OKULIZACJA I SZCZEPIENIA.
Rozmnaz. Heterowegetatywne- ●stosowane u roślin dwuliściennych i nagozalążkowych; ●najlepiej miedzy blisko spokrewnionymi roślinami, u roślin oddalonych tłumaczy się to zbliżoną budową anatomiczną, struktura. Niezgodność- gdy za bardzo się różnią. Objawy-więdniecie, brak plonowania, obumarcie cz. Nadziemnej. Przygotowanie podkładów i zrazów:
●r. nagozalążkowe- szczepienie od zimy do wiosny.
● r.liściaste- szczepi się przed rozpoczęciem wegetacji, okulizacja na początku wegetacji.
Narzędzia: noże(szczepaki do okulizacji na przystawke; sierpaki do przygotowywania odkładów okulizacji, usuwa pedy boczne), wiązadła( folia szeroka, wąska, pasek gumowy), piłki, maści sadownicze. Czynności warunkujące dobre przyjmowanie się szczepienia i okulizacji: dokładne wykonanie okulizacji, zabezpieczenie przed zalewaniem żywicy, spowodowanie żeby kambium było aktywne po szczepieniu, dobre docisniecie zraza do podkładki. Szczepienie r. nagozalążkowych: zrazami ulistnionymi2-3letnimi z miejsca dobrze nasłonecznionego, rzadko bezlistnymi i jednorocznymi, podkładki to siewki lub sadzonki 2-4letnie doniczkowane. Formy pienne wysoko sczepione na podkladkach4-6letnich. Na podkładce z miejsca szczepienia usuwamy igły, ze zraza usuwamy igły i pedy boczne, paki kwiatowe. Nagozalążkowe szczepi się pozna zimą-wiosną i latem.
Metody szczepienia nagozalążkowych- na przystawkę boczną( wiosna po rozpoczęciu wegetacji), sz. Na przystawke boczna za kore( stosow. Przy znacznie cieńszym zrazie), sz. Przez stosowanie ( stosow przy podobnej grubości komponentów), sz w klin ( przed ruszeniem wegetacji).
Zrazik roślin nagozalążkowych- w celu uzyskania dużej ilości zrazów należy założyć matecznik i prowadzic go w formie zywoplptu regularnie tnac pedy i podwiązując do pionu w celu nadania pedom okółkowym dominacji wierzchołkowej. Szczepienie roślin liściastych- zwykle zrazami jednorocznymi przechowywanymi przez okres zimy lub ciętymi wczesna wiosna na przykładach 1-2letnich rosnących w gruncie lub w pomieszczeniach zwykle wykonywane od poznej zimy do wiosny. Metody szczepienia liściastych: sz. Przez stosowanie, przez zbliżenie, na przystawke boczna, za kore, w sarnią nóżę, w klin.
Okulizacja- zawsze w czasie zwrotu roślin( aktywności miazgi): o. spiącym oczkiem zawsze w pełni wegetacji(VII-VIII, o. żywym oczkiem na początku wegetacji(IV-V)
Zrazy- ● do okulizacji śpiącym oczkiem- pedy pobrane bezpośrednio przed okulizacja pozbawione lisci i przechowywane w chlodnym miejscu do okulizacji. ● do okul żywym oczkiem- pędy pobrane pozna jesienia lub koncem zimy i przechowywane w chlodnym miejscu, które nie rozpoczęły
Metody okulizacji: na przystawkę( chip-budding), w litere T, w odwrócona litere T, w krzyż, w łatkę, pierścieniowo. Zestawienie szczepien międzyrodzajowych: ●na chaenomeles- pyrus. ●na Crataegus- amelanchier, aronia, pyrus, cydonia, sorbus.
● na cydonia- cotoneaster, pyrus, strobus, crataegus.
●na pyrus- cydonia, sorbus.
●na sorbus- amelanchier, aronia, crataegus, cydonia, maluj, pyrus.
ROZMNAŻANIE IN-VITRO.
Polega na regeneracji rosliny z wczesniej pobranego jej fragmentu w warunkach laboratoryjnych.
Rodzaje kultur- kalusa, zawiesinowe komórki, poj. Komórki, protoplastów, pylników, zarodników, fragmentów roślin( merystemów wierzchołkowych, liści paków0.
Etapy rozmnażania. 1. wybór pożywki, 2. pobranie frag rośliny i ustanowienie jałowej kultury, 3. masowe namnażanie, 4. przygotowanie do przeniesienia na podłoże stałe, 5. wzrost.
Zalety, wady In vitro: drogie jeśli mało, tanie jeśli duzo, pozbycie się wirusów(poprzedza In-vitro), mogą być duże straty, kosztowne laboratoria.
ZADANIA SZKÓŁKI.
1. wykonywanie planu nasadzeń: - czas uprawy, - podobny system uprawy, - wymagania glebowe, - wielkości pojemników.
