechowywanie nasienia w stanie płynnym – po pobraniu nasienie jak najszybciej rozrzedzamy, może być używane do inseminacji lub przechowywane przez 2 – 3 dni. Rozrzedzalnik mlekowo – żółtkowy (100 ml mleka pasteryzowanego i 0,7 g żółtka jaja kurzego). Lub rozrzedzalnik Kenney’ego.

2 Długotrwałe przechowywanie w ciekłym azocie – dwie metody, pobranie pełnego ejakulatu przy użyciiu pochwy zamkniętej, rozrzedzeniu i zageszczeniu plemników poprzez odwirowanieopra ponownym rozrzedzeniu aż do uzyskania odpowiedniej koncentracji plemników ml. Nasienie zamrażane jest w słomkach o pojemności 4ml.a także w ampułkach szklanych.

3 Druga metoda polega na zamrażaniu tylko frakcji ejakulatu bogatej w plemnikipobranego na otwartą pochwę, nasienie mrozi się w tubach aluminiowych. Niezależnie od metod przechowywania lub mrożenia u ogierów występują duże różnice indywidualne we wrażliwości nasienia na procesy zamrażania i rozmrażania.

11.budowa i rola gruczołów dodatkowych u samców

gr, pęcherzykowe – parzyste, mają powierzchnię gładką- ogier tryk, pęcherzykowatą – buhaj. Zawierają fruktozę , kwas cytrynowy, daja en.do ruchu plemnikom.prostata- otacza cewke mocz-płciową pierścieniem.składa się; u ogiera:z 2 płatów;u buhaja część rozsiana i trzon;u tryka tylko cz.rozsiana.Wydziela czynnik zapobiegający aglutynacji pl.nadaje specyficzny zapach opuszkowo cewkowyparzyste wydzielają mucynę i kw.sialowy.rola;wydzieliny tych gruczołów rozcieńczają zbitą mase pl.;pobudzają ich żywotność;zawierają prostaglandyny które powodują skurcze macicy.

12. rola prostaglandyn w rozrodzie zwierząt

prostaglandyny powodują skurcze macicy co pomada w czasie zapłodnienia wessać nasienie do macicy. Przyspieszają także luteolizę ciałka ż a więc skracają długość cyklu rujowego, wykorzystuje się ją do synchronizacji rui, leczenia ciałka przetrwałego.

13. techniki pozyskiwania zarodków od kaczy

chirurgicznie – operacyjna w znieczuleniu ogólnym płukanie jajowodu. – bezkrwawo bardzo łatwa kateter przez szyjkę 6-11dni po owulacji płyn do płukania – zbuforowany roztwór soli fizjologicznej + surowica połodów bydlęcych.

14ejakulat byhaja.

objętość 4 (1-15)ml barwa mleczno-biała, konsystencja śmietanki, zapach krowiego mleka, pH 6,8 (6,2-7,5), ruch falowy ++, ruch indywidualny 3/60 4/80 gęstość SD D, koncentracja 1000 (300-2500 ) mln/ml.

15. optymalny termin krycia klaczy

im krótszy termin krycia lub inseminacji a owulacją tym wyższy % zaźrebień. Nasienie świeże do 6h po owulacji dało 79%; 6-12h po owulacji dałó 65%. Unikamy wielokrotnego krycia ze względu na eksploatację ogierów, ryzyko zakażenia macicy. 24h przed owulacją do 6h po nasieniem mrożonym, świeże 48h przed do 6h po.

16 eCG u klaczy equine chorionic Gonadotropin

produkowana przez kubki macicy ciężarnej klaczy, dawniej PMSG. W dużych ilościach z innych ssaków najwięcej. Produkcja przez łożysko a nie klacz dzięki aktywności biologicznej takiej jak FSH i LH eCG używa się do wywoływania super owulacji u bydła i synchronizacji rui u owiec. Pojawia się we krwi obwodowej 37-41 dnia ciąży i poziom wzrasta do 40-80dnia. Od 80 zaczyna spadać

17czynniki wywierające wpływ na proces spermatogenezy

żywienie – zbyt wysokie może zahamować ten proces. FSH – działa na kom sertoliego. Prolaktyna – wpływa na kontrolę wydzielania FSH I LH. Oksytocyna – działa lokalnie na skurcz kanalikóe nasieniotwórczych. FSH – pobudza spermatogenezę oraz spermiogenezę. LH – na spermatogenezę.

