Rodzaje szczoteczek do zębów
Szczoteczka do zębów powinna być wymieniana kilka razy do roku. I nie chodzi o to, aby wziąć pierwszą lepszą z półki. Kupując szczoteczkę, należy kierować się przede wszystkim stanem dziąseł i uzębienia. Dowiedz się, jaki masz wybór i jaka szczoteczka jest dla Ciebie najlepsza.
Szczoteczka do zębów nie jest przedmiotem wiecznego użytku. Wbrew pozorom zużywa się bardzo szybko. Specjaliści zalecają wymianę co dwa, trzy miesiące lub po wyleczeniu każdej infekcji zapalnej jamy ustnej. Jeśli pojedyncze włókna lub ich całe pęczki są poodginane, połamane to oczywisty sygnał, że z dotychczas używaną szczoteczką należy się pożegnać i poszukać nowej.
Rodzaje
Szczoteczki do zębów można podzielić na kilka rodzajów:
manualne
specjalistyczne
elektryczne
soniczne
Manualne
Budowa szczoteczki manualnej jest pozornie prosta – główka z włóknami, szyjka i rączka.
Wielkość główki powinna być dobrana do wieku osoby, zaś twardość i grubość włókien do indywidualnych potrzeb i stanu uzębienia.
Szyjka powinna być elastyczna i odginać się pod siłą nacisku. Dzięki temu zbyt energiczne szczotkowanie nie zakończy się poranieniem dziąseł. Zazwyczaj jest również odpowiednio wyprofilowana, aby dostęp do zębów trzonowych był ułatwiony.
Rączka musi być wygodna do trzymania i operowania szczoteczką pod różnym kątem.
Na pierwszy rzut oka różne modele szczoteczek niewiele różnią się od siebie. To jednak tylko pierwsze wrażenie. Tradycyjne szczoteczki do zębów dzielą się choćby ze względu na ułożenie włosia na główce. Nie każdy także wie, że obok tradycyjnych, jakie stoją w kubeczkach na umywalkach we wszystkich łazienkach, jest kilka typów nieco odmiennych manualnych szczoteczek do zębów. Możemy więc wyróżnić szczoteczki zwykłe i specjalistyczne.
Zwykłe dzieli się na:
pęczkowe
wielopęczkowe
Pęczkowe wyposażono w 2 – 3 rzędy pęczków włosia na szerokość główki i 5 – 6 pęczków na długość. Ustawione są najczęściej równo, gęsiego – jeden za drugim lub np. w kształcie litery „x”. Szczotki wielopęczkowe mają od 3 do 5 rzędów pęczków na szerokość i nawet 12 na długość. Mogą być ustawione w różny sposób – równo, jeden za drugim lub naprzemiennie, podobnie jak krzesła w kinie.
Jak już wspomnieliśmy obok zwykłych szczoteczek, sklepy ortodontyczne oferują sprzęt specjalistyczny. W ich ofercie znajdziesz szczoteczki:
jednopęczkowe
międzyzębowe
ortodontyczne
pooperacyjne
do implantów
Jednopęczkowe – jak sama nazwa wskazuje, wyposażono tylko w jeden pęczek włosia umieszczony na wyprofilowanej szyjce, która równocześnie stanowi główkę. Niewielka powierzchnia i zagięta główka ułatwiają czyszczenie w okolicach szyjek zębowych oraz trudno dostępnych miejsc przy zębach trzonowych. Zalecane są dla osób, które posiadają nierówne uzębienie. Włosie tradycyjnych szczoteczek obejmuje swoją powierzchnią 2 – 3 zęby naraz. Natomiast jednopęczkową można szczotkować każdy ząb osobno. Tego rodzaju szczoteczki pomagają również utrzymać higienę jamy ustnej dla osób z aparatami nazębnymi, implantami i mostami dentystycznymi.
Międzyzębowe – wyglądem przypominają zminiaturyzowane szczotki do mycia butelek. Mogą mieć kształt stożkowy, cylindryczny lub walcowaty. Produkowane są w różnych rozmiarach. Tego typu szczoteczki składają się z uchwytu i wymiennej końcówki. Dzięki temu łatwo dopasować rozmiar do szczeliny między zębami. Stanowią skuteczniejszą alternatywę dla nici dentystycznych. Zalecane są dla osób, u których bardzo szybko osadza się kamień nazębny, powodujący cofanie się dziąseł i odsłanianie szyjek zębowych. Zakup takiej szczoteczki powinni rozważyć również pacjenci, którzy mają korony i mosty dentystyczne.
