Mikroekonomia
Wykład III
Temat: Rynek, relacje: popyt - podaż
Podstawowe pojęcia:
•Popyt i podaż,
•Wielkość zapotrzebowania i ilość oferowana,
•Ruch po krzywej popytu lub podaży,
•Przesunięcie krzywej popytu lub podaży,
•Cena równowagi i ilość dobra w punkcie równowagi,
•Nadwyżka popytu (niedobór dobra) i nadwyżka podaży ( nadmiar),
•Dobra normalne i dobra niższego rzędu,
•Dobra komplementarne i substytucyjne,
•Cena maksymalna i cena minimalna,
•Wolny rynek.
Rynek - definicja
Rynek to zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. Rynek jest formą poziomych więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar.
Popyt - definicja
Popyt jest to ilość dóbr, jaką nabywcy chcą i mogą kupić przy danej cenie w określonym czasie. Nazywany on jest także popytem efektywnym, co znaczy, że jest on poparty odpowiednimi zasobami finansowymi potencjalnych nabywców. Natomiast potrzeba, znajdująca swój wyraz w zamiarze nabycia danego dobra nazywana jest popytem potencjalnym, mogącym przerodzić się w popyt efektywny w miarę wzrostu dochodów lub/i spadku ceny.
Zależność między popytem a ceną
Funkcjonalną zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej ekonomiści nazwali prawem popytu.
Z definicji wynika, że popyt jest nie tylko funkcją ceny danego dobra, ale także funkcją wysokości dochodu, jakim nabywca rozporządza. Do zaspokojenia tej samej lub bardzo zbliżonej potrzeby mogą służyć różne dobra, które są względem siebie:
substytucyjne,
komplementarne
lub zależą od indywidualnych preferencji konsumentów.
Dobra substytucyjne
To takie dobra, które mogą wzajemnie się zastępować. Konsument rozporządzający ograniczonym dochodem bierze pod uwagę poziom i relacje cen towarów substytucyjnych względem siebie. Dotyczy to przede wszystkim gatunków tej samej grupy towarów, np. wędlin., butów, ubrań, serów.
Gdy ceny tych towarów rosną i wzrost cen nie jest skompensowany w całości wzrostem dochodu nominalnego, wówczas ludzie o niższych dochodach kupują więcej tańszych gatunków, a mniej droższych. Rezygnują ponadto z części wydatków na kulturę lub turystykę, aby podtrzymać w ten sposób dotychczasowy poziom spożycia artykułów żywnościowych.
Dobra komplementarne
Wiele dóbr ma charakter komplementarny, czyli wzajemnie się uzupełniający. Jeśli z jakiś względów rośnie popyt na samochody, to wraz z tym należy przypuszczać, że wzrośnie popyt na benzynę, oleje, części zamienne, usługi naprawcze, itp.
Indywidualne preferencje
Nabywca dokonuje wyboru spośród wielu dóbr dostępnych na rynku, kierując się także swymi indywidualnymi preferencjami, czyli upodobaniami, gustami wynikającymi z tradycji, zwyczajów, naśladownictwa, mody, itp. oraz innymi czynnikami związanymi z poziomem kultury, wykształceniem, pochodzeniem społecznym i środowiskowym.
Jego upodobania kształtują się pod wpływem reklamy w telewizji, w radiu, w kinie, w prasie i na publicznych pokazach.
Wmawia się konsumentowi, że nabycie reklamowanego towaru spełni jego marzenia i najlepiej zaspokoi jego potrzeby.
Popyt na dany towar jest funkcją wielu zmiennych:
•Wysokości realnych dochodów,
•Poziomu ceny danego dobra,
•Poziomu cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych,
•Oczekiwań zmian cen i dochodów,
•Indywidualnych preferencji konsumenta,
•Liczby konsumentów,
•Itp.
Podaż
to ilość dobra, jaką sprzedawcy lub producenci są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny.
Cena równowagi
Jest to cena równoważąca rynek. Oznacza to, że przy tej cenie rozmiary zapotrzebowania są równe ilości oferowanej.
Krzywe popytu i podaży
Krzywa popytu przedstawia ujemną zależność między ceną a rozmiarami zapotrzebowania przy innych wielkościach stałych (popyt zmienia się w przeciwnym kierunku do zmiany ceny).
Krzywa podaży przedstawia dodatnią zależność między ceną a ilością oferowaną przy innych wielkościach stałych. Krzywa podaży S, podobnie jak krzywa popytu P, może mieć różne nachylenie, które mierzone jest stosunkiem zmiany ceny *P do zmiany podaży towaru*q.
O ile nachylenie krzywej popytu jest z reguły ujemne, o tyle nachylenie krzywej podaży jest dodatnie, gdyż rozmiary podaży (większe lub mniejsze) zmieniają się w tym samym kierunku co ceny, ale niekoniecznie w tym samym stopniu. Podaż dóbr może zmieniać się nie tylko pod wpływem zmian cen, ale także pod wpływem innych czynników pobudzających lub ograniczających wzrost produkcji danego wyrobu.
Dobro normalne i dobro niższego rzędu
Dobro normalne to takie dobro, na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem ceny.
Dobro niższego rzędu to takie dobro, na które popyt maleje przy wzroście dochodu.
Metoda statystyki porównawczej
Polega na zmianie jednej z wielkości przyjmowanych za stałe i badaniu wpływu tej zmiany na cenę równowagi i odpowiadające jej wielkości popytu i podaży.
Wolny rynek
Umożliwia ustalanie się cen wyłącznie w wyniku gry sił podaży i popytu.
Państwowa kontrola cen
Na państwową kontrolę cen składają się reguły i przepisy uniemożliwiające dostosowanie się cen do poziomu równowagi rynkowej. Cenie maksymalnej regulowanej przez państwo towarzyszy zjawisko niedoboru podaży w stosunku do popytu. Wprowadza się wówczas określone kryteria racjonowania dobra rzadkiego.
Tezy do ćwiczeń III
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl