Temat: Dwa oblicza Polski. Na podstawie analizy fragmentu III cz. Dziadów określ, jakie postawy wobec ojczyzny zostały w nim przedstawione. Wskaż przykłady podobnych postaw w innych fragmentach dramatu Mickiewicza.

Salon warszawski jak zatytułowana została scena VII dramatu III cz. Dziadów Adama Mickiewicza, przedstawia stołeczne tzw. dobre towarzystwo w epoce przedpowstaniowej, zgromadzone w salonie (reprezentacyjnym pomieszczeniu, stosowanym do przyjmowania gości, zarazem będący rodzajem klubu, w którym bywały osoby zapraszane przez panią domu). Salonowe towarzystwo dzieli się na dwie grupy : stojących bliżej drzwi młodych ludzi i dwóch starych Polaków oraz na urzędników, generałów, literatów, artystów, siedzących przy stolikach i pijących herbatę. Scena przedstawia rozmowy toczone przez obie grupy. Towarzystwo „stolikowe” mówi o jedzeniu, rzewnie wspomina Nowosilcowa, który słynął z urządzania niezwykle udanych balów. Dla niego przybyły z Litwy Adolf to ktoś równie obcy niczym mieszkaniec Chin – ważniejsza sprawą jest to, że nie ma dworu (królewskiego) w Warszawie, w związku z czym nie ma gdzie się bawić. Adolf opowiada ludziom stojącym przy drzwiach wstrząsającą historię Cichowskiego, ofiary carskich prześladowań, który po wielu latach więzienie (bez sądu) powrócił właśnie do domu. Ta dramatyczna opowieść wywołuje dyskusje o literaturze – starszych literatów siedzących przy stoliku (klasyków literatury) temat współczesny nie interesuje, jako nie dość ucukrowany przez czas, zbyt świeży i drastyczny jednocześnie. Starzy literaci wola pisać dydaktyczne sielanki, jak zauważa ironicznie jeden z oficerów, wolą opiewać tysiąc wierszy o sadzeniu grochu – co jest odwołaniem się do klasyka Kajetana Koźmiana, autora poematu pt. Ziemiaństwo. Scena salonowa jest swojego rodzaju sądem nad wyższymi warstwami polskiego społeczeństwa – młodzi patrioci, przejęci sytuacją narodu, wstrząśnięci prześladowaniami niewinnych ludzi (grupa przy drzwiach) nie mogą znaleźć wspólnego języka z kosmopolityczną (światową, ponadnarodową) arystokracją, której sprawy kraju nie obchodzą, interesuje ją jedynie zabawa i intratne urzędy. Scenę tę podsumowuje dobitnie Wysocki, wygłaszając słynne słowa porównujące naród do lawy. Jednakże interesujący nas fragment tyczy się bardziej owego kontrastu zaistniałego pomiędzy patriotami a kosmopolitami. Tragedia młodego narodu, a wygoda starszych przedstawicieli „zgrzybiałych” warstw, jest w opinii Mickiewicza jedną z głównych przyczyn klęski listopadowej. Wiadomym jest więc, że postawy przedstawione przez autora Dziadów, skonstruowane zostały na zasadzie przeciwieństw to jest; patrioci-kosmopolici, młodzi-starzy, energiczni-leniwi, światli-nieświatli,. Podobne postawy widoczne są też w kolejnej scenie VIII utworu zatytułowanej Pan Senator.