2. rozstawy w uprawie gruntowej: - intensywność wzrostu roślin, - wymagania pokarmowe, - wymagania świetlne, - pracochłonność uprawy i zmechanizowanie prac.
3. przygotowanie kwater do sadzenia: - przedplony, - nawożenie organiczne i mineralne, - wyrównanie kwater.
4. ●sadzenie: - technika wyznaczania rzędów - terminacji jesien i wiosna.
●przygotowanie roślin do sadzenia:- ciecie korzeni(10-15cm), - cięcie pędów(15-30cm.).
●technika sadzenia: - sadzenia pod szpadel, - w bruzdkę, - sadzarką.
PROWADZENIE SZKÓŁKI DRZEW PIENNYCH (alejowych i parkowych).
Rozstawy dla drzew młodych: początkowo około 1,0x0,3 docelowo 2,0-4,0x1,0-2,0m. Formowanie pnia: młode rośliny pochodzące z siewu lub rozmnażania wegetatywnego prowadzi się przy palikach na jeden prosty przewodnik jednoczesnie usuwając z dolnej części pnia boczne gałęzie. Formowanie polega na uzyskaniu prostego pnia, najczęściej przy paliku, a nastepnie ukształtowaniu formy korony na określonej wysokości. Jeśli przewodnik jest krzywy stosujemy cięcie na czop a następnie wprowadzamy jeszcze raz pień. Gatunki najczęściej cięte zimą: acer, populus, tilia, wiosną- quercus, robinia. Dodatkowo można przeprowadzać cięcie letnie mające na celu zmniejszenie objętości korony.
Prowadzenie czopowe i bezczopowe roślin- formowanie korony- rozpoczynamy na wysokości1,8-2,2m, poprzez przyciecie zima lub wczesna wiosna przewodnika powyżej jej wysokości. Korona powinna składac się co najmniej z 5-7 pedów dobrze roawinietych. Gatunki łatwo tworzące korone: acer, populus. Prowadzenie szkółki drzew i krzewów iglastych. Uprawa gruntowa ( młode drzewa koniecznie po 2 letnim okresie powinny być przesadzane, a starsze po2-3)- tworzenie bryły korzeniowej.
Terminy przesadzania: - wiosna przed wegetacją(III-IV) larix, Ginko.- jesienia po zakończeniu wzrostu(IX) zaczynając od roślin trudnoregerujących. Jeśli rośliny nie przesadzilismy- pozostaja na kwaterze, należy wykonac podcięcie korzeni”obsztychowanie” wykonywane po zakończeniu intensywnego wzrostu długim wąskim szpadlem. Cięcie i formowanie roślin - stosowane w celu nadania charakterystycznego pokroju uszkodzonej roślinie, - u drzew krzewów iglastych stosowanych na żywopłoty. Rozpoczynamy- u młodych roślin po zakończeniu przyrostu letniego(VII), pozostawiając jeden przewodnik pędom bocznym wyżej położonym skraca się wierzchołki, dolnym w zależności od potrzeb zachowując pokrój rośliny. Formy płożące wymagają regularnego cięcia formującego, zimą na formach kolumnowych- obwiązujemy rośliny niewidoczna, nylonowa linka w kształcie spirali i usuwamy śnieg zapobiegającym wyłamaniu się przewodników. ROZMNAŻANIE PRZEZ SADZONKI ASYMILUJĄCE0ZIELNE.
●matecznik(rodzaj gesto posadzonych roślin)- wiek rośliny matecznej, odzywianie, zdrowotność, miejsce pobrania z rośliny.
●termin pobrania sadzonki- dojrzałośc fizjologiczna sadzonki, po intensywnym wzroście lecz przed jego zakończeniem zwykle od początku VI doVIII, - sadzonki zielne, - półzdrewniałe, - zdrewniałe.
●pora dnia- wczesnie rano, wieczorem lub w dni pochmurne.
●przygotowanie sadzonki bezposredbio przed sadzonkowaniem: - z pietka, z języczkiem lub bez pietki ( cięcie tuz pod liściem), - wys 7-12cm, -usuniecie liści z nasady sadzonki, - ewentualne przyciecie blaszki liści jeśli liście SA zbyt duże, - zastosowanie subst pomocniczych,
●sadzenie: - podłoża jednorodne( zwykle torf i piasek lub dodatkowo perlit)- dwuwarstwowe, - sadzenie na zagony, do skrzynek, multipletów, - rozstawy 2x5,5x5,5x10cm., w zalezności od wielkości sadzonek i siły wzrostu, - głębokośc sadzenia0,5-2(4)cm, - temp. Iglaste18-22, liściaste 22-25, - regularne zamgławianie i cieniowanie sadzonek, - po ok. 7-10 dniach należy rozpocząć dokarmianie dolistne nawozami i ochrona przed chorobami. R.NAGOZALĄŻKOWE Z F. CUPRESSACEAE.