Ortodontyczne – przeznaczone są dla osób noszących aparaty nazębne. Z wyglądu przypominają tradycyjne szczoteczki, cała tajemnica tkwi jednak w ułożeniu pęczków włókien. Na zewnątrz są dłuższe i nieco twardsze, w środku główki – krótsze i delikatniejsze. Wystopniowane ku środkowi włosie pozwala na objęcie zamków i drucików aparatu podczas czyszczenia.
Pooperacyjne – skierowane są do osób po chirurgicznych zabiegach dentystycznych, np. operacyjnym usuwaniu korzeni itp. Wyposażone w bardzo gęste i miękkie włosie pozwalają na bezbolesne mycie zębów i dziąseł. Mają również mniejszą główkę od szczoteczki standardowej, dzięki czemu łatwiej dozować siłę z jaką czyszczone są poszczególne powierzchnie jamy ustnej.
Do implantów – zgodnie z nazewnictwem, przeznaczone są dla ludzi, którzy mają implanty. Są dwa rodzaje takich szczoteczek. Pierwszy, to szczoteczki o bardzo wąskiej główce i dwóch rzędach włosia. Specjalna budowa umożliwia łagodne czyszczenie szyjek implantów po stronie policzkowej. Tego rodzaju szczoteczka świetnie nadaje się również do mycia aparatów nazębnych. Drugi rodzaj to szczoteczka ze specjalnie wyprofilowaną, wąska główką z mocno zagiętą szyjką w taki sposób, aby dotrzeć do implantów po wewnętrznej stronie jamy ustnej.
W specjalistycznych sklepach dentystycznych bez problemu znajdziesz także szczoteczki:
podróżne
do czyszczenia protez
Podróżne składają się na pół. Po złożeniu główka z włóknami zostaje ukryta w pudełku, które równocześnie stanowi rączkę. Szczoteczki do protez obok tradycyjnych kilku rzędów włókien posiadają dodatkową spiralną szczotkę do czyszczenia wewnętrznych części protezy.
Osobom, które noszą protezy, dentyści zalecają dokupienie dodatkowej bardzo miękkiej szczoteczki do mycia i masowania dziąseł. Takie zabiegi pielęgnacyjne nie tylko pomagają utrzymać właściwą higienę jamy ustnej, lecz również poprawią ukrwienie dziąseł.
Elektryczne
Braun Oral-B Triumph 5000Szczoteczki elektryczne posiadają wbudowane baterie i silnik elektryczny, dzięki czemu podczas mycia główka wykonuje równocześnie ruchy pulsacyjne, rotacyjne i oscylacyjne z bardzo wysoką częstotliwością (nawet do 40000 ruchów na minutę). Są doskonałym rozwiązaniem dla osób, które mają problemy z dziąsłami. Szczoteczki elektryczne przewyższają bowiem w skuteczności manualne przy znacznie mniejszym nacisku na myte powierzchnie. Aby dokładnie umyć zęby szczoteczką elektryczną wystarczy użyć ledwie jedną trzecią siły nacisku, jakiej używasz do czyszczenia zębów szczoteczką tradycyjną.
Możesz też wybrać uproszczoną wersję szczoteczki elektrycznej – tzw. szczoteczkę wibracyjną. Używa się jej jak zwykłej manualnej, z tym, że proces mycia wspomagany jest wibracjami główki. Przez to pasta lepiej się pieni, a płytka nazębna oraz przebarwienia są skuteczniej usuwane ze szkliwa.
Soniczne
Sonicare FlexCareBardzo ciekawe rozwiązanie proponują producenci szczoteczek sonicznych. Główka szczoteczki wprawiona w pulsacyjny ruch emituje ultradźwięki, które rozbijają płytkę nazębną oraz usuwają bakterie. Tego rodzaju szczotki są jeszcze delikatniejsze i skuteczniejsze, aniżeli zwykłe szczoteczki elektryczne. Czyszczenie uzębienia odbywa się bowiem nie tyle przez mechaniczne ścieranie osadu, lecz przede wszystkim przez niesłyszalne dla ludzkiego ucha dźwięki o wysokiej częstotliwości. Idealne rozwiązanie dla osób z wrażliwymi dziąsłami.
