5

WYBRANI PRZEDSTAWICIELE

ŚWIATOWEJ PROZY

Vladimir Nabokov

(1899–1977)
Był prozaikiem, poetą, dramaturgiem i tłumaczem.
Urodził się w Petersburgu. Debiut literacki tego twórcy miał miejsce

jeszcze przed rewolucją. Od roku 1919 Nabokov przebywał na emigracji.
Był między innymi w USA, Anglii, Francji. Pisał początkowo w języku
rosyjskim, potem francuskim. Ostatecznie jednak zdecydował się tworzyć
po angielsku.

W swojej twórczości wykorzystywał parodię, pastisz, stylizację, cytaty

oraz kryptocytaty. Jego teksty nierzadko odznaczają się skomplikowaną
narracją.

Nabokov napisał między innymi takie powieści, jak: „Zaproszenie na

egzekucję”, „Prawdziwe życie Sebastiana Knighta”, „Skośnie w lewo”,
„Blady ogień”. Jednak największy rozgłos przyniosła pisarzowi powieść
„Lolita”.

Ernest Hemingway

(1899–1961)
Był autorem powieści i opowiadań. Miał niezwykle barwną biografię.

Uczestniczył w wojnie domowej w Hiszpanii. Podczas II wojny światowej
był korespondentem wojennym. Odbył wiele podróży.
W

roku

1954 Hemingway otrzymał Nagrodę Nobla.

W

latach

sześćdziesiątych był najpopularniejszym autorem literatury

zachodniej. W jego utworach zastosowana została technika behawiorystyczna.

MATURA – TO NIE BOLI – Współczesność – epika

6

Zginął tragicznie.
Hemingway był między innymi autorem znanej powieści „Komu bije

dzwon”.

William Faulkner

(1897–1962)
Był autorem poezji i prozy.
Biografia tego pisarza nie jest dobrze znana, z racji tego, że sam twórca

chronił swe życie prywatne.
Edukację ukończył na pierwszym roku studiów. Potem pracował
w wielu zawodach. Był między innymi księgarzem, pilotem, marynarzem,
pomywaczem i malarzem pokojowym.

Jako poeta Faulkner zadebiutował, mając lat 27, jako prozaik zaistniał

dwa lata później.

W jego utworach na uwagę zasługuje ujęcie przeszłości. Jest ona uka-

zana jako ekspansywna a przy tym niszcząca. Zdecydowanie kształtuje tak
teraźniejszość, jak i przyszłość.

Ciekawa jest technika pisarska tego autora. Korzysta on zarówno

z formy monologu wewnętrznego, jak też z techniki mnogości punktów
widzenia, będąc w tym względzie kontynuatorem Josepha Conrada
i Jamesa Joyce’a. Posługuje się symultanizmem.

Twórca ten nie waha się ukazywać zła. W takim właśnie, nacechowa-

nym złem, ale i absurdem świecie żyją bohaterowie utworów tego pisarza,
ludzie często niezrównoważeni.

W roku 1949 Faulkner został wyróżniony Nagrodą Nobla.
W dorobku literackim tego autora znalazły się między innymi powie-

ści: „Żołnierska zapłata”, „Wściekłość i wrzask”, „Przypowieść” oraz inte-
resująca próba połączenia powieści i dramatu „Requiem dla zakochanych”.

WYBRANI PRZEDSTAWICIELE ŚWIATOWEJ PROZY

7

George Orwell

(1903–1950)
Był powieściopisarzem, dziennikarzem oraz eseistą.

To syn urzędnika kolonialnego. Brał udział w wojnie domowej
w Hiszpanii, opowiadając się po stronie republikanów.

W jego literackim dorobku znalazły się między innymi „Rok 1984”,

„Folwark zwierzęcy”. Pierwszy z wymienionych utworów, będący powie-
ścią-parabolą, był przez kilkadziesiąt lat zakazany w krajach bloku socjali-
stycznego.

John Steinbeck

(1902–1968)
To twórca amerykański. Związany był z Kalifornią.
Prowadząc bardzo ciekawe i barwne życie, miał okazję poznać rozma-

ite środowiska, w tym także ludzi z marginesu społecznego.

Podczas II wojny światowej był korespondentem wojennym.
Wyróżniony został Nagrodą Nobla w roku 1962.

W jego dorobku literackim znalazły się między innymi powieści „My-

szy i ludzie”, „Grona gniewu”. Rozgłos przyniosła pisarzowi powieść-saga
„Na wschód od Edenu”.

Gabriel García Márquez

To pisarz i dziennikarz.

Urodził się w roku 1928. Jest najbardziej znanym twórcą literatury
iberoamerykańskiej. Wychowany został w karaibskiej strefie Kolumbii. To
twórca zaangażowany politycznie. Márquez jest również laureatem Na-
grody Nobla, którą otrzymał w roku 1982. Jest autorem między innymi
powieści „Miłość w czasach zarazy”. Jednak prawdziwy rozgłos przyniosła
pisarzowi książka „Sto lat samotności”.

