6. biurokracja jako metoda sprawowania władzy.

biurokracja - organizacja o usankcjonowanej formalnej strukturze hierarchicznej; także formalne procesy strukturalne w organizacji.

Klasyczna teoria organizacji - jedna z wczesnych prób określenia zasad i umiejętności leżących u podłoża skutecznego zarządzania.

Do czołowych reprezentantów tego kierunku należy zaliczyć Francuza Henri Fayola (1841-1925) oraz Niemca Maksa WEBERA (1864-1920).

Henri Fayol jako pierwszy usystematyzował zachowania kierownictwa. Twierdził, że dobra praktyka kierownicza tworzy pewne wzory, które można zidentyfikować i analizować.

Max Weber natomiast opracował teorię biurokratycznego zarządzania opartą na założeniu, że każda organizacja zmierza do ustalonych celów, składająca się z tysięcy jednostek, wymaga ściśle kontrolowanej regulacji swojej działalności.

W teorii tej podkreślał potrzebę ściśle zdefiniowanej hierarchii, rządzącej się wyraźnie sformułowanymi przepisami i liniami podporządkowania. Za idealną organizację uważał biurokrację, której działania i cele są racjonalnie określone i w której wyraźnie określono podziały pracy oraz władzę. Weber uważał również, że należy szczególnie zwracać uwagę na techniczne kompetencje i że podstawą oceny pracowników powinna być wyłącznie ich efektywność.

Dziś często odbieramy biurokrację bardzo negatywnie, jako organizację, która stawia kwestię bezosobowej sprawności wyżej od potrzeb człowieka. Powinniśmy jednak zwrócić uwagę na znaczenie jakie nadał jej Weber. To właśnie dzięki niej Weber zmierzał do usprawnienia organizacji o dużym znaczeniu dla społeczeństwa przez doprowadzenie do przewidywalności i sprawności ich operacji. Okazała się ona skuteczna w wielu organizacjach jak np. Ford.

Biurokracja stanowi szczególny układ wzajemnych stosunków, który stwarza ogromne możliwości.

Biurokracja nie zawsze oznacza negatywne zachowania urzędników - dla przedstawicieli kierunku zarządzania administracją oznacza to coś wręcz przeciwnego. O ile bowiem zainteresowania naukowej organizacji pracy zmierzają w stronę usprawnienia procesów pracy bezpośrednio w sferze produkcji, o tyle reprezentanci administrative managementu swe zainteresowania odnoszą do usprawnienia i racjonalizacji pracy personelu kierowniczego i urzędniczego firmy.

Biurokracja oznacza wzór działań personelu urzędniczego określony przez kwalifikacje, racjonalność, bezosobowość i efektywność.

Aby ten typ sprawności zaistniał, przedsiębiorstwo powinno spełnić między innymi następujące warunki:

• musi posiadać wykształconą strukturę hierarchiczną;

• pomiędzy stanowiskami musi istnieć określony, ściśle przestrzegany podział kompetencji;

• każdemu stanowisku powinien być przypisany określony zakres władzy i odpowiedzialności;

• na każdym stanowisku musi obowiązywać dyscyplina i systematyczna kontrola;

• na każdym stanowisku wymagana jest zgodność kwalifikacji z pełnioną funkcją;

• stanowiska administracyjne podlegają systemowi awansowania, o którym decydują zasługi i zasada starszeństwa.

Dominującą funkcję w sprawności aparatu urzędniczego spełniają przepisy organizacyjne, normujące zachowania, prawa i obowiązki każdego pracownika oraz określające wzajemne zachowania, prawa i obowiązki na linii urzędnik-petent.

Pozytywnym elementem koncepcji M.Webera jest jasność i przejrzystość systemu organizacyjnego, jego trwałość i ciągłość, pewność działań, możliwość kariery zawodowej każdego zdolnego pracownika, bez względu na jego pochodzenie społeczne, układy towarzyskie, przynależność polityczną itp.

Minusem jest odgórne narzucanie ludziom określonych wzorów działania, brak elastyczności w stosunku do zmiennych parametrów otoczenia. W praktyce okazuje się, że ludzie niekoniecznie działają sprawnie, jeżeli kierują się tylko przepisami. Stąd patologiczne formy biurokracji, nazwane biurokratyzmem.

Zarówno kierownikom, jak i pracownikom potrzebne są zaprojektowane przez menedżerów reguły wzajemnego oddziaływania w strukturach organizacyjnych. W nowoczesnej praktyce zarządzania podstawę takich reguł stanowi władza i autorytet.

Struktura organizacyjna firmy zapewnia stabilny i jasny układ stosunków, w którym kierownicy i pracownicy mogą działać na rzecz celów organizacji. Ludziom współdziałającym w strukturze potrzebne są jednak reguły, które umożliwią jej skuteczne funkcjonowanie. Pracownicy korzystają z władzy aby kierować wzajemnymi zależnościami i doprowadzać do realizowania zamierzeń organizacji. Władza jest to więc możliwość wpływu na innych ludzi w celu osiągnięcia zamierzeń.

Reguły są zasadniczymi ustaleniami, wykorzystywanymi przez ludzi do działania i do wzajemnych oddziaływań w organizacjach. Jednakże reguły mogą się usztywniać, przeszkadzając w planach strategicznych i obsłudze klienta. Nowe kierunki w zarządzaniu kładą nacisk na większą samokrytykę menedżerów, dotyczącą tworzonych i przestrzeganych przez nich reguł.

W biurokracji wg. klasycznego podejścia do projektowania organizacji, cenione są ustalone zasady podejmowania decyzji, jasne linie podporządkowania i awansowanie ludzi na podstawie ich zdolności i doświadczenia, a nie w wyniku protekcji lub kaprysu. W biurokracji wyraźnie określa się zakres władzy i odpowiedzialności, co ułatwia ocenę i nagradzanie za efektywność.

Współcześnie jednak biurokracja kojarzona jest z powolną, niesprawną, pozbawioną wyobraźni machiną urzędniczą.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---