Zarówno szczoteczki elektryczne, jak i soniczne zalecane są dla osób, które mają ograniczone możliwości manualne: dla małych dzieci oraz niepełnosprawnych umysłowo lub ruchowo. Oczywiście nie oznacza to, że pełnosprawni dorośli nie mogą sobie sprawić takiego sprzętu. Jeżeli zależy Ci na wygodzie, dokładnym i łatwym czyszczeniu zębów, a przy tym wydanie nawet 50-krotności sumy (jaką zapłacisz za dobrą szczoteczkę manualną) nie stanowi najmniejszego problemu, wybierz szczoteczkę elektryczną.
Parametry
Niewiele osób się nad tym zastanawia, ale szczoteczki do zębów mają również swoje parametry, które decydują o utrzymaniu zdrowego uzębienia. Oto one:
twardość i średnica włosia
rozmiary szczoteczki
liczba włókien
Twardość i średnica włosia
Jeśli zastanawiasz się, czy wybrać szczoteczkę twardą czy też bardziej miękką, wątpliwości pomogą Ci rozwiać dane z poniższej tabeli.
| Twardość | Średnica włosia (mm) | Dla kogo |
|---|---|---|
| twarda (hard) | 0,25 – 0,30 | palacze, osoby pijące kawę ze zdrowymi dziąsłami; |
| średnia (medium) | 0,20 – 0,25 | zalecane dla wszystkich osób ze zdrowymi dziąsłami; |
| miękka (soft) | 0,18 – 0,20 | zalecane dla osób z delikatnymi, krwawiącymi dziąsłami, dla pacjentów z odsłaniającymi się szyjkami zębowymi; |
| szczoteczki specjalistyczne | 0,12 i mniej | dla osób po zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej, ze stanami zapalnymi dziąseł, z implantami i aparatami ortodontycznymi, do masowania dziąseł u osób noszących protezy; |
Rozmiary szczoteczki
Rozmiar szczoteczki powinien być dopasowany do wieku. Pamiętaj, że długość główki powinna być nie większa aniżeli szerokość 2 – 3 zębów. Przyjęto, że w przypadku dzieci może wynosić od 7,5 mm do ok. 15 mm. Dla dorosłych zalecana jest długość główki od 20 do 30 mm. Istotna jest także szerokość szczoteczki – nie powinna przekroczyć 15 mm w przypadku osób dorosłych i 10 mm w przypadku dzieci. Zbyt szeroka główka to gorsze czyszczenie trudno dostępnych obszarów w jamie ustnej.
Według specjalistów, wygodne użytkowanie szczoteczki do zębów narzuca także właściwą długość rękojeści, odpowiednio:
dla dzieci – 10 do 13 cm
dla dorosłych – 15 do 18 cm
Jeżeli zdecydujesz się na używanie szczoteczek międzyzębowych, warto udać się do dentysty, który określi średnicę szczotki dla przestrzeni między poszczególnymi zębami. Dostępne są różne średnice – od 0,3 mm do 8 mm – dzięki temu bez problemu uda się dopasować właściwe dla Ciebie.
Warto wiedzieć również o tym, że niektóre szczoteczki międzyzębowe są nasączone środkiem antyseptycznym, który pomaga w utrzymaniu właściwej higieny jamy ustnej.
Liczba włókien
W zależności od twardości i średnicy włosia, w główce szczoteczki może znajdować się od tysiąca do nawet 6 tys. włókien. Najgęstsze są szczoteczki specjalistyczne, do produkcji których używa się niezwykle delikatnych i cienkich włókien.
W przypadku szczoteczek elektrycznych i sonicznych najważniejsze parametry to:
częstotliwość ruchów pulsacyjnych i oscylacyjno-rotacyjnych
waga
długość pracy na baterii
Częstotliwość w szczoteczkach elektrycznych najczęściej wynosi od 10 000 do 40 000 ruchów pulsacyjnych oraz od 2000 do 10 000 ruchów oscylacyjno-rotacyjnych na minutę. W przypadku szczoteczek sonicznych częstotliwość waha się w granicach od 15 000 do 40 000 ruchów pulsacyjnych na minutę.
