Zagadnień do egzaminu z prawa ubezpieczeń społecznych - studia niestacjonarne

1. Historia prawa ubezpieczeń społecznych

1.1.Geneza i kształtowanie się koncepcji ubezpieczeń społecznych w XIX wieku - reformy Bismarcka;

1.2. Kształtowanie się ubezpieczeń społecznych w Polsce : stan prawny na ziemiach

polskich po I wojnie światowej (ubezpieczenie emerytalne pracowników umysłowych(

1927), ustawa o ubezpieczeniu społecznym z 1933 r.( ustawa scaleniowa),

1.3.Ubezpieczenia społeczne w Polsce Ludowej (zakres podmiotowy ubezpieczeń

społecznych, rodzaje ryzyk chronionych ubezpieczeniami, sposób finansowania

ubezpieczeń społecznych).

1.4.Koncepcja reformy ubezpieczeń społecznych z 1998 r.

2. Ubezpieczenie społeczne na tle innych form zabezpieczenia społecznego :

1. Ubezpieczenie społeczne, zabezpieczenie społeczne, pomoc społeczna;

2. Zasady ubezpieczeń społecznych: zasada przymusu, zasada powszechności, zasada

wzajemności,

3. Zakres przedmiotowy ubezpieczenia społecznego

3.1. Pojęcie ryzyka ubezpieczeniowego; rodzaje chronionych ryzyk ubezpieczeniowych ( emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe); obowiązek ubezpieczenia, dobrowolność ubezpieczenia, nie podleganie ubezpieczeniom społecznym;

3.2. Obowiązek opłacania składki ubezpieczeniowej - składka jako „cena” gwarancji ubezpieczeniowej; cechy składki ( przymusowość, celowość, odpłatność, bezzwrotność); obowiązek płacenia składki przez ubezpieczonego i płatnika składek; wysokość składek

4. Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego (obowiązek ubezpieczenia - kategorie osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia, nie podleganie ubezpieczeniu, dobrowolność ubezpieczenia);

5. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe

5.1.Zakres podmiotowy podlegania ubezpieczeniom; ubezpieczenie obowiązkowe i dobrowolne; warunki nabycia prawa do świadczeń -czas zdarzenia, staż ubezpieczeniowy;

5.2. Ubezpieczenie emerytalne ; wiek emerytalny - różnicowanie wieku emerytalnego - zagadnienie zrównania wieku emerytalnego; emerytura dla osób urodzonych po 1 stycznia 1949 r. ( kryterium nabycia prawa do emerytury, świadczenia z tzw. II filaru); emerytura dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

5.3. Ubezpieczenie rentowe ( rodzaje zdarzeń objętych ubezpieczeniem rentowym, warunki nabycia prawa do świadczeń rentowych, rodzaje świadczeń: renty z tytułu niezdolności do pracy, renta rodzinna, zasiłek pogrzebowy, dodatki do świadczeń)

5.4. Przykłady uregulowań odrębnych w zakresie ubezpieczenia emerytalno - rentowego ( ubezpieczenia górnicze, ubezpieczenia kolejowe)

6. Ubezpieczenie chorobowe

1. Rodzaje ryzyk objętych ubezpieczeniem chorobowym; podleganie ubezpieczeniom chorobowym ( obowiązkowe, dobrowolne);

2. Warunki nabycia prawa do świadczeń ( utrata prawa do świadczeń); rodzaje świadczeń ( zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy)

7. Ubezpieczenie wypadkowe

1. Zakres ryzyka ubezpieczeniowego ( wypadek przy pracy, choroba zawodowa); podleganie obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego ( kategorie osób nie podlegających ubezpieczeniu); obowiązek płacenia składki- różnicowanie składki; definicje wypadku przy pracy i choroby zawodowej;

2. Rodzaje świadczeń z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych ( zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, jednorazowe odszkodowanie, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa, renta rodzinna, dodatek do renty rodzinnej, dodatek pielęgnacyjny, pokrycie kosztów leczenie w zakresie wskazanym przepisami; kryteria nabycia świadczenia przez ubezpieczonego i członków rodziny; warunki formalne nabycia prawa do świadczeń;

3. Krąg osób uprawnionych do świadczeń ( osoby ubezpieczone, członkowie rodziny)

8. Postępowanie w sprawach z ubezpieczenia społecznego

1. Organy orzekające o stanie zdrowia ( lekarze orzecznicy ZUS i lekarze rzeczoznawcy KRUS; komisje lekarskie, jako organy II instancji)

2. Organy wydające decyzje (, organy odwoławcze, kontrola sądowa);

3. Kontrola prawidłowości korzystania z prawa do świadczeń

9. Organizacja ubezpieczeń społecznych

1. Wykonawcy ubezpieczeń społecznych: ZUS( Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - podział na fundusz emerytalny, rentowy, wypadkowy, Fundusz Rezerwy Demograficznej), KRUS, otwarte fundusze emerytalne, płatnicy składek; obowiązki i uprawnienia ZUS i KRUS w zakresie wobec osób ubezpieczonych i płatników składek; udział w OFE ( dobrowolny, obowiązkowy, uprawnienia i obowiązki z tytułu przynależności do OFE);

2. Finansowanie ubezpieczeń społecznych - składki, wpłaty z budżetu państwa, dotacje, inne przychody;

10. Ubezpieczenie społeczne rolników

10.1 Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników - warunki podlegania ubezpieczeniu, podstawa ubezpieczenia - ubezpieczenie z mocy ustawy, ubezpieczenie na wniosek ; składki na ubezpieczenie rolnicze; warunki uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych;

10.2.Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie: podstawa ubezpieczenia, zakres świadczeń ( jednorazowe odszkodowanie, zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński), osoby uprawnione do świadczeń, warunki uzyskania świadczeń;

10.3. Ubezpieczenie emerytalno - rentowe : zakres podmiotowy ubezpieczenia emerytalno - rentowego; świadczenia z ubezpieczenia ( emerytura rolnicza, renty rolnicze, renta rodzinna, dodatki do świadczeń, zasiłek pogrzebowy); warunki uzyskania świadczeń emerytalnych i rentowych ( wiek, podleganie ubezpieczeniu, inne okoliczności uprawniające do świadczenia)

Obowiązujące przepisy prawa:

1. Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych ( t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 159, poz.1667 z późn. zmianami)

2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz.74 z późn. zmianami)

3. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 355 z późn. zmianami)

4. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz.267, z późn. zmianami)

5. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( Dz.U. Nr 199, poz.1673 z późn. zmianami)

1

---