Budowa geologiczna Polski:
Przez Polskę przebiega ważna granica oddzielająca obszar platformy wschodnioeuropejskiej od młodszych struktur i zwana jest strefą Teisseyre'e - Tornquista.
Era Paleozoiku:
- orogeneza kaledońska (góry kaledońskie, ślady w górach świętokrzyskich)
- orogeneza hercyńska (góry świetokrzyskie, sudety).
Kambr: kwarcyty, wapienie i marmury
Dewon:wapienie Dewonskie (Chęciny,Kielce,Dębnik)
Karbon: węgiel kamienny (Dolny Śląsk, intruzje magmowe budujące Karkonosze)
Perm: sól kamienna,potasowa i miedź (okolice Lublina i Głogowa)
Era Mezozoiczna:
Trias:rudy cynku i ołowiu (okolice Katowic)
Jura: wapienie Jurajskie (Wyż. Krakowsko-Częstochowska)
Kreda: wapień kredowy, piaskowiec ciosany (Góry Stołowe)
Era Trzeciorzędu: odmłodzenie Sudetów (góry zrembowe)
złoża soli kamienne (Bohnia i Wielczka),
gipsy (niecka Nidy), siarka (Tarnobrzeg, Staszów),
węgiel brunatny (Bełchatów, Konin)
Czwartorzęd to okres występowania lądolodu skandynawskiego i lodowców górskich.
Glacjał - okres powiekszania się zasiegu lądolodu.
Interglacjał - okres topnienia lodowca.
Zlodowacenia w Polsce:
Zlodowacenie Południowo-Polskie (Sanu, Krakowskie)
Zlodowacenie Środkowo-Polskie (Odry)
Zlodowacenie Północno Polskie (Wisły - Bałtyckie)
Formy rzeźby wytworzone przez lądolód:
- młodoglacjalne - są one najlepiej zachowane i są wytworzone przez zlodowacenie bałtyckie, powstały one w wyniku działalności lądolodu i wód polodowcowych.
- formy powstałe przed czołem lądolodu:
# moreny czołowe - mają kształt wałów lub wzgórz, ciągnących się wzdłuż stojącego tutaj przez jakiś czas czoła lodowca. Wały moren czołowych tworzą między innymi wzniesienia takie jak: Wierzyca, Dylewska Góra, Szeskie Wzgórza.
# pola sandrowe - piaszczyste pola powstały przez akumulacyjna działalność wód roztopowych, są to między innymi: sandry tucholskie i augustowskie
# pradoliny - szerokie doliny o płaskim dnie utworzone przez wody wypływające spod lodowca, które łączyły się z wodami płynącymi od południa i wspólnie, jako wielkie rzeki płynęły na zachód. Należą do nich: pradolina Warszawsko-Berlińska, Toruńsko-Eberswaldzka, Wrocławsko-Magdeburska, Głogowsko-Barucka
- formy powstałe na terenie objętym lodowcem
# faliste moreny denne
# drumliny - zespoły wydłużonych wzgórz, o zaokrąglonych, ciągnących się w kierunku prostopadłym do czoła lodowca, są to między innymi: zespoły na Pojezierzu Dobrzyńskim,
# ozy - pagórki w kształcie długich, falistych wałów, zbudowane z piasków i żwirów, powstały w tunelu którym płynęła rzeka polodowcowa, są to miedzy innymi: oz koło Mrągowa, ozy w okolicach Poznania
# kemy - zwykle regularne w kształcie pagórki, utworzone w obniżeniach lub szczelinach, między bryłami, na które rozpadał się topniejący lód
# jeziora rynnowe - długie, wąskie, głębokie i o urozmaiconej rzeźbie dna
jeziora, są to miedzy innymi: jezioro Gopło, Raduńskie, Drawskie, Wdzydze
# jeziora moreny dennej - jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i małych głębokościach, są to między innymi: Śniardwy i Wigry
# jeziora wytopiskowe
# głazy narzutowe
- formy rzeźby staroglacjalnej - obejmują zlodowacenie południowopolskie i środkowopolskie, są to zniszczone formy polodowcowe: mniej wyraziste pradoliny ;brak jezior, czasami bagna ;rzadkie moreny czołowe
Budowa geologiczna Polski:
Przez Polskę przebiega ważna granica oddzielająca obszar platformy wschodnioeuropejskiej od młodszych struktur i zwana jest strefą Teisseyre'e - Tornquista.
