Temat: Błędy w przewidywaniu (prognozowaniu).

Błędy w przewidywaniu

1. przypisywanie jakiegoś poglądu czy opinii całemu społeczeństwu, chociaż pominięto np. 40% ludności, mianowicie mieszkańców wsi (lub innych zbiorowości);

2. przedstawianie wykrytych opinii czy postaw, np. w roku 1985, jako właściwych danej zbiorowości np. 10 lat później;

3. zdarza się, że badacze utożsamiają opinie ludzi będących przedmiotem badań z postawami bądź nawet z wartościami;

4. badacze zapominają także, iż instytucja społeczno-gosp. w momencie przeprowadzania badań mogła być zupełnie odmienna niż parę lat później, gdy publikuje się wyniki badań.

Dawniej badani w nowych warunkach mogą mieć już odmienne często nie tylko opinie, ale również postawy i wartości;

5. zapominanie, że badani często sami nie są w stanie przewidzieć, czy w przyszłości zachowają się tak właśnie, jak przypuszczają, że się zachowają w momencie badań;

Wiedza oparta na zdrowym rozsądku obciążona jest wieloma błędami. Oto najczęstsze z nich:

• dowodzenie i uzasadnianie jedynie na podstawie wybranych przypadków, a więc wybieranie tylko tych przykładów, które podtrzymują stawianą tezę, zamiast myślenia w -trudniejszych kategoriach probabilistycznych;

• myślenie typu post-hoc ergo propter hoc, czyli uleganie złudzeniu, że ponieważ zjawisko B zdarzyło się później niż zjawisko A, to A jest przyczyną B;

• fałszywe interpretowanie zjawiska współwystępowania, a więc przyjmowanie, że jeżeli 2 zjawiska zdarzają się w tym samym czasie, to jedno jest przyczyną drugiego;

• rozumowanie przez analogię, czy przyjmowanie, że ponieważ 2 rzeczy są do siebie podobne w pewien sposób, to są one do siebie podobne także i pod innymi względami;

• złudne poczucie powszechności zjawiska - przyjmowanie, że jeżeli coś jest prawdziwe w stosunku do niektórych przedstawicieli jakiejś grupy, to jest prawdziwe w odniesieniu do całej tej grupy;

• nieuprawnione indywidualizowanie, czyli odwrotność powyższego - zakładanie, że jeżeli coś jest prawdziwe dla całej grupy, to jest też prawdziwe w stosunku do każdego jej członka z osobna;

• uleganie niemerytorycznej stronie argumentacji, czyli akceptowanie argumentacji jedynie na podstawie stopnia i tytułu naukowego osoby ją przedstawiającej lub - uzyskanego za pomocą mediów - rozgłosu i pozycji;

• wyciąganie wniosków, które nie wynikają logicznie z przesłanek, z powodu nieprzestrzegania rudymentarnych zasad logiki.

TŁUMY

Rodzaje tłumu: (wg Blumer 1969)

• tłum przypadkowy

spontaniczne zgromadzenie jednostek, których uwagę przyciąga wydarzenie, ale które nie dąży do interakcji (przechodnie zatrzymujący się w miejscu wypadku);

• tłum konwencjonalny

na ogół słaba interakcja, mają uczestnicy wspólny cel, ale osiągają go jako jednostki np. słuchacze wykładów lub widzowie w kinie;

• tłum ekspresywny

gromadzi się z okazji wydarzeń o pewnym ładunku emocjonalnym, ale słabiej zorganizowany niż tłum konwencjonalny (uroczystości sylwestrowe);

• tłum aktywny

nie tylko stara się rozładować silne emocje, ale także przedsięwziąć działanie przeciwko czemuś, co postrzega jako zło.

Działalność niszczycielska i przemoc (akty przemocy wśród kibiców, samosądy);

• tłum protestujący (Wohlstein 1983)

tłum ten jest dość dobrze zorganizowany jak tłum konwencjonalny, ale działa destrukcyjnie jak tłum aktywny (akty przemocy podczas zebrań pracowniczych).

Zachowania zbiorowe i ruchy społ.

Zachowania zbiorowe - spontaniczne i krótkotrwałe działania społ. stosunkowo dużej liczby ludzi znajdujących się w niejasnej sytuacji.

Formy zachowań zbiorowych:

• tłum,

• plotka,

• opinia publiczna,

• „szał”,

• moda,

• panika,

• histeria masowa.