Ujmowanie wody do celów wodociągowych

Ujmowanie wód powierzchniowych

• Ujmowanie wód powierzchniowych płynących

Konstrukcja powinna być dostosowana do wielkości cieku. Ujęcie powinno być zlokalizowane powyżej miasta, na wklęsłym brzegu umocnionym powyżej lub poniżej ujęcia. Wlot musi być zabezpieczony przed lodem powierzchniowym i dennym, dlatego musi być 1÷1,5 m pod zwierciadłem wody oraz 1÷1,5 m nad dnem. Wlot powinien być usytuowany równolegle do strugi lub ku dolnej wodzie, co zabezpiecza ujęcie przed napływem zanieczyszczeń. Prędkość wlotowa 0,1÷0,2 m/s zabezpiecza przed napływem zanieczyszczeń.

Ujęcia wody płynącej mogą być: brzegowe, nurtowe, zatokowe, jazowe (dla małych cieków wymagających podpiętrzenia wody).

• Ujęcia wód powierzchniowych stojących

Czerpnia powinna być umieszczona w strefie pelagicznej.

Ujęcia muszą być typu wieżowego w kształcie studni okrągłej z oknami obliczanymi na prędkość wlotową 0,2 m/s zabezpieczone kratami.

Ujęcie brzegowe - komora z oknami.

Ujęcie zatopione (denne), gdzie woda czerpana jest wprost ze zbiornika za pomocą pomp.

Jeśli źródłem wody jest zbiornik sztuczny, który ze względów ekonomicznych wykorzystywany do celów przeciwpowodziowych, energetycznych, żeglugowych, melioracyjnych, to przy stałym poziomie wody stosuje się ujęcie typu wieżowego brzegowego lub zatokowego, a przy zmiennym poziomie wody ujęcie może być wieżowe brzegowe, denne lub szybowe związane z konstrukcją zapory. Okna wlotowe umieszcza się na różnych poziomach odpowiadających charakterystycznym stanom wody. Prędkość wlotowa 0,2÷0,3 m/s

Ujęcia wód źródlanych

Ze względu na rodzaj źródła należy przestrzegać następujących zasad:

- Nie zmieniać wysokości wypływu wody, aby nie naruszać równowagi wieloletniej

- Ujęcie musi być szczelne (należy ujmować całą wodę)

- Należy przestrzegać zasad ochrony sanitarnej

- Nie należy dopuścić do przesuszenia warstwy wodonośnej

- Źródło należy zabezpieczyć przed zanieczyszczeniami

Ujmowanie źródeł wstępujących (artezyjskich): Po oczyszczeniu miejsca wypływu wody poprzez zdjęcie wierzchniej warstwy gruntu obudowuje się miejsce wypływu wody za pomocą studni kopanej (komorowej) o przekroju kołowym lub prostokątnym

Ujmowanie źródeł zstępujących (grawitacyjnych):

Stosuje się komorę podzieloną na część wlotową i komorę zasuw.

Ujmowanie wód podziemnych

Sposób ujmowania zależy od głębokości zalegania wody, wielkości zasobów wodnych i wielkości zapotrzebowania na wodę oraz miąższości warstwy wodonośnej. Można stosować:

- ciągi drenowe przy zapotrzebowaniu na wodę do 25dm³/s stosowane przy płytkich wodach podziemnych (5÷7m), składają się z sączków ułożonych na dnie wykopu obsypanych materiałem filtracyjnym. Woda z kilku ciągów drenarskich dopływa do studni zbiorczej, skąd kierowana jest dalej.

- studnie kopane (szybowe, zapuszczane) stosowane przy głębokości zalegania wody 10÷20m, przy wymaganej wydajności do 25dm³/s. Mają średnicę 2÷5m. Dopływ wody do studni może odbywać się przez otwory w ścianie (pobór boczny). Jeśli studnia nie dochodzi do spągowej warstwy nie przepuszczalnej, to jest to tzw. studnia zawieszona. Dopływ wody odbywa się przez dno lub dno i ściany boczne.

- studnie wiercone budowane są na wydajnych terenach wodonośnych. Studnie mogą być bezfiltrowe dla wód artezyjskich lub filtrowe.

- studnie bezfiltrowe: wykonuje się otwór i wprowadza rury osłonowe poprzez górną warstwę nieprzepuszczalną, aż do warstwy wodonośnej. W wyniku pompowania wody w gruncie spoistym tworzy się otwór pionowy w warstwie wodonośnej, a w gruncie sypkim - lej.

- studnie filtrowe: podstawowym elementem jest rura filtracyjna składająca się z rury nad i podfiltrowej oraz filtru właściwego. Górną część studni stanowi jej obudowa

Ujmowanie za pomocą zespół studzien: stosowane jest w dużych systemach zaopatrzenia w wodę. Oblicza się wtedy liczbę pojedynczych studni, ich rozstaw i sposób doprowadzania wody do studni zbiorczej.

Ujęcia promieniste umożliwiają ujmowanie dużej ilości wody przez jedną studnię z filtrami poziomymi. Najbardziej wydajne są ujęcia oparte na wodzie infiltracyjnej zakładane pod zbiornikami wód powierzchniowych. Można ujmować wodę z głębokości 20÷40 m w zależności od rodzaju rur filtracyjnych wyróżnia się systemy Renteya, Felmana i Preussaga

---