Artykuł 3 ustęp 1 jest klauzulą generalną, ta klauzula ma znaczenie dla całej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, pełni ona dwie funkcje: uzupełniającą i korygującą.
Jeżeli chodzi o funkcję uzupełniającą możemy powiedzieć, że ustawodawca wymienia szereg czynów nieuczciwej konkurencji, ale nie jest to katalog zamknięty. Jeżeli określone zachowania spełnia przesłanki z art. 3 ust. 1 uznamy je za czyn nieuczciwej konkurencji, nawet jeśli takie zachowanie nie wypełnia definicji czynów stypizowanych. Przykładem takiego nienazwanego czynu nieuczciwej konkurencji, jest podszywanie się pod cudzą renomę.
Funkcja korygująca, można powiedzieć, że art. 3 ust. 1 stanowi normę ogólną dla wyszczególnionych deliktów. Jeżeli dane zachowanie odpowiada stypizowanemu deliktowi i uzasadnione jest potraktowanie go jako czynu nieuczciwej konkurencji to w świetle przesłanek art. 3 ust. 1 może się okazać, że taki czyn nie jest niegodziwy. Wykorzystanie klauzuli generalnej w funkcji korygującej ma miejsce wyjątkowo.
Środki ochrony dóbr własności intelektualnej
Prawo polskie przewiduje ochronę poprzez przepisy prawa karnego, administracyjnego ( w tym celnego), ale nade wszystko są to środki cywilno-prawne.
Jeżeli chodzi o prawa autorskie:
Art. 78 (uprawnienia o charakterze osobistym) i 79
Prawo własności przemysłowej:
Od art. 283.
Jeżeli chodzi o zwalczanie nieuczciwej konkurencji:
Art. 18
Uprawnionym służą roszczenia dwojakiego typu:
Niemajątkowe
Majątkowe
Roszczenia niemajątkowe – roszczenie o zaniechanie (przerwanie działania naruszającego – żądanie charakterystyczne dla ochrony prawa podmiotowego), roszczenie o usunięcie skutków naruszenia (to roszczenie pozwala na przywrócenie stanu poprzedniego – do przepisów wprowadzono także regulację, która pozwala aby sąd na wniosek uprawnionego mógł orzec o bezprawnie oznaczonych towarach czy nośnikach, oraz o środkach i materiałach, które były używane do wytworzenia tych nośników, np. o wycofaniu z obrotu, zniszczeniu towarów – wyjątkowo także może nastąpić usunięcie znaku z towaru). Pośród tych roszczeń niemajątkowych wymienić można jeszcze roszczenie o złożenie oświadczenia w odpowiedniej treści i formie, jednokrotnego bądź wielokrotnego. Obok takiego oświadczenia przepisy przewidują także inną możliwość, a mianowicie opublikowanie treści wyroku. To również sąd na wniosek uprawnionego może zdecydować o podaniu do publicznej wiadomości, części albo całości orzeczenia, lub informacji o orzeczeniu.
Roszczenia majątkowe:
Roszczenie o odszkodowanie (naprawienie szkody), które może być dochodzone na zasadach ogólnych, lub w postaci odszkodowania ryczałtowego. Jeżeli chodzi o pierwszy przypadek odwołujemy się do art. 415 kodeksu cywilnego, czyli odszkodowanie jest dochodzone na zasadach odpowiedzialności deliktowej. W przypadku art. 415 muszą zachodzić 3 przesłanki do udowodnienia – szkoda (uszczerbek w dobrach prawnie chronionych), wina (niedołożenie należytej staranności), związek przyczynowy między działaniem naruszającego, a szkodą. Naprawienie szkody obejmuje poniesione straty oraz spodziewane korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Obowiązuje zasada pełnego odszkodowania. Przy dobrach niematerialnych WI trudno jest wykazać wysokość szkody. Przyjmuje się, że ustalenie rozmiaru szkody powinno opierać się na teorii różnicy, a sąd będzie zasądzał odpowiednią sumę wg własnej oceny w oparciu o wszystkie okoliczności sprawy. Z tego punktu widzenia wydaje się zasadne wprowadzenie tzw. odszkodowania ryczałtowego. Uprawniony może zdecydować czy chce dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych, czy też tego tzw. ryczałtu.
W ustawie o prawie autorskim przewidziano możliwość zapłaty wynagrodzenia autorskiego w podwójnej lub potrójnej (jeżeli mamy winę umyślną) wysokości, albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili dochodzenia roszczenia było należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z prawa wyłącznego.
Natomiast w ustawie prawo własności przemysłowej przewidziano zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia należnego tytułem udzielenia zgody na korzystanie z prawa wyłącznego
Roszczenie o wydanie bezpodstawnych korzyści – przyjmuje się, że sięgamy do art. 405 kodeksu cywilnego, czyli roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. W tym roszczeniu chodzi o to, aby doszło do przekazania przez nieuprawnionego profitów (korzyści) uzyskanych bezprawnym zachowaniem. Musi nastąpić uzyskanie korzyści przez naruszyciela, bezprawność takiego zachowania, wzbogacenie jednego podmiotu i zubożenie drugiego podmiotu. Między tym wzbogaceniem i zubożeniem występuje związek, chodzi tutaj o pewne przesunięcie majątkowe.
