PRODUKCJA OGRODNICZEGO MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO

Wykład 2

Stratyfikacje przeprowadza się wówczas gdy spoczynek bezwzględny zarodka wywoływany jest obecnością inhibitorów. Zabieg ten jest konieczny aby zmusić do kiełkowanie nasiona wielu drzew i krzewów. Polega ona na przetrzymywaniu nasion w wilgotnym i przewiewnym podłożu w stosunkowo niskiej temperaturze wynoszącej -8C. Ponieważ nasiona naj układano warstwami w piasku, torfie, trocinach itp. Zabieg ten nosi nazwę stratyfikacji( stratum - warstwa). Jest bardziej skuteczna jeżeli nasiona przed schłodzeniem będą zwilżone lub przemyte ciepła wodą. Suche nasiona najpierw moczy się w ciepłej wodzie przez 12-24h następnie umieszcza na sitach i po odcieknięciu wody miesza z wilgotnym podłożem.

Nasiona ziarnkowych przed stratyfikacja powinny być zaprawiane środkami grzybobójczymi. Na podłoże może być użyty materiał, który utrzymuje umiarkowaną wilgotność, ułatwia dostęp powietrza do nasion i nie zawiera toksycznych substancji. Takie cechy mają, dobrze wymyty piasek, torf, rozdrobniony mech i przemyte trociny.

Najczęściej bierze się jedną część piasku i jedną część torfu. Materiał ten po zwilżeniu wodą pozostawia się na 24h po czym miesza z nim nasiona w stosunku 1 część nasion na 3 części objętości materiału. Można tez układać nasiona w pojemnikach warstwami grubość 1-6cm przedzielając tej samej grubości warstwami podłoża. Za pojemniki mogą służyć skrzynki, beczki, doniczki i inne. Zapewniające dostęp powietrza, utrzymujące wilgoć i zabezpieczą przed gryzoniami. Torby polietylenowa są też bardzo dobrymi pojemnikami. Wilgotne nasiona stratyfikuje się w nich bez użycia podłoża. Pojemniki umieszcza się w chłodni, w chłodnej piwnicy lub w polu w dołach. Zadołowane w polu powinny być przekryte i zabezpieczone przed gryzoniami i mrozami.

W okresie stratyfikacji należy często sprawdzać temperaturę pomieszczenia i wilgotność podłoża. Dobrze jest raz na 10 dni nasiona przemieszać. Mieszanie ułatwia dostęp tlenu i wyrównuje wilgotność podłoża. Przesuszenie, a także nadmierna wilgotność materiału są bardzo szkodliwe w pierwszym przypadku dojrzewanie posprzętne nasion jest zahamowane, a w drugim nasiona mają odcięty dostęp tlenu a także są porażane przez mikroorganizmy.

Okres dojrzewanie posprzętnego nasion drzew owocowych trwa najczęściej 2-6 miesięcy. Zależy od głownie od gatunku, odmiany, a czasami od partii nasion. Nasiona ziarnkowatych wymagają krótszego okresu stratyfikacji

Gatunki ziarnkowe
Nazwa polska	Nazwa łacińska	Ilość dni stratyfikacji
Antonówka zwykła		60-90
Grusza kaukaska		70-90
Gatunki pestkowe
Ałycza		110-150
Antypka		90-120
Brzoskwinia		90-120
Czereśnia ptasia		110-140
Morela		90-120
Orzech włoski		70-100
Węgierka		120-150
Leszczyna		90

Jabłoń i grusza

Termin stratyfikacji - koniec stycznia

Temp. Podczas stratyfikacji 2-4C

W razie wcześniejszego kiełkowania nasion, gdy w polu panują warunki umożliwiające siew, temperaturę należy obniżyć do -3C. Jeżeli nasiona nie skończyły jeszcze dojrzewania posprzętnego i zostaną przeniesione do temp. 15-30C lub wysiane w pole do gleby o temp. 15C zapadają w stan spoczynku wtórnego

Kiełkowanie nasion

Podstawowymi czynnikami zewnętrznymi warunkującymi rozpoczęcie procesu kiełkowania są woda, temperatura i tlen a dla niektórych nasion(poziomka) światło. Ponadto w samych nasionach muszą zostać usunięte bariery fizyczne i chemiczne

• Epigeiczne

• Hipogeiczne

Trzy sposoby uprawy podłoża

1. Zagonowa

2. Rzędowa - stosowana najczęściej w produkcji podkładek drzew pestkowych a niekiedy także i ziarnkowych. Nasiona wysiewa się w rzędy odległe o 30-40cm a w rzędzie co 3-4cm. Przy stosowaniu podanych odległości wysiewa się na 1ha - 20-30 nasion drzew ziarnkowych, około 120kg czereśni. Dobrze sprzyja wzrostowy podkładek dzięki czemu mniejszym nakładem pracy ręcznej otrzymuje się większą wydajność podkładek 1 wyboru.

Wada jest stosunkowo małe wykorzystanie pola i niekiedy zbyt niska ogólna wydajność podkładek z jednostki powierzchni.

3. Rzędowo- pasowa- wysiewa się nasiona najczęściej w 2 rzędy oddalone o 15-20 cm a między pasami rzędów zachowuje się odległość 40-50 cm. Glebę między rzędami trzeba uprawiać ręcznie a między pasmami mechanicznie. Największa wydajność podkładek z 1 ha i wysoki udział podkładek wyboru 1. Łatwiejsze jest również wykopywanie podkładek. Większe odległości miedzy pasami pozwalają na maszynowe wyorywanie podkładek dzięki czemu mniej Rosin ulega mechanicznym uszkodzeniom. Wadą jest sposób jest duży rozkład pracy ręcznej na uprawę gleby między rzędami w polu.

Wybór sposobu uprawy podkładek, a wiec i siewu zależy od

- potrzeby wykorzystania terenu

-gęstości siewu

-stopnia mechanizacji

---