Rynek to samoczynnie działający mechanizm wpływający na zachowania podmiotów gosp. (producentów i konsumentów), jest on podstawowym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych.
Rynki dzielimy na: 1.konsumpcyjne i produkcyjne 2.konsumenta i producenta 3.rynek konkurencji doskonałej i niedoskonałej
Funkcje rynku:
Rynek dokonuje wyceny różnych dóbr. Rynek jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych. Jest weryfikatorem społecznej przydatności w produkcji i zarazem mechanizmem dostosowywania produkcji do potrzeb.
Gospodarka rynkowa to gospodarka w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy też mechanizm rynkowy. Charakteryzuje się dwiema zasadniczymi cechami:1.dominacją prywatnych własności czynników produkcji 2. rynkową alokacją zasobów gosp.
Rodzaje gosp. rynkowej: 1. gosp. towarowa 2.gosp. towarowo-pieniężna 3. gosp. kapitalistyczna(wielkotowarowa)
Zalety i słabości gosp. rynkowej:
+ efektywny system motywacyjny
+dobre zaopatrzenie sklepów
+dyscyplina finansowa przedsiębiorstw
-istnienie dóbr publicznych
-tendencja do powstawania różnic dochodów i majątków
Wybór konsumenta na rynku
Konsument jest to podmiot gospodarczy zgłaszający popyt na dobra w celu zaspokojenia swoich potrzeb. Konsument działa w ramach szczególnej jednostki organizacyjnej jaką jest gospodarstwo domowe.
Czynniki określające wybór konsumenta: 1. wielkość dochodów konsumenta 2. rynkowe ceny dóbr 3. własne gusty i preferencje
Kąt nachylenia- współrzędne ptk tej prostej (ścieżka cen) oznaczają ilość tych dóbr w poszczególnych koszykach Funkcja ta oznacza 2 dodatkowe rzeczy 1. nachylenia kat alfa wyraża relacje cen obydwóch dóbr 2. oddalenie ścieżki cen od początku układu współrzędnych wyraża wielkość dochodu konsumenta , gdyby dochód był większy albo mniejszy to ograniczenie dochodowe było by odpowiednia bardziej lub mniej oddalone od układu.
Stopa substytucji dóbr- stosunek w jakim dobra zastępują się bez pogarszania lub polepszenia dobra konsumenta
Krańcowa stopa substytucji zmienia się w zależności od tego ile tych dóbr jest w dyspozycji konsumenta. Czyli im danego dobra mniej tym jest ono wyżej cenione w relacji do dobra którego mamy więcej.
Krzywa obojętności jest wypukła w kierunku początku układu co wyraża że końcowa stopa substytucji zmienia się. Jeśli w naszym koszyku zastępujemy jedno dobro drugim to rezygnujemy z jednostki pierwszego więc chcemy mieć coraz więcej dobra drugiego, jeśli nasze zadowolenia ma ulec zmianie.
Punkty na wyższej krzywej obojętności reprezentują większa ilość dobra więc zaś na tej samej krzywej zastamy również dobre dla konsumenta układ takich krzywych nazywamy mapką obojętności która opisuje preferencje konsumenta
Punkt równowagi kmonsumenta jest to zrówananie ceny rynkowej z subiektywną oceną konsumenta. Każde odejscie od niego oznacza nierównowagę a więc powoduje chęć zmiany zmieżąjącej do poprawienia swojej sytuacji jest to wybór optymalny