Skorupa ziemska - jest zewnętrzną , najcieńszą warstwą litosfery w skład kturej wchodzą wszystkie pierwiastki chemiczne . składa się z dwuch stref :
granitowej ( gęstość 2,7g/cm3 - krzem , glin , tlen )
bazaltowa (gęstość 3,0g/cm3 - krzem , magnez , tlen )
Pod tymi strefami znajduje się płaszcz ziemi,dzielimy go na :
zewnętrzny ( 4,0g/cm3 , chrom , żelazo , krzem , magnez , głębokość 80 - 150 km , w niej zachodzą procesy
tektoniczne)
wewnętrzny (5,0 - 6,6g/cm3 , nikiel , żelazo , krzem , magnez , głębokość 2900 km , przemieszczanie się w górę lawy)
Jądro ziemi ( temp. 4500 - 6000oC, nikiel , żelazo)
- zewnętrzne ( stan ciekły , gęstość 9,5 - 12,0g/cm3
wewnętrzne ( ciało stałe , gęstość 17,0g/cm3
Minerały - naturalne związki pierwiastków chem.
O stałym składzie chem. i stałych właść. Fizycznych .
Skały ze względu na pochodzenie dzielimy na :
magmowe
wylewne (granit , bazalt )
głębinowe ( granit , dioryt )
osadowe
okruchowe ( less , żwir )
organiczne ( węgiel , kreda )
chemiczne ( gips , sul kamie. )
metamorficzne (marmur , kwarcyt)
Skały magmowe dzielimy na :
wylewne ( powstają na powierzchni ziemi {bazalt , pumex})
głębinowe ( powstają pod powierzchnią ziemi {granit})
Podział skał osadowych :
okruchowe ( powstaja z rozdrobnienia np. w wyniku wietrzenia szczątków dawnych skał { piaski , żwiry})
- organiczne
poch. roślinnego
poch. zwierzęcego
chemiczne{sól kamie. Gips }
Na powierzchnię Ziemi działają procesy geologiczne :
endogeniczne -wewnętrzne egzogeniczne - zewnętrzne .
Do procesów endogenicznych należą
ruchy izostatyczne
epejogeniczne (lądotwórcze)
orogeniczne (górotwórcze )
trzęsienia ziemi
wybuchy wulkanów
plutonizm
Egzogeniczne :
wietrzenia
erozja
transport
akumulacja
deflacja
Ruchy izostatyczne- są to pionowe ruchy skorupy ziemskiej dążące do zachowania równowagi grawitacyjnej.Równowaga skorupy ziemskiej ulega zachwianiu w skutek dociążenia i obciążenia płyt skorupy ziemskiej.
Czynnikowi które powodują obciążenie i odciążenie mogą być :
dociążenie
-lodowce
-przyrost wody w dużych zbiornikach wodnych
-osadzanie się osadów w dnach mórz
odciążenie
-topnienie lodowców
-parowanie wody
Ruchy epejogeniczne- są to długotrwałe i powolne pionowe ruchy skorupy ziemskiej które powodują wydźwiganie się lądu lub obniżanie dna oceanicznego.
Wietrzenie ziemi -jest to wywiewanie okruchów skalnych poprzez takie czynniki jak wiatr .
Wyróżniamy trzy rodzaje wietrzenia:
fizyczne -rozkład skał bez zmiany składu chemicznego
chemiczne- polega na rozdrobnieniu , rozpuszczaniu lub uwodnieniu skał prowadzącego do zmiany składu chemicznego
biologiczne - roślinność poprzez wzrost korzeni powoduje rozszerzanie się szczelin skalnych i ich pękanie.
Podział wulkanów ze względu na lawę :
efuzywne - wydobywa się lawa
eksplozywne - wydobywa się tzw. Utwory piroklastyczne
stratowulkany - w czasie wybuchu tego rodzaju wulkany wydobywają się substancje piroklastyczne i lawa.
Ruchy masowe to proces przesuwania się zwietrzeliny po stokach górskich pod wpływem siły ciężkości :
odpadanie
obrywani
osuwanie się zwietrzeliny skalnej.
Do działalności wiatru należy:
deflacja (wymywanie ,materiału skalnego który powoduje obniżenie się
terenu)
korazja (niszcząca siła wiatru , cząsteczki zwietrzeliny udeżają o skały )
akumulacja (malejąca siła wiatru lub napotkane po drodze przeszkody powodują osadzanie transportowanego materiału )
Do form powierzchniowych należą;-
-ostańce skalne
-żłobki
-żebra
-lejki
-kotły
Formy podziemne :
jaskinie
groty
pieczary
studnie
Szelf - fragment przybrzeżnej strefy kontynentalnej zalany wodą, opada łagodnie do 200 m głębokości.
Stok kontynentalny- część lądu która stanowi fragment dna oceanicznego nachylona pod większym kątem a niżeli szelf zbudowana z tych samych skał co kontynenty.
Basen oceaniczny- rozległa forma dna oceanu sięgająca głębokości 6000 m o mało urozmaiconym dnie.
Grzbiet oceaniczny- jest wznosząca ponad dno basenu sięgająca ponad 3000 m głębokości i wystająca ponad powierzchnię wody tworząca wyspę.
Rów oceaniczny -najgłębsze miejsce w dnach oceanicznych.