18poród fizjologiczny u krowy

1 f zwiastunowa – zwiodczenie mięśni posladkowych, obrzęk gr mlekowego, zapadanie się więzadeł niepokój. 2 rozwijanie się szyjki macicy nasilenie skurczów macicy i wypływ sluzu czas rozwierania szyjki 12h oguóe płodu o 180 st. 3 faza wypierania płodu – współdziałanie tłoczni brzusznej ze skurczem macicy bł omoczniowa pęka wypływa wód płodowych rozwiera się szpara sromowa pęka błona owodniowa. 4 faza wydalanie łożyska do 8h powyżej działanie profilaktyczno lecznicze. Potem inwolucja macicy w czasie fazy poporodowej trwającej od 2-3 tygodni.

19. morula budowa morfologiczna

powstaje w wyniku bruzdkowania, stadium zarodka składającego się z przynajmniej 16 komórek – blastomerów, owoc morwy, wedrówka w tym stadium do macicy, zwykle stadium moruli przypada na 6-8 dzień , komórki indywidualne trudno rozróżnić.

20 metody wczesnego rozpoznawanie ciązy u klaczy

przy pomocy USG można rozpoznać ciąże już 9-10 dnia po owulacji. W 0 dniu po owulacji obecnoSC pojedynczego ciemnego pola kształt okrągły często w trzonie macicy.

Płód jest dostrzegalny w 20-25 dniu życia, pracę serca można dostrzec w 22-24 dniu, po 40 dniu pęcherzyk żółtkowy ulega uwstecznieniu, uwidacznia się sznur pępowinowy, po 15 dniu rozpoznanie ciązy przy pomocy USG jest w 100% skuteczne.

21 Rozwój długotrwałej metody konserwacji nasienia

1952 konserwacja nasienia koguta

1966 pierwsze próby mrożenia w postaci kulek

pierwszy koń urodzony w Polsce to klacz Mrożonka, jej syn Sopelek po sztucznej inseminacji 1972??. .

22sezonowość w rozrodzie koni;

klacze są zaliczane do sezonowo poliestralnych; wykazują aktywność rozrodczą w czasie długiego dnia i jej zanik w zimie, główny czynnik regulujący to światło żywienie i temp mogą modyfikować jednak nie zmieniają ogólnego wzoru. Im bliżej równika tym sezonowość jest mniejsza. Światło działa na siatkówkę – bodziec nerwowy przez podwzgórze do pień mózgu do szyszynki – produkcja melatoniny w zimie większa. Wpływ na wydzielanie z podwzgórza GnRH mniej melatoniny to wiecej GnRH. Podczas zimowego anoestrus jajniki nie są pobudzane, zachowanie klaczy do ogiera jest z reguły obojętne, ani tolerancji ani reakcji obronnych, szyjka macicy przy badaniu wiotka , blada rozluźniona, brak śluzu, często otwarty kanał. Wydłużanie dnia świetlnego to pobudzenie przysadki i produkcja hormonów gonadotropowych – FSHpierwsze pęcherzyki rosną ale ulegają atrezji i kolejne dojrzewają i owulują, anomalie wydłużenie pierwszej rui, maj czerwiec to ruja bardzo wyraźna krótkie 5-6 dnii prawie zawsze kończy się owulacją sprzyja temu min stała obecność ogiera, pastwisko więcej zielonki ruch itp. Od VIII do X dzień się skraca i pulsacja FSH spadaw zimie również stężenie LH jest niższe.

23synchronizacja cyklu rujowego klaczy

dwukrotna iniekcja PGF2 i HCG dzień 0 - PGF2 ruja za 2-4 dni, te które w rui przyspieszenie owulacji dzień 7 iniekcja HCG dzień 14 – 15 PGF2 wszystkie klaczebędą już w 6-15 dzień po owulacjiruja w 2 – 4dni 21 dzień HCG ruja po 48 h 22 dzień inseminacja lub krycie dzień 0-9 codziennie progesteron utrzymujemy CL 10 dzień PGF2 luteoliza CL dzień 15 HCG dzień 16 krycie

24transport komórek niezapłodnionych i zarodków przez jajaowód

tylko u koniowatych i nietoperzy kom jajowa zatrzymuje się w jajowodach gdzie mogą przebywać kilka miesięcy zanim ulegną degeneracji zać zarodek transportowany jest do macicy. Od chwili owulacji 130-142 godziny transport ten jest regulowany u klaczy prostaglandyną f_Lktóra jest produkowana przez zarodek, skurcz jajowodu przepychają dalej.

