Temat: Błędy w przewidywaniu (prognozowaniu).
Błędy w przewidywaniu
przypisywanie jakiegoś poglądu czy opinii całemu społeczeństwu, chociaż pominięto np. 40% ludności, mianowicie mieszkańców wsi (lub innych zbiorowości);
przedstawianie wykrytych opinii czy postaw, np. w roku 1985, jako właściwych danej zbiorowości np. 10 lat później;
zdarza się, że badacze utożsamiają opinie ludzi będących przedmiotem badań z postawami bądź nawet z wartościami;
badacze zapominają także, iż instytucja społeczno-gosp. w momencie przeprowadzania badań mogła być zupełnie odmienna niż parę lat później, gdy publikuje się wyniki badań.
Dawniej badani w nowych warunkach mogą mieć już odmienne często nie tylko opinie, ale również postawy i wartości;
zapominanie, że badani często sami nie są w stanie przewidzieć, czy w przyszłości zachowają się tak właśnie, jak przypuszczają, że się zachowają w momencie badań;
Wiedza oparta na zdrowym rozsądku obciążona jest wieloma błędami. Oto najczęstsze z nich:
dowodzenie i uzasadnianie jedynie na podstawie wybranych przypadków, a więc wybieranie tylko tych przykładów, które podtrzymują stawianą tezę, zamiast myślenia w -trudniejszych kategoriach probabilistycznych;
myślenie typu post-hoc ergo propter hoc, czyli uleganie złudzeniu, że ponieważ zjawisko B zdarzyło się później niż zjawisko A, to A jest przyczyną B;
fałszywe interpretowanie zjawiska współwystępowania, a więc przyjmowanie, że jeżeli 2 zjawiska zdarzają się w tym samym czasie, to jedno jest przyczyną drugiego;
rozumowanie przez analogię, czy przyjmowanie, że ponieważ 2 rzeczy są do siebie podobne w pewien sposób, to są one do siebie podobne także i pod innymi względami;
złudne poczucie powszechności zjawiska - przyjmowanie, że jeżeli coś jest prawdziwe w stosunku do niektórych przedstawicieli jakiejś grupy, to jest prawdziwe w odniesieniu do całej tej grupy;
nieuprawnione indywidualizowanie, czyli odwrotność powyższego - zakładanie, że jeżeli coś jest prawdziwe dla całej grupy, to jest też prawdziwe w stosunku do każdego jej członka z osobna;
uleganie niemerytorycznej stronie argumentacji, czyli akceptowanie argumentacji jedynie na podstawie stopnia i tytułu naukowego osoby ją przedstawiającej lub - uzyskanego za pomocą mediów - rozgłosu i pozycji;
wyciąganie wniosków, które nie wynikają logicznie z przesłanek, z powodu nieprzestrzegania rudymentarnych zasad logiki.
TŁUMY
Rodzaje tłumu: (wg Blumer 1969)
tłum przypadkowy
spontaniczne zgromadzenie jednostek, których uwagę przyciąga wydarzenie, ale które nie dąży do interakcji (przechodnie zatrzymujący się w miejscu wypadku);
tłum konwencjonalny
na ogół słaba interakcja, mają uczestnicy wspólny cel, ale osiągają go jako jednostki np. słuchacze wykładów lub widzowie w kinie;
tłum ekspresywny
gromadzi się z okazji wydarzeń o pewnym ładunku emocjonalnym, ale słabiej zorganizowany niż tłum konwencjonalny (uroczystości sylwestrowe);
tłum aktywny
nie tylko stara się rozładować silne emocje, ale także przedsięwziąć działanie przeciwko czemuś, co postrzega jako zło.
Działalność niszczycielska i przemoc (akty przemocy wśród kibiców, samosądy);
tłum protestujący (Wohlstein 1983)
tłum ten jest dość dobrze zorganizowany jak tłum konwencjonalny, ale działa destrukcyjnie jak tłum aktywny (akty przemocy podczas zebrań pracowniczych).
Zachowania zbiorowe i ruchy społ.
Zachowania zbiorowe - spontaniczne i krótkotrwałe działania społ. stosunkowo dużej liczby ludzi znajdujących się w niejasnej sytuacji.
Formy zachowań zbiorowych:
tłum,
plotka,
opinia publiczna,
„szał”,
moda,
panika,
histeria masowa.