EPIKA
obecność narratora, który opowiada zdarzenia - jest on usytuowany na zewnątrz świata przedstawionego lub wewnątrz gdy jest on jednym z bohaterów.
świat przedstawiony
fabuła i akcja (układ przyczynowo-skutkowy zdarzeń)
zapis prozą (proza) (wyjątki - epopeja "Pan Tadeusz”, powieści poetyckie)
Gatunki epickie
powieść - utwór pisany prozą, obszerny, wielowątkowy, o dużej ilości bohaterów; np. "Quo vadis” ;występuje kilka rodzajów powieści, np. historyczna, polityczna, przygodowa, sensacyjna, społeczno-obyczajowa, psychologiczna, biograficzna, fantastyczno-naukowa, kryminalna itp.
nowela - utwór krótki, jednowątkowy, z małą ilością bohaterów i punkcie kulminacyjnym znajdującym się w zakończeniu; np. "Janko muzykant"
epos - rozbudowany utwór wierszowany przedstawiający dzieje mitycznych, legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności; np. "Iliada i Odyseja"
opowiadanie - utwór niewielki, tematycznie ograniczony do jednego wątku, różniący się od noweli brakiem wyraźnej konstrukcji, luźnym układem akcji często wzbogacanej epizodami
baśń - utwór opowiadający dzieje bohaterów z reguły fantastycznych, nie posiadający określonego miejsca oraz czasu (dawno, dawno temu za górami za lasami)
legenda (podanie) - opowieść (nasycona elementami fantastyki zawierająca jednak źdźbło prawdy) o bohaterze, często o życiu świętego, męczennika ujawniająca czas i miejsce akcji
bajka - krótki utwór pisany wierszem (rzadziej prozą), którego głównym celem jest przekazanie w formie morału ogólnej prawdy o człowieku i świecie; bohaterami bajek są najczęściej zwierzęta stanowiące alegorię cech ludzkich
anegdota - krótkie, często zabawne opowiadanie o jakimś specyficznym wydarzeniu, np. historyjka z życia sławnej postaci
satyra - gatunek literacki lub publicystyczny łączący w sobie epikę i lirykę (pisał je m.in. Horacy), ośmiesza i piętnuje ukazywane w niej zjawiska, osoby, obyczaje, stosunki społeczne.
Wyróżnia się epikę wierszowaną (epos, poemat epicki, powieść poetycka), oraz prozaiczną (nowela, powieść, opowiadanie).
Rodzaje narracji
pierwszoosobowa
drugoosobowa (rzadko)
trzecioosobowa
Składniki świata przedstawionego
czas i miejsce akcji
fabuła (ciąg zdarzeń powiązanych łańcuchem przyczynowo-skutkowym)
bohaterowie (główni, drugoplanowi i epizodyczni)
Czas fabuły a czas powstania utworu
przeszłość - epika historyczna
teraźniejszość - epika współczesna
przyszłość - epika fantastyczna (epika futurystyczna)
1