25. ocena morfologiczna plemników buhaja i sposoby barwienia i klasyfikacji.

Metody barwienia b negatywne, b pozytywne, z użyciem kontrastu fazowego. Negatywne – tusz indyjski, eozyna z nigrazyną rozróżnia się plemniki żywe i martwe zabarwiają sią . pozytwyne – barwniki bydgoski eozyna, błękit metylenowy, fiolet. Klasyfikacja : zmienione pierwotnie – w procesie spermatogenezy. Wtórnie – w drogach wyprowadzających. Metody mikroskop kontrastowo – fazowy lub pod imersją. Wady główne : gł gruszkowata ze zwężoną podstawą, z zatartym konturem, gł z małą nieprawidłową głową. Wstawka – z kroplą protoplazmat w położeniu bliższym wstawka z korkociągiem wst z nibykorkociągiem. Witki – zamknięta cała pod błoną cytoplazmat. Plemniki z diademem, główki podwójne 1 gł z 2 witkami. Wady podrzędne gł olbrzymia, krótka, szeroka, obrys nie mnieniony mała , zwężona , wstawka - z kroplą protopl z położ dalszym. Witki – z pęlą. Wady wtórne kropole protopl w główce, pętle witki, urywane głowy, przerwane witki.

26. badanie mikroskopowe nasienia

badanie – ruchliwości masy plemników +++ wyraźny ruch falowy, ++, +, +/-, -. Ruch indywidualny- jest to % plemników o ruchu postępowym z ogólnej masy plemników 1. 0-20%, 2. 20-40%, 3. 40-60%, 4. 60-80%, 5. 80-100%. Gęstość –skalą jest połowa dł witki jest to odległość między główkami plem. DD- b, gęste , D- gęste , SD – średnio gęste, R rzadkie, O patologia.

.27. rozwój inseminacji w aspekcie historycznym .

1780r. Pierwszy taki zabieg na psaxh prof.

f. chełchowski opidał met. Insemin . 1917r. Włoch amantea wynalazł sztuczną pochwę dla psa. I stacja inseminacji dla klaczy ok. 1910r.pierwszy zabieg inseminacji krowy i owiec . w latach 30 tych skonstruowano sztuczną pochwę sla ogiera i buhaja.

28. sterowanie cyklem rujowym i owulacją

synchronizacja rui głównie opiera się na 1. skracaniu czynności ciałka żółtego poprzez wywołanie luteolizy prostaglandyn pgf2L jest dobrym środkiem dla synchr rui u jałówek i krów ze względu na mniejszą precyzję i obniżoną płodność zastosowanie ograniczone. Dla krów w laktacji opracowano met synchro rui iowulacji. Obejmuje ona podanie GnRH po 7 dniach i po 48 h druga iniekcja. Inseminację wykonuje się w 24 h po ostat zastrzyku. Po zastosowaniu takiej metody powoduje wystąpienie owulacji u krów w przeciągu 8 h. Wydłużanie czynności ciałka ż lub zasąpienie jego funkcji przez zast progesteronu lub sunt analogów. Progesteron i jego pochodne hamują ruję i owulację przez sekrecję LH redukuje jego wyrzuty do krwi. Stosowanie progestagenów przez 7-12 dni w połączeniu z zastrzykiem estrogenu lub PGF2L jako środka luteolitycznego. Po przerwaniu podawania preparatów występuje ruja w ciągu 3-4 dni.

29. różnice między spermatogenezą a oogenezą

spermatogeneza – 1 etap przekształcanie kilku podziałów mitotycznych kończy się wytworzeniem spermatocytów I rz 1podział mejotyczny powoduje powstanie 2 spermatocytów 2 rz. A w wyniku 2 podziału mejotycznego z każdego spermatocytu 2 rz, powstaje 2 spermatydy o n liczbie chromosomów i n-DNA – 4 spermatydy.

