Klif, faleza, urwisko brzegowe, brzeg wysoki - stroma, brzegu morskiego |
Fale morskie |
|
Piarg - rodzaj rumowiska skalnego; |
wietrzenia fizyczne |
odpadanie |
wadi- suche formy dolinne występujące na obszarach suchych |
Woda opadowa |
spłukiwanie |
Wąwóz - rodzaj głębokiej, suchej doliny okresowo odwadnianej, która cechuje się stromymi, urwistymi zboczami oraz niewyrównanym, wąskim dnem. |
Wody okresowe |
erozja denna |
Wody okresowe |
erozja denna |
|
Misa deflacyjna -stanowi formę wklęsłą |
wiatr |
deflaca
|
wiatr |
deflaca
|
|
bruk deflacyjny - to pokrywa zbudowana z okruchów skalnych, skał różnoziarnistych na skutek wywiewania materiału drobniejszego |
|
deflacja |
Graniaki |
Przewiewany piasek |
korazja |
bruzdy eoliczne - wydłużone zagłębienia w miękkich skałach |
|
|
Grzyb skalny |
Wiatr |
korazja |
Żebro krasowe - rodzaj podłużnego grzbietu czy garbu wypreparowanego na powierzchni skał |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
Lapiaz - drobne formy rzeźby na powierzchni skał krasowiejących |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
Draperia naciekowa - naciek jaskiniowy w formie pionowej, cienkiej "zasłony" |
Woda cieknąca szczelinami |
Kras (jaskinia) |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
|
Wywierzysko, reokren - typ źródła o silnym wypływie |
Wody podziemne |
Kras |
uwał - zagłębienie bezodpływowe powstałe z połączenia kilku lejów krasowych |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
mogoty i humy - ostańce sterczące na poljach |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
Lej krasowy - okrągłe lub eliptyczne zagłębienie terenu |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
Polja - to duże kotlinowate zagłębienia o wyrównanym dnie, ograniczonym ze wszystkich stron wyraźnymi zboczami. |
Wody opadowe |
Kras (powierzchniowy) |
Studnia krasowa - pionowy lub prawie pionowy kanał krasowy biegnący w dół, |
Wody opadowe szczelinami |
kras podziemny |
Perły jaskiniowe, pizolity - formy krasu podziemnego Luźno spoczywające na dnie zagłębienia wodnego w jaskini ziarna obtaczane są przez wytrącony węglan wapnia, |
Wody opadowe |
kras podziemny |
Gołoborze - to rodzaj pokrywy stokowej lub wierzchowinowej (grzbietowej) składającej się z rumoszu skalnego |
Zamarzająca woda |
Wietrzenie fizyczne |
Piramida ziemna - stożkowate wzniesienie typu ostaniec, |
Wody opadowe |
erozja |
spadająca woda |
Erozja wgłębna |
|
Płynąca woda |
Erozja wsteczna |
|
Meander - fragment koryta rzeki o kształcie przypominającym pętlę lub łuk. |
Płynąca woda (zmienny nurt) |
erozja boczna |
Szypot - bystrze, rodzaj poprzecznego progu skalnego w korycie rzeki, |
Płynąca woda |
abrazja |
Korazja (inaczej erozja eoliczna) - proces polegający na szlifowaniu, żłobieniu, zdzieraniu i wygładzaniu powierzchni skał (podłoża skalnego) wskutek uderzeń ziaren piasku niesionego przez wiatr.
Draperia naciekowa, zasłona naciekowa - naciek jaskiniowy w formie pionowej, cienkiej "zasłony" , często o oryginalnym kształcie, zwisającej ze stropu jaskini krasowej, ściany czy występu skalnego. Powstaje w wyniku wytrącania się węglanu wapnia z wody sączącej się ze szczeliny skalnej lub ściekającej wzdłuż krawędzi skały.
Erozja wsteczna - rodzaj erozji prowadzący do cofania się progów w korycie rzecznym i rozcinania zamknięcia doliny, a przez to do wydłużania doliny w górę rzeki.
Erozja boczna jest to rozmywanie brzegów przez wodę płynącą. Najsilniej zaznacza się w środkowym odcinku biegu rzeki, potęgowana przez siłę Coriolisa - na półkuli północnej mocniej podcina brzegi prawe, doprowadza do tworzenia się meandrów, wypukłego i wklęsłego brzegu oraz równiny nadrzecznej terasy zalewowej.
Bystrze, także: bystrzyca - miejsce w rzece, w którym następuje lokalne przyspieszenie prądu wody.
Ploso - zagłębienie w dnie rzeki między dwoma bystrzami o znacznie spokojniejszej wodzie, powstające u podnóża jej brzegu podcinanego przez meander. Górna część plosa, przez którą nie przechodzi nurt rzeki to zatoń.
Starorzecze (jezioro przyrzeczne, paleomeander) - jezioro leżące na dnie doliny rzecznej, będące fragmentem jej byłego koryta i odcięte wałem przykorytowym od obecnego nurtu
Przełom - odcinek doliny rzecznej o wąskim dnie i stromych zboczach, w którym ciek wodny (rzeka) pokonuje przeszkodę obecną na jej drodze (np. pasmo górskie lub inna wypukłość terenu)
Rodzaje przełomów:
antecedentny (przetrwały) - powstaje, gdy na drodze rzeki zaczyna tworzyć się wypiętrzenie tektoniczne, a ruch wznoszący jest na tyle wolny, że erozja wgłębna wód nadąża z wcinaniem koryta rzeki w podłoże.
przelewowy - powstanie przez rozcięcie zapory spiętrzającej wodę rzeczną. Zaporę tę stanowić mogą wały morenowe, jęzory osuwiskowe, strumienie lawy lub jęzory spływów moren ablacyjnych bądź rygle skalne(np. rygiel Zmarzłego Stawu nad Czarnym Stawem Gąsienicowym).
regresyjny - powstaje w wyniku erozji wstecznej źródeł rzeki (zobacz kaptaż), co doprowadza do przecięcia działu wodnego i połączenia się dwóch rzek.(np. przełom Lubrzanki w Górach Świętokrzyskich)
epigenetyczny - powstaje, gdy rzeka rozwija się na powierzchni zbudowanej ze skał osadowych pokrywających ukrytą pod nimi starą rzeźbę. Rzeka wzdłuż swojego grzbietu odpreparowuje stare, odporne grzbiety. Przecinając je tworzy przełomy
Wybrzeże riasowe to wybrzeże na skraju obszaru górskiego (ale nie zlodowaconego) lub wyższego, rozcięte przez głębokie doliny rzeczne będące obecnie zatokami. Powstałe w wyniku podnoszenia się poziomu wód morskich lub obniżenia lądu. Występuje w zachodniej części Irlandii, Portugalii, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.
Wybrzeże szkierowe - jest efektem zatopienia przez morze małych wysepek, będących formami działalności lodowcowej
Wybrzeże namorzynowe (zwane też mangrowe) - typ niskiego wybrzeża porośniętego słonolubnymi lasami namorzynowymi, o dużej amplitudzie pływów, charakterystyczny dla strefy międzyzwrotnikowej.
Wybrzeże fiordowe - rodzaj wybrzeża wysokiego, które powstaje w wyniku zalania morzem długich, wąskich, głębokich (U-kształtnych) dolin polodowcowych (fiordów) na obszarach górskich.
Wybrzeże dalmatyńskie - powstaje przez zalanie pasm górskich ułożonych równolegle do wybrzeża.