Literatura:
Jarosz, Wysocka- „ Diagnoza psychopedagogiczna”;
Brzeziński J. „Trafność i rzetelność testów psychologicznych”;
Niemierko B. „ Diagnostyka edukacyjna”;
www.cke.edu .pl .
Diagnostyka- nauka i teoria; diagnoza- praktyka.
Historia diagnostyki
1917 r. Mary Richmond w swojej książce po raz pierwszy użyła sformułowania „diagnostyka”;
Etapy diagnozowania wg. Richmond:
Dokładne rozpoznanie sytuacji
Próba znalezienia wyjścia z sytuacji= akceptowana przez obie strony ( pacjenta i obserwującego)
Praca z przypadkiem- głównie czuwanie nad realizacją planu.
Metody diagnozowania u Richmond: wywiad środowiskowy, obserwacja przypadku i środowiska, analiza dokumentów.
Zasady diagnozowania u Richmond:
Akceptacja
Komunikacja
Indywidualizacja
Uczestnictwo obu stron
Zaufanie i poszanowanie prywatności
Samoświadomość
1904 r., Polska- Helena Radlińska stworzyła organizację i zasady metod badań środowiskowych, gdzie określiła metody, techniki i narzędzia badawcze. Zaproponowała pojęcie normy i wzorca. Diagnoza społeczna u niej była nakierowana na pomoc jednostce i jego rodzinie. Badała niepowodzenia dzieci i przede wszystkim ich przyczyny. Uznawała i uzasadniła potrzebę stosowania w diagnozie wywiadu środowiskowego.
Janusz Korczak wprowadził do pedagogiki diagnozę w ujęciu klinicznym. Diagnoza według niego ma dwa kierunki działań: 1. Poznania i zrozumienia dziecka/2. Poznania przez wychowawcę siebie, swoich właściwości i możliwości jako współtwórcy procesu wychowawczego. Obserwacja na pierwszym miejscu, winna być planowana .
Plan obserwacji wg. Korczaka:
Charakterystyka dziecka obserwowanego
Warunki obserwacji, wraz z planem sytuacyjnym wskazującym miejsce, w którym się odbywa obserwacja
Notatki formułowane „na gorąco”- miejsce na uzupełnienie
Informacje wychowawcy o sobie, własnych przeżyciach i przemyśleniach, charakterystykę własnego stanu psychicznego w chwili rozpoczęcia obserwacji i w toku jej trwania.
Diagnozowanie:
Proces aktywnego poszukiwania danych potrzebnych do podjęcia decyzji o działaniach prowadzących do zmiany podmiotu obserwowanego.
Diagnozowanie ma wymiar: społeczny- badanie środowiska; medyczny- rozwój fizyczny, stan zdrowia; psychologiczny; pedagogiczny- poziom wiedzy i zdolności.
Klasyfikacja diagnozy:
Opisowa- sytuacja zastana;
Projektująca- dążenie do równowagi z otoczeniem;
Sprawdzająca- skuteczność działania.
Stefan Ziemski (1973)- poznanie diagnostyczne opiera się na dwóch głównych elementach- doświadczeniu i rozumowaniu, tzn. , że osoba musi zdobyć informacje z otoczenia na podstawie narządów zmysłowych.
Diagnoza Rozwinięta to u Ziemskiego proces zmierzający do rozpoznania ( czyli przyczynowego i celościowego) wyjaśnienia stanu rzeczy, określenia jego fazy obecnej, przewidywania rozwoju oraz ukazania możliwości udzielenia pomocy z zewnątrz.
DIAGNOZA IDENTYFIKACYJNA
GENETYCZNA ZNACZENIA FAZY
PROGNOSTYCZNA
IDENTYFIKACYJNA- jak jest? diagnoza przyporządkowująca,- klasyfikacyjna lub typologiczna.
GENETYCZNA- pierwotne siły, źródła, przyczyny zastanego stanu; przyczyny stanu, zjawiska, uwarunkowania środowiskowe.
ZNACZENIA- jakie ma znaczenie dla badanego, jego otoczenia i obserwującego; wyjaśnienie objawów i cech charakterystycznych dla całokształtu badanego zjawiska.
FAZY-etap rozwoju zjawiska/ procesu- to ważne do wyboru odpowiednich narzędzi i środków;
PROGNOSTYCZNA- do czego dojdzie gdy nie zostaną podjęte żadne działania? Do czego mogą doprowadzić podjęte działania?
Przedmiot diagnostyki: rzeczywistość wychowawcza
Cel: poznanie rzeczywistości wychowawczej, w celu podjęcia skutecznego działania
Podstawowe zasady diagnozy pedagogicznej:
Dążenie do realizacji diagnozy PEŁNEJ( 5 etapów)
Diagnozowanie w wymiarze pozytywnym- dostrzeganie potencjału, zasobów obserwowanego
Realizowanie diagnozy środowiskowej
Łączenie rozpoznawania bezpośredniego z r. pośrednim ( testy, dokumenty, analizy, osoby pośrednie)
Dążenie do autodiagnozy osób, systemu, środowisk (badanie fenomenologiczna, pacjent sam odkrywa siebie; konieczne jest zaufanie by to osiągnąć)
Nie każda diagnoza ma charakter OCENIAJĄCY! Aczkolwiek, większość jest odnoszona do stanów pożądanych lub jakiegoś innego punktu, płaszczyzny ;
Kryteria diagnozowania:
Opis rzeczy takimi jakimi są;
Kryterium NORMATYWNO- WZORCOWE- przyrównanie rzeczywistości zastanej do rzeczywistości pożądanej;
K. PORÓWNAWCZE- oszacowanie zmian jakie zaszły w określonym przedziale czasu w wychowanku, grupie itp.
K. POSTULATYWNE- cele, zadania- czy zostały osiągnięte/ w jakim stopniu?
Odpowiedzialności etycznej.