Era Paleozoiku:
- orogeneza kaledońska (góry kaledońskie, ślady w górach świętokrzyskich)
- orogeneza hercyńska (góry świetokrzyskie, sudety).
Kambr: kwarcyty, wapienie i marmury
Dewon:wapienie Dewonskie (Chęciny,Kielce,Dębnik)
Karbon: węgiel kamienny (Dolny Śląsk, intruzje magmowe budujące Karkonosze)
Perm: sól kamienna,potasowa i miedź (okolice Lublina i Głogowa)
Era Mezozoiczna:
Trias:rudy cynku i ołowiu (okolice Katowic)
Jura: wapienie Jurajskie (Wyż. Krakowsko-Częstochowska)
Kreda: wapień kredowy, piaskowiec ciosany (Góry Stołowe)
Era Trzeciorzędu: odmłodzenie Sudetów (góry zrembowe)
złoża soli kamienne (Bohnia i Wielczka),
gipsy (niecka Nidy), siarka (Tarnobrzeg, Staszów),
węgiel brunatny (Bełchatów, Konin)
Czwartorzęd to okres występowania lądolodu skandynawskiego i lodowców górskich.
Glacjał - okres powiekszania się zasiegu lądolodu.
Interglacjał - okres topnienia lodowca.
Zlodowacenia w Polsce:
Zlodowacenie Południowo-Polskie (Sanu, Krakowskie)
Zlodowacenie Środkowo-Polskie (Odry)
Zlodowacenie Północno Polskie (Wisły - Bałtyckie)
Formy rzeźby wytworzone przez lądolód:
- młodoglacjalne - są one najlepiej zachowane i są wytworzone przez zlodowacenie bałtyckie, powstały one w wyniku działalności lądolodu i wód polodowcowych.
- formy powstałe przed czołem lądolodu:
# moreny czołowe - mają kształt wałów lub wzgórz, ciągnących się wzdłuż stojącego tutaj przez jakiś czas czoła lodowca. Wały moren czołowych tworzą między innymi wzniesienia takie jak: Wierzyca, Dylewska Góra, Szeskie Wzgórza.
# pola sandrowe - piaszczyste pola powstały przez akumulacyjna działalność wód roztopowych, są to między innymi: sandry tucholskie i augustowskie
# pradoliny - szerokie doliny o płaskim dnie utworzone przez wody wypływające spod lodowca, które łączyły się z wodami płynącymi od południa i wspólnie, jako wielkie rzeki płynęły na zachód. Należą do nich: pradolina Warszawsko-Berlińska, Toruńsko-Eberswaldzka, Wrocławsko-Magdeburska, Głogowsko-Barucka
- formy powstałe na terenie objętym lodowcem
# faliste moreny denne
# drumliny - zespoły wydłużonych wzgórz, o zaokrąglonych, ciągnących się w kierunku prostopadłym do czoła lodowca, są to między innymi: zespoły na Pojezierzu Dobrzyńskim,
# ozy - pagórki w kształcie długich, falistych wałów, zbudowane z piasków i żwirów, powstały w tunelu którym płynęła rzeka polodowcowa, są to miedzy innymi: oz koło Mrągowa, ozy w okolicach Poznania
# kemy - zwykle regularne w kształcie pagórki, utworzone w obniżeniach lub szczelinach, między bryłami, na które rozpadał się topniejący lód
# jeziora rynnowe - długie, wąskie, głębokie i o urozmaiconej rzeźbie dna
jeziora, są to miedzy innymi: jezioro Gopło, Raduńskie, Drawskie, Wdzydze
# jeziora moreny dennej - jeziora o urozmaiconej linii brzegowej i małych głębokościach, są to między innymi: Śniardwy i Wigry
# jeziora wytopiskowe
# głazy narzutowe
- formy rzeźby staroglacjalnej - obejmują zlodowacenie południowopolskie i środkowopolskie, są to zniszczone formy polodowcowe: mniej wyraziste pradoliny ;brak jezior, czasami bagna ;rzadkie moreny czołowe