Egzamin z przedmiotu teoria pielęgniarstwa
większość pytań było na egzaminie 2013
(3pkt) Przedstaw 3 zasadnicze różnice miedzy modelem biomedycznym a holistycznym
W modelu biomedycznym pacjenta traktuje się przedmiotowo, natomiast w modelu holistycznym pacjent jest traktowany podmiotowo. Poza tym w modelu biomed. najbardziej koncentrujemy się na chorobie danego człowieka, na jego sferze fizycznej-leczeniu choroby, natomiast w modelu holistycznym bierze się pod uwagę wszystkie sfery