MATURA – TO NIE BOLI – Współczesność – epika

8

Umberto Eco

To powieściopisarz oraz eseista, ale przede wszystkim uczony.

Urodził się w roku 1932. Zainteresowany początkowo filozofią, z cza-
sem zajął się także sztuką współczesną oraz semiotyką. To autor koncepcji
„dzieła otwartego”.

W jego dorobku literackim znalazł się oprócz recenzji, esejów i arty-

kułów utwór „Wahadło Foucaulta”. Jednak rozgłos na międzynarodową
skalę przyniosła Eco powieść – „Imię Róży”.

Günter Grass

To twórca niemiecki urodzony w 1927 roku. Jest nie tylko prozaikiem,

ale także poetą, dramaturgiem, publicystą, grafikiem oraz rzeźbiarzem.
Urodził się i mieszkał przed wojną w Gdańsku. W wieku lat siedemna-
stu został wcielony do Wermachtu, a następnie skierowany na front. Jest
jednak zdecydowanym przeciwnikiem hitleryzmu, czemu dał wyraz
w swoich pierwszych tekstach. Z uwagi na zaangażowanie w politykę zy-
skał określenie „burzyciela ładu moralnego”.

Wyróżniony został Nagrodą Nobla w roku 1999.
Jest autorem między innymi książek „Moje stulecie”, „Blaszany bębe-

nek” a także „Kot i mysz”, „Szczurzyca”, „Psie lato”.

9

ALBERT CAMUS

(1913–1960)

Był powieściopisarzem, eseistą, dramaturgiem.
Zarówno dzieciństwo, jak i młodość spędził w Algierii. Pochodził z ro-

dziny robotniczej.

Studiował filozofię i literaturę w Algierze. Interesował się teatrem. Na-

stępnie zajął się dziennikarstwem. W roku 1938 założył dziennik „Algier
Republikański”.
W latach czterdziestych Camus przeniósł się do Francji, gdzie był
członkiem Ruchu Oporu. Potem jednak pisarz wycofał się z życia politycz-
nego.

W roku 1957 Camus otrzymał Nagrodę Nobla. Ten fakt wzbudził nie-

małe zdziwienie, ponieważ pierwszy raz znaczące wyróżnienie otrzymał
autor tak niewielkiego, pod względem objętości, dorobku. W chwili otrzy-
mania nagrody Camus był autorem 4 dramatów, 3 powieści i 6 zbiorów
esejów.

Zginął w wypadku samochodowym w roku 1960.
Camus napisał między innymi:

• powieści: „Dżuma”, „Obcy”, „Upadek”,
• dramaty: „Kaligula”, „Sprawiedliwi”,
• eseje: „Mit Syzyfa”, „Człowiek zbuntowany”.

MATURA – TO NIE BOLI – Współczesność – epika

10

„Dżuma”

TREŚĆ UTWORU

I.

Wydarzenia opisane tutaj miały miejsce w Oranie w 194. r. Oran wy-

daje się być zwykłym miastem. To prefektura francuska na algierskim wy-
brzeżu.
Miasto jest zdecydowanie brzydkie przez większość roku. Wyjątek
stanowi zima.
Mieszkańcy Oranu dużo pracują. Jednak robią to wyłącznie w celu
wzbogacenia się. Zajmują się głównie robieniem interesów. Natomiast
w sobotnie wieczory i niedziele oddają się przyjemnościom (w tym spotka-
niom w kawiarniach, spacerom). Życie tu nie wydaje się oryginalne. Ory-
ginalna jest natomiast trudność, z jaką przychodzi umierać w Oranie. Lu-
dzie chorzy czują się tu samotni.
Mieszkańcy Oranu nie spodziewali się wydarzeń, jakie nastąpiły wio-
sną tego roku. Nie wiedzieli, rzecz jasna, że dadzą one początek serii dra-
matycznych wypadków.

Rano 16 kwietnia doktor Bernard Rieux, wychodząc z gabinetu, zawa-

dził nogą o martwego szczura. Powiedział o tym dozorcy, który poważnie
się zdenerwował. Gospodarz twierdził, że ów szczur to wynik czyjegoś
dowcipu.
Tego samego dnia wieczorem doktor zobaczył w domu, w którym
mieszkał, jeszcze jednego szczura. Tym razem zwierzę zdechło na oczach
lekarza, wyrzucając z siebie krew. Lekarz jednak nie zwrócił na to zdarze-
nie bacznej uwagi. Był zajęty myślami o żonie, która nazajutrz jechała do
uzdrowiska w górach.

Następnego dnia dozorca, pokazując trzy martwe, zakrwawione szczu-

ry, powiedział, że ktoś zrobił mu dowcip i że postanowił od tej pory czyhać
na sprawców kiepskiego żartu. Tymczasem doktor rozpoczął obchód, za-
czynając od dzielnicy zamieszkiwanej przez biedotę. Tu dostrzegł tuziny