Spoiwa emulsyjne:
- naturalne : mleko, żółtko jajek, białko, całe jajka, sok z młodych pędów figowych,
- sztuczne : mieszanie wszystkich spoiw wodnych z olejem, żywicą, woskiem
( spoiwa wodne : kleje glutynowe, skrobiowe, gumy z drzew owoc., kazeiny)
Emulsja - układ rozproszony (dyspersyjny) jednej cieczy w innej; trwałość emulsji jest osiągana przez zastosowanie emulgatora np. mleko, w którym cząstki tłuszczu są rozproszone w wodzie ( emulgator : białko)
Spoiwa emulsyjne przyjmują różne nazwy zależnie od zawartości i podstawowych składników np. emulsja jajowo-olejna, emulsja jajowo-gumowa, emulsja jajowo-woskowa, emulsja jajowo-werniksowa, emulsja kazeinowo-olejna lub też tempera jajowa, tempera żółtkowa, tempera woskowa, tempera kazeinowa i inne.
Emulgator - substancja ułatwiająca przejście dwóch mieszających się substancji w trwały stan rozproszony, np. białko, sok figowy, czosnkowy, niektóre żywice z drzew liściastych, mleko, różne rodzaje żywicznych mydeł.
Wiązanie farb temperowych
Ze względu na swoiste cechy dzielimy tempery na chude i tłuste w zależności od stosunku składnika wodnego lub tłustego.
Substancje oleiste łącząc się bezpośrednio ze spoiwami wodnymi w jednolity roztwór tworzą emulsję. Substancją wiążącą (emulgatorem) mogą być spoiwa białkowe, żółtkowe, skrobiowe oraz niektóre gumy i kleje glutynowe posiadające właściwości emulgujące. Naturalną emulsją (OW), zawiesiną tłustych cząsteczek w wodzie, jest mleko. Zawarty tłuszcz w mleku rozpuszczony jest w wodzie dzięki kazeinie, która jest emulgatorem. Żółtko jaja jest również naturalną emulsją, zawiera w swym składzie wodę, olej, lecytynę i albuminy emulgujące. Spoiwa temperowe chude tworzą gumy lub kleje glutynowe w połączeniu z nieznacznym dodatkiem spoiwa tłustego. Mała ilość oleju rozproszona w wodzie tworzy emulsję olejowo-wodną (emulsja OW). Rozdrobnioną substancję oleistą określa się jako fazą zdyspergowaną. Woda jest środkiem fazy dyspergującej (zewnętrznie). Obraz temperowy jest zmywalny wodą, po wyschnięciu zmienia swoją tonację, matowieje i jaśnieje. Spoiwo można rozcieńczyć wodą.
Spoiwa temperowe tłuste otrzymuje się z połączeń spoiw naturalnych ze spoiwami tłustymi, np. żółtko łączy się ze znacznym procentem spoiwa tłustego w drodze emuglowania. Drobne cząsteczki wody rozdrobnione w oleju dają emulsję wodno-olejową (emulsja WO). Olej będzie wtedy fazą dyspergującą, woda zaś fazą zdyspergowaną. Emulsję rozcieńcza się terpentyną, olejem, benzyną lakową. Malarstwo wykonane tą temperą, wysychając, nie zmienia swojego tonu, przypomina technikę olejową, jest połyskujące i niezmywalne.
Spoiwa nie rozpuszczające się bezpośrednio w wodzie (nie łączące się ze spoiwami wodnymi), np. wosk, olej, można poddać zabiegowi zmydlenia; w ten sposób otrzymują one właściwości rozpuszczenia się w wodzie i można łączyć te spoiwa razem. Oleje, żywice, woski zmydla się za pomocą zasad, np. węglanu amonowego, amoniaku, sody, potasu.
Technika temperowa w Europie
Tempera - nazwa powstała w średniowieczu, a pochodząca od słowa łacińskiego temperare — mieszać. Tempera bezoleista jest najstarszą techniką malarską stosowaną jeszcze przez człowieka epoki kamiennej w malowidłach skalnych. W Egipcie malowano na zagruntowanych deskach gipsowo-kredowych oraz na ścianach i papirusach. Jako spoiwa używano klejów, gumy, białka lub żółtka. W Grecji i Rzymie tempera była używana obok enkaustyki. Zachował się papirus, który podaje w hieroglifach recepty na temperę. Mnich Teofil z Paderborn w IX w. podaje zbiór recept używanych w średniowieczu w całej środkowej i zachodniej Europie. Poleca on malować w trzech kolejnych warstwach werniksowanych temperami na gumach czereśniowych. Ten sposób przetrwał aż do nowej techniki renesansowej. W traktacie Cenniniego o malarstwie z początkiem XV w. (technika południowa) podane są recepty na temperę ze spoiwem na żółtku kurzym z dodatkiem soku figowego jako środka przeciwgnilcowego. Cennini podaje, że maluje się temperą przez nakładanie jej wielowarstwowo na gruncie gipsowoklejowym, a na końcu werniksuje się. Zaprawy były chłonne, ssały spoiwo temperowe, dlatego też malowano cienko na półsucho. Teofil zabezpieczał temperę przed utratą spoiwa przez werniksowanie kolejnych warstw malowidła. Z biegiem lat powstały pewne wypracowane metody malowania temperą: metoda płaszczyznowa, kreskowa, laserunkowa, podmalówkowa itp. Dopiero van Eyckowie stworzyli nową odmianę tempery oraz technikę malowania nią. Otrzymali temperę żywicznoolejną w połączeniu ze spoiwem wodnym. Tempera taka była podobna wyglądem zewnętrznym do techniki olejnej. Malowano nią na gruncie białym, kredowoolejnym. Oprócz tego używano werniksów żywicznoterpentynowych. Niderlandzka technika temperowa rozpowszechniła się szybko w całej Europie, zwłaszcza rozwinęła się we Włoszech w połowie XVI w. Nową temperę oleistożywiczną łączono z nie wyzyskaną artystycznie techniką olejną. Jest to technika mieszana, która była w użyciu przez XVI i XVII wiek i stanowiła przejście do rozwoju technik olejnych.
Technika temperowa należy do trwałych i stosuje się ją do malowania na papierze, płótnie, drewnie i tynku. Płótno, deskę lub dyktę dobrze jest jeszcze powlec po wyschnięciu zaprawy chudym mlekiem rozcieńczonym wodą. Po tym zabiegu znikają na zaprawie wszelkie smugi, jak również znikają prześwitujące przez zaprawę ślady słoi, żywiczne pręgi na desce itp. Na ogół farby temperowe w odróżnieniu od olejnych są odporniejsze na działanie czynników zewnętrznych. Nie tworzą spękań i zmarszczek na powierzchni malowidła i lepiej przylegają do zaprawy.