Są jeszcze środki procesowe, które wspomagają dochodzenie roszczeń – mamy możliwość zabezpieczenia roszczeń. Mamy postępowanie o zabezpieczenie dowodów i tzw. roszczenie informacyjne.
Prawo autorskie
Prawo autorskie jest zbiorem przepisów, które służy ochronie interesów twórców, stosunków prawnych związanych z tworzeniem utworu, korzystaniem z utworu i ochroną. W szerokim znaczeniu prawo autorskie odnosi się poza utworami także, do praw pokrewnych. Możemy wymienić (pośród praw pokrewnych):
Prawo do artystycznych wykonań
Prawo do fonogramu i wideogramu
Prawo do nadań ( do rozporządzania i korzystania z programów radiowo-telewizyjnych)
Prawo do pierwszych wydań
Prawo do wydań naukowych i krytycznych
I – Przedmiot prawa autorskiego
Przedmiotem prawa autorskiego jest utwór (dzieło). W rozumieniu art. 1 ust. 1 powiemy, że jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalonym w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Jakie cechy powinien mieć utwór?
Ma być rezultatem pracy człowieka – osoby fizycznej
Musi być ustalony ( dla zaistnienia utworu konieczne jest jego uzewnętrznienie, czyli zakomunikowanie utworu innym osobom niż twórca chociażby w postaci nieutrwalonej do czasu kiedy utwór jest w świadomości twórcy – nie ma ochrony), ochrona utworu nie jest zależna od zapisania utworu na materialnym nośniku.
Musi spełniać przesłankę twórczości o indywidualnym charakterze. Ta przesłanka nie jest prosta do ustalenia, czy dany rezultat pracy stanowi utwór – istotne znaczenie w ustaleniu tego pełni orzecznictwo sądowe. Chodzi tu o pewną oryginalność, tzw. osobistą twórczość. Nowość, ale w znaczeniu, że dzieło jest niepowtarzalne i jedyne w swoim rodzaju. W utworze istnieją takie cechy, które przesądzają o jego wyjątkowości, a wynikają z faktu, że stworzyła je niepowtarzalna osobowość. Dla powstania utworu nie ma znaczenia zamiar stworzenia dzieła (mogło ono powstać przez przypadek), sposób wyrażenia utworu (estetyka, użytkowa wartość), sposób rozpowszechniania, czy też ukończenie utworu, a nawet sprzeczność z prawem.
Ustawodawca w art. 1 przedstawia przykładowe wyliczenie utworów (katalog otwarty), chodzi o wyliczenie sposobów wyrażenia utworu (w szczególności chodzi o utwory):
Wyrażone słowem
Symbolami matematycznymi
Znakami graficznymi
Literackie
Publicystyczne
Naukowe
Kartograficzne
Plastyczne
Fotograficzne
Architektoniczne
Urbanistyczne
Muzyczne
Choreograficzne
Audiowizualne
Na gruncie prawa polskiego utworem są programy komputerowe. Rozszerzona została ochrona na nowe przedmioty jak programy komputerowe, gry komputerowe, czy dzieła multimedialne, czy też całkiem nowy przedmiot ochrony: zbiory, antologie, bazy danych. Rozumiemy je tutaj jako usystematyzowane, uporządkowane zbiory informacji, albo innych materiałów. Warunkiem jest tutaj to, aby ich dobór, zestawienie, układ, miało twórczy charakter.
Utwory możemy podzielić na dwie grupy:
Samoistne
Niesamoistne
Samoistne – te do, których nie przyjęto twórczych elementów dzieł innych autorów.
Niesamoistne – są to utwory zależne, mają twórczy wkład autora opracowania, ale w istotnym zakresie przejmują twórcze elementy z dzieł innych autorów. To są np. tłumaczenia, adaptacje (komiks na podstawie powieści). W tej grupie mamy także dzieła z zapożyczeniami (z cytatami).
Nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje matematyczne. Przyjmuje się, że należą one do domeny publicznej, muszą pozostawać wolne.
Spod ochrony wyłączono także: akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, proste informacje prasowe.
II – Podmiot prawa autorskiego
Punktem wyjścia jest dla nas art. 8. Zasadą jest, że podmiotem praw autorskich jest twórca utworu, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Jest to osoba fizyczna, która wniosła twórczy wkład do utworu, a dla powstania tego prawa na rzecz twórcy nie ma znaczenia ani wiek, ani poczytalność autora. Istnieje domniemanie prawne, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu, lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób, w związku z rozpowszechnianiem utworu. Jeżeli mamy do czynienia ze współautorami, to powiemy, że prawo autorskie majątkowe przysługuje im wspólnie. Istnieje domniemanie, że ich udziały są równe, ale mogą żądać określenia wielkości udziałów, przez sąd na podstawie wkładów pracy twórczej. Do przyjęcia współautorstwa przyjmuje się 3 elementy:
Możliwy jest do oznaczenia wkład osób o twórczym, indywidualnym charakterze
Powinno powstać jedno dzieło
Powinna istnieć współpraca autorów