GĄBKI I ARCHEOCJATY

Gąbki należą do niższej uorganizowanych zwierząt komórkowych. W ogólnym zarysie najprymitywniejsze gąbki mają kształt woreczkaktóry zwężającą się częścią przyczepiony jest do podłoża a drugą otwartą zwrucony jest ku górze.

Wciele gąbki wyróżniamy następujące warstwy komórek:

1)zewnętrzną zbudowaną z komórek pinakocytowych

2)wewnętrzną z choanocytów

3) między nimi mezoglea- gabaretowata.

W mezoglei znajdują się elementy szkieletowe gąbek.

Na powierzchni znajdyją się liczne pory tzw. ostia, którymi woda wpływa do jamy paragastralnej i przez otwór zwany osculum zostaje wyrzucona na zewnątrz. Większość gąbek posiada szkielet wewnętrzny, który zbudowany jest z igieł- spikul. Spikule mogą być rozrzucone lużno w mezoglei lub mogą tworzyć sieć.

Wyróżniamy następujące typy igieł:

1)megasklery 0.1-1mm

2)mikrosklery 0.1-0.01mm.

Igły dzielą się na:

-jednoosiowe- monaksony,

-dwuosiowe- triaksony,

-czteroosiowe- tetraksony,

-desmy- sieci.

Szkielet gąbek może być krzemionkowy, wapienny lub zbudowany ze spąginy.

Cechy taksonomiczne:

1)kształt

2)materiał budujący szkielet

3)typ igieł

4)budowa szkieletu.

Wyróżniamy 3 typy szkieletu: askon, sykon, leukon.

Gąbki dzielimy na:

1)zmiennoszkieletowe- zbudowane są one z krzemionki, spąginy i krzemionki lub samej spąginy

2)szklistoszkieletowe- sama krzemionka

3)wapiennoszkieletowe- kalcyt

4)gąbki koralowe- sklerogąbki- do nich zaliczamy archeocjety.

Gąbki żyją w ciepłych morzach ale są także słodkowodne.

Znaczenie skałotwórcze:

1)bentoniczne- bentos osiadły- dostarczają materiału (spikule) do budowy: czertów, gezów, opok, spągiolitów

2)dostarczają materiału krzemionkowego do budowy buł (konkrecji) krzemionkowych, które występują w utworach wapiennych jury i kredy na monoklinie śl-kr.

ARCHEOCJATY należą do grupy incertae sedis (grupa problematyczna). Były to organizmy progresywne, które dostarczyły skamieniałości przewodnich dla kambru dolnego i środkowego. Są to organizmy pośrednie pomiędzy gąbkami a koralami. Do gąbek upodabni je centralna jama ciała i perforowane ściany, a do korali obecność przegród.

---