Waga jest jedną z najistotniejszych cech szczoteczek elektrycznych i sonicznych. Tego rodzaju urządzenia kupuje się przede wszystkim z myślą o komforcie przyszłego użytkowania, ten z kolei nie będzie wysoki, jeśli szczoteczka będzie zbyt ciężka. W kategoriach wagowych szczoteczki elektryczne przegrywają z sonicznymi. Kiedy masa szczotki elektrycznej może wynosić od 300 do 350 gramów, bez problemu znajdziesz szczoteczkę soniczną, która ważyć będzie ledwie 200 gramów. Najlżejsze są szczoteczki zasilane bateriami AAA. Mogą ważyć nawet poniżej 100 gramów.
Długość pracy na baterii to kolejna konkurencja, w której palma pierwszeństwa przypada szczoteczkom sonicznym. W przypadku elektrycznych 30 minut pracy to wynik imponujący, częściej jednak czas ten jest o połowę krótszy. Łatwo policzyć, że przy przeciętnym użytkowaniu wystarczy to ledwie na 3 dni, maksymalnie na tydzień (jeśli zęby myjesz dwa razy dziennie po 2 minuty). Najlepsze szczoteczki soniczne mogą pracować na jednym ładowaniu nawet przez blisko półtorej godziny. Jeśli zdecydujesz się wyłożyć sporą sumkę na takie urządzenie, o konieczności użycia ładowarki będziesz sobie przypominać średnio raz na dwa tygodnie, a nawet rzadziej.
W szczoteczkach sonicznych jednym z najważniejszych parametrów jest częstotliwość emitowanych ultradźwięków. Dla różnych modeli przybiera ona inne wartości. W przypadku większości szczoteczek częstotliwość wynosi od 33 do 260 kHz. Najlepsze modele emitują ultradźwięki o częstotliwości ponad 1,5 MHz.
Akcesoria i wyposażenie dodatkowe
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, zakup szczoteczki elektrycznej lub sonicznej niesie ze sobą wiele korzyści. Codzienne stosowanie poprawia jakość oraz komfort mycia zębów. W dodatku producenci wyposażają je w szereg dodatków, które w jeszcze większym stopniu ułatwiają dbanie o higienę jamy ustnej. Poniżej przedstawiamy przykłady:
czujnik siły nacisku
sygnalizator czasu mycia zębów
regulacja prędkości
sygnalizator naładowania/rozładowania baterii
Czujnik siły nacisku wyłączy ruchy pulsacyjne szczoteczki w momencie, kiedy zbyt mocno dociśniesz ją do zębów. Dzięki temu nie dojdzie do podrażnień i uszkodzeń dziąseł.
Sygnalizator czasu mycia zębów działa na dwa sposoby. Po pierwsze sygnał dźwiękowy włącza się co 30 sekund, przypominając o rozpoczęciu mycia kolejnej części uzębienia. Po drugie uruchamia się po dwóch minutach, informując, że należy skończyć mycie zębów. 120 sekund to zalecany przez dentystów czas szczotkowania zębów.
Regulacja prędkości pozwala na dostosowanie prędkości ruchów szczoteczki do indywidualnych potrzeb.
Sygnalizator naładowania/rozładowania baterii przypomni odpowiednim kolorem świecenia diody o konieczności naładowania szczoteczki.
Jeśli zdecydujesz się na szczoteczkę elektryczną, soniczną podstawowymi akcesoriami na Twojej liście zakupów są wymienne końcówki. Do wyboru masz cały arsenał – o różnej twardości, do mycia i do polerowania zębów, a także do czyszczenia języka.
Szczoteczki międzyzębowe powinny być wymieniane równie często, jak zwykłe manualne lub nawet częściej. Zatem co jakiś konieczny jest zakup nowych końcówek.
Niektórzy producenci oferują zestawy produktów – np. szczoteczkę elektryczną z irygatorem lub flosserem. Irygator służy płukaniu przestrzeni międzyzębowych wodą z drobnymi bąbelkami powietrza pod wysokim ciśnieniem, zaś flosser oczyszczaniu z płytki nazębnej powierzchni przy dziąsłach za pomocą drgającej z wysoką częstotliwością nylonowej końcówki. Można też znaleźć modele z tzw. sanitizerem, który służy do dezynfekcji szczoteczek za pomocą promieni UV.
Osoby, które noszą protezy lub zdejmowane aparaty nazębne mogą skusić się na zakup myjki ultradźwiękowej, która oczyszcza je, emitując dźwięki o wysokiej częstotliwości. Takie urządzenie może służyć również do mycia okularów, szkieł kontaktowych lub aparatów słuchowych.