Oogeneza – oogonie 2n ulegają podziałom mitotycznym ostatnie pokolenie oogoni po antyreplikacji DNA 4C rozpoczyna profazę 1 Podziału mejotycznego. Od tego momentu oogonia nazywa się oocytem1 rz . profaza mejotycz zatrzymuje się w diplotemie. Oocyt podejmuje mejozę zanika jądro chromosomu rozrzucona po całum jądrze jest to stadium diakinezy, która kończy profazę 1 podziału mejotycznego rozpada się błona pęcherzyka zarodkowego i następuje kolejne stadia pierwszego wtapu mejozy – zakończonego wyrzuceniem pierwszego ciałka kierunkowego. Trap ten zwany jest podziałem redukcyjnym zredukowana o połowa liczba chromosomów. Interfaza – pomiędzy 1,2 podziałem dojrzewanie jest krótkie, brak fazy s chromosomy b szybko przechodzą profazę 2. w stadium tym ponowne zatrzymanie mejozy – po aktywacji oocytu przez plemnki wznowione mejozy, zakończenie wyrzucenia 2 ciałka kierunk i kolejna redukcja zaw DNA – 1c.

30. typy łożyska

rzekome nieinwazyjne, kosmki wysuwają się z bł śluzowej macicy w czasie porodu. Prawdziwe kosmki ulegają oderwaniu z nabłonkiem macicy krwawy poród. Kosmki; rozproszone, liścieniowate, popręgwe, tarczowe. Ł łącznokosmówkowe, nabłonkowokosmówkowe- kosmki wchodzą w fałdy bł śluzowej macicy. Ł śródbkosmówkowe- kosmki nie stykają się z krwią matki. Ł krwiokosmówkowe – kosmki zanurzone w krwi śródbłonka naczń matki. Klacz – ł rozproszone, n. K. rz. Świnia ł niekompletnie rozproszone, centkowane, n. k. Rz. Przeżuwacze – ł liścieniowate rz.

31Spermatogeneza (spermogeneza) – to proces powstawania i dojrzewania plemników – gamet męskich, który odbywa się w jądrach – gonadach męskich.

Dzięki niemu komórki macierzyste (spermatogonia) rozwijają się w dojrzałe plemniki. Proces ten rozpoczyna się w okresie pokwitania i ma trzy fazy: spermatogoniogenezę (podziały mitotyczne), spermatocytogenezę (podziały mejotyczne) oraz spermiogenezę (przeobrażenie spermatyd w pleminki)^[1]. Zachodzi on w kanalikach nasiennych jądra.

Spermatogoniogeneza

Spermatogonie typu A stale dzielą się mitotycznie, stanowiąc źródło komórek, z których wykształcą się plemniki. Niektóre spermatogonie typu A dają początek kolejnym generacjom spermatogonii typu A, wychodząc z pierwotnej populacji komórek macierzystych. Inne natomiast, dzieląc się mitotycznie przekształcają się w spermatogonie typu B, które z kolei dzieląc się również mitotycznie tworzą spermatocyty I rzędu. Komórki powstałe w wyniku podziałów mitotycznych są połączone ze sobą mostkami cytoplazmatycznymi, powstałymi w wyniku niedokończonych podziałów cytoplazmy.

Spermatocytogeneza

Spermatocyty I rzędu przechodzą przez trwającą 22-24 dni profazę, po której już szybko przechodzą przez kolejne stadia mejozy (metafazę, anafazę i telofazę). Tworzą się spermatocyty II rzędu. Drugi podział mejotyczny (ekwacyjny) kończy się powstaniem dwóch spermatyd. Połączenia cytoplazmatyczne są nadal obecne, więc spermatydy tworzą łańcuch wielu komórek.

Spermatogonie i spermatydy są otoczone przez komórki podporowe, zwane komórkami Sertoliego, które pełnią istotne funkcje w rozwoju plemników.

Spermiogeneza

Jest to proces w którym w wyniku wielu zmian dochodzi do przekształcenia spermatydy w plemnik. Przebiega w etapach:

+wytwarzany jest akrosom poprzez zlewanie się diktiosomów aparatu Golgiego. Zajmuje on ponad połowę powierzchni jądra plemnika. Zawiera on enzymy, dzięki którym plemnik będzie mógł przeniknąć przez osłonki komórki jajowej (reakcja akrosomowa)

+kondensacja jądra

+wytworzenie szyjki, wstawki, z licznymi mitochondriami oraz witki

+utrata większości cytoplazmy