Posiadają 2 rodzaje pędów: wzrostowe i zielne. Sadzonki pobrane z tzw pedów zielnych nawet po ukorzenianiu zółkną i zasychają. Dlatego należy pobierac na sadzonki- ciąć wieksze pędy boczne z młodszych roślin i gałęzi umieszczonych bliżej wierzchołka.
Czas ukorzeniania sadzonek: - do10dni Kerria Japonia; - d020dni acer negundo, karagana, rosa rugosa, budleja, prunus.
- 20-30dni cydonia oblonga, magnolia, vitis.
- 40dni buxus, acer, malus
- 60 prunus laurocerasus
-100-130 berberis.
ROZMNAŻANIE PRZEZ:
- cebule: stosowane u rodzin liliaceae, iridaceae. ●Rozmnażanie przez: - odejmowanie cebul przybyszowych( mało wydajne), ● nacinanie i drążenie cebul w celu stymulowania cebul przybyszowych, do drążenia przeznacza się cebule największe, po wykopaniu drąży się, poddaje działaniu temp22-26 przez kilka mies, tworzy się bardzo duzo malych cebulek, wada zbyt długi czas(5-5lat) do dorośnięcia do wielkości handlowej. ● podział cebul: a) frag cebul, b) sadzonki 2-3łuskowe, c) jednołuskowe lub ich frag. ● sadzonkowanie liści- stosowane u roślin pedzonych pobiera się kilka najstarszych lisci przed kwitnieniem roślin, cale umieszcza w podłozu, po kilku tyg z każdego liścia u nasady uzyskuje sie4-7 cebulek których dalsza uprawa trwa 2-3lata. ●odejmowanie cebul przybyszowych powstających na pedach podziemnych.
- przez bulwy: - pędowe, - hypokotylowe, - korzeniowe, - pseudobulwy. Rozmnaża się przez uzyskanie bulw przybyszowych po okresie wzrostu można również bulwy fragmentować co najmniej z jednym pąkiem i sadzic po wcześniejszym osypaniu węglem drzewnym.
- przez korzenie burakowate- marchwiaste. Piwonia rozmnaża się przez podział karpy. W II poł sierpnia przycina się cz nadziemna na10-15cm, wykopuje karpe i dzieli na kilka frag z2-3 zdrowymi korzeniami o dł.10-15 cm, i pakami odnawiającymi przy nasadach pędów.
- przez kłącza i rozłogi- fragmentacje pędów podziemnych i nadziemnych. Kłacza- trawy i storczyki gruntowe. Rozłogi - rozmnażanie polega na fragmentacji kłączy i rozłogów wykonywane zwykle jesienia.
Rozmnażanie autowegetatywne- przez podział- pozna jesienia lub wiosna rośliny się dziela na kilka potomnych- mała wydajność przy dużej ilości roślin matecznych. Przez odrosty korzeniowe- kaleczenie korzeni w celu uzyskania większej ilości odrostów. Rozmnaż z sadzonek korzeniowych- u roślin które maja zdolnośc tworzenia Paczków przybyszowych na korzeniach: - matecznik do pozyskania sadzonki najlepiej eksploatowany stronami na przemian co 2 lata. - ciecie sadzonki pozna jesienia, - sadzenie pionowe ukośne lub poziome do skrzynek lub na zagonach.
Substancje wzrostowe- auksyny, - inne: stymulator huminowy. Ukorzeniacie- zasada przygotowania roztworów, rozpuszczalnik( woda, alk etylowy).
ODKŁADY- nie wymaga specjalnych pomieszczen, stosowana na polu nie wymaga określonego działania, nie bierzemy czynnego udziału w ukorzenianiu. Co jest potrzebne? - rośliny mateczne ukorzeniamy w ziemi lub podłozu org., odpowiednia wilgotność, temp., nie może docierac światło-etiolacja- proces polegający na tym żeby młode pedy wybielic, chlorofil nie może wpływac na ukorzenianie, dostep wody, powietrza. Szybkośc ukorzeniania zalezy od gat, odm. Najlepszym podłożem jest mieszanina ziemi, kory i trocin.
Trociny- najlepiej iglastych, świeże, ułożyć na pryzmach i deszczowac przez ok. 1 rok dla kondycji roślin polewac gnojówka bądź gnojowica. SA białe, wolniej się nagrzewaja, lekkie- wymieszane przez wiatr, po3latach nastepuje ich rozklad.
Kora- dobrze rozdrobniona, cięższa i ciemniejsza, rozklada się znacznie wolniej 6-7lat. Torf- nie może być zbyt suchy ponieważ się rozpyli przy wietrze, nie chlonie wody na początku.