Koszty w układzie kalkulacyjnym

Jest to podział dowolnej grupy kosztów na tzw. Jednostki kalkulacyjne. Jednostkami kalkulacyjnymi w leśnictwie są 1m³ drewna, 1ha lasu, 1 osoba zatrudniona.

Zasady ustalania cen na drewno – cenotwórstwo.

Podstawą wszelkich kalkulacji cenowych w leśnictwie jest cena średnia 1m³ drewna ustalona w drodze rachunku kosztów (kosztowa cena średnia).

Cena jakiegokolwiek produktu równa jest kosztom poniesionym na jego wytworzenie oraz nadwyżce finansowej.

Cena=C+V+m

C – koszty materialne

V – koszty niematerialne

m – nadwyżka finansowa

Nadwyżka finansowa w zdecydowanej większości odprowadzana jest do budżetu państwa na finansowanie tzw. Niematerialnej strefy produkcji.

Na nadwyżkę finansową składają się głównie: podatki, akcyzy, cła, opłaty typu ZUS, ubezpieczenia społeczne, fundusz pracy i zysk.

W leśnictwie cenę średnią 1m³ drewna oblicza się w następujący sposób:

Cśr=$\frac{C + V + m}{\text{Ru}}$

Ru – rozmiar użytkowania

C+V dotyczą całego gospodarstwa leśnego z okresu 1 roku, Ru też z okresu 1 roku.

Muszą być to koszty roczne ponieważ w leśnictwie mamy do czynienia z sezonowością przychodów i kosztów.

Aby różnicować ceny na poszczególne sortymenty trzeba znać 3 elementy:

• Cenę średnią 1m3 drewna (cena kosztowa)

• Wskaźniki wartości użytkowej poszczególnych sortymentów (Wsort), który uzależniony jest od czterech kryteriów:

  • Gatunku/rodzaju drewna

  • Jakości technicznej

  • Wymiarów

  • Względów gospodarczych lub względów polityki gospodarczej

Względy gospodarcze mają za zadanie zachęcać lub zniechęcać producenta do wytwarzania określonych sortymentów. Wskaźnik ten ustalony jest empirycznie (doświadczalnie) na podstawie doświadczenia i danych z lat ubiegłych.

• Średnioważony wskaźnik wartości użytkowej dla całej produkcji wszystkich sortymentów.

Wśr=$\frac{W1*M1 + \ldots + \text{Wn}*\text{Mn}}{\sum M}$

W1,W2,W3,Wn – wskaźniki wartości użytkowej poszczególnych sortymentów

M1,M2,M3,Mn – miąższość poszczególnych sortymentów

∑M – suma miąższości wszystkich sortymentów

Jeśli znamy 3 elementy, można obliczyć ceny poszczególnych sortymentów z propozycji że cena sortymentów ma się tak do ceny średniej jak Wsort do Wśr.

$\frac{\text{Csort}}{Csr}$=$\frac{\text{Wsort}}{Wsr}$

Csort= Cśr$\frac{\text{Wsort}}{Wsr}$

O ostatecznej cenie na rynku zadecyduje rynek czyli prawo podaży i popytu oraz formy i zasady sprzedaży drewna.

Wyróżnia się 2 formy sprzedaży drewna, a tym samym cen na drewna. Mianowicie ceny:

Loco Las oznaczają ceny na miejscu w lesie i wyróżnia się 2 odmiany:

1. Cena Loco las na pniu – oznacza że kupujący kupuje drzewostan gotowy do wycięcia, zatem też kupujący w własnym zakresie ponosi koszty pozyskania, zrywki i transportu. Lasy nie ponoszą tych kosztów. Bardzo powszechnie stosowana w okresie międzywojennym w Polsce – obecnie sporadycznie.

2. Cena Loco las przy pniu – oznacza że koszty pozyskania i wyróbki sortymentów ponosi producent. Obecnie w Polsce zalecana jest do stosowania cena drewna Loco las przy pniu z pewną modyfikacją po zrywce.

Ceny franco – stosowane w obrocie międzynarodowym oraz w obrocie krajowym przy transporcie drewna kolejowym i wodnym. Cena franco oznacza miejsce na świecie do którego koszty i ryzyko ponosi producent lub dostawca, np. cena franco port załadowczy Gdańsk, cena franco port wyładowczy Nowy Jork.

Obecnie w obrocie krajowym coraz częściej zamiast ceny franco używa się określenia loco odbiorca.

Zasady sprzedaży drewna jakie wolno stosować, określone są w odpowiednim zarządzeniu Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych.

Obecnie w Polsce w LP można stosować wszystkie dopuszczalne prawem formy i zasady sprzedaży drewna, m.in. takie jak przetarg ograniczony i nieograniczony, aukcja, submisja, itd. Zalecana jest przetargowa forma sprzedaży drewna.

Wartość produkcji leśnej

W leśnictwie w odróżnieniu od innych działów gospodarki narodowej, mamy do czynienia z wartością odtworzeniową a nie wytworzeniową drewna. Wartość odtworzeniową stosuje się dla tzw. Dóbr rzadkich, takich jak wartość zabytków kultury, obrazów, zamków, pałaców.

Konieczność określania wartości odtworzeniowej drewna udowodnił Sudaczkow na przykładzie teoretycznego obrębu leśnego o powierzchni 100ha zagospodarowanego e 100 – letniej kolei rębu, w którym to obrębie występują drzewostany w wieku od 1 do 99 lat, każdy o powierzchni 1 ha i 1 ha stanowi zrąb.

Sudaczkow postawił 2 pytania:

1. Co jest produkcją tego obrębu leśnego? – drewno pozyskane z 1 ha.

2. Jaka jest wartość tej produkcji? – wartość równa jest wszystkim kosztom poniesionym na całe gospodarstwo leśne w całym roku.