ERA |
OKRES |
WYDARZENIA |
SUROWCE MINERALNE |
Prekambryjska 4,5 mld. - 575 mln |
|
Nieckowate zagłębienie wypełnione morzem, tworzy się fundament platformy wschodnio-europejskiej |
Skały krystaliczne Polski północno wschodniej ( rejon Suwałk ) |
Paleozoiczna 575 - 248 |
Kambr |
Morze pokrywa cały teren Polski |
Łupki ilaste, kwarcyty, piaskowce kwarcytowe (G. Świętokrzyskie ), wapienie, skały wulkaniczne (Sudety) |
|
Ordowik |
Ruchy sandomierskie w G. Świętokrzyskich |
Piaskowce i szarogłazy, kwarcyty ( G. Kaczawskie ), wapienie ( G. Świętokrzyskie ) |
|
Sylur |
Dalszy ciąg regresji morza, początek fałdowania kaledońskiego ( G. Kaczawskie, część Świętokrzyskich ) |
Piaskowce, łupki, wapienie, rudy magnezu, niklu i żelaza ( Przedgórze Sudeckie ), diabazy ( G. Świętokrzyskie ) |
|
Dewon |
Ląd o klimacie pustynnym, początek transgresji morskiej |
Czerwone piaskowce, wapienie ( Sudety, rejon śląsko-krakowski, świętokrzyski ) kwarcyty ( G. Świętokrzyskie ) |
|
Karbon |
Fałdowania hercyńskie ( G. Świętokrzyskie, Sudety ), intruzje magmowe, niecki zabagnione na przedpolu gór |
Granity ( Karkonosze, Przedgórze Sudeckie, Tatry ) węgiel kamienny ( Górny i Dolny Śląsk, Lubelszczyzna ) |
|
Perm |
Pustynny ląd - silne wietrzenie, intensywna działalność wulkaniczna ( Sudety, rejon śląsko-krakowski ) |
Zlepieńce i piaskowce, porfiry ( Sudety ), diabazy, melafiry ( Krzeszowice ) łupki, margle, rudy miedzi ( Niż. Śląska ), sól kamienna ( Kujawy ), anhydryty, gips |
Mezozoiczna 248 - 65 |
Trias |
Pustynny ląd, transgresja morska, początek tworzenia się geosynklinalnego zbiornika alpejsko - karpackiego |
Czerwone piaskowce, wapienie, dolomity ( Wyż. Śląska ) rudy cynku i ołowiu ( ok. Olkusza ) |
|
Jura |
Wypłynięcie morza a następnie rozszerzanie zasięgu morza |
Piaskowce i łupki (G. Świętokrz), wapienie, rudy żelaza ( rejon świętokrzyski, częstochowski, Łęczyca ) |
|
Kreda |
Wynurzenie Niżu Polskiego i Wyżyny Małopolskiej, transgresja morska, początek fałdowania alpejskiego |
Wapniste piaskowce ( Kotlina Kłodzka ) piaskowce i piaski ( Małopolska ), margle ( Tatry i Pieniny ) opoki, margle, kreda |
Kenozoiczna 65 - dziś |
Trzeciorzęd |
Fałdowanie alpejskie (Karpaty ) odmłodzenie rzeźby Sudetów, dyslokacje, uskoki |
Piaskowce, łupki, gaz ziemny, ropa naftowa ( Karpaty ), węgiel brunatny ( Niż Polski ), sól kamienna ( Podkarpacie ), siarka ( Kotlina Sandomierska ) |
|
Czwartorzęd |
4 okresy zlodowaceń, zmiana linii brzegowej Bałtyku, wykształcenie się sieci rzecznej |
Piaski, żwiry, gliny, iły, lessy ( Wyż. Lubelska, sandomierska, Kotlina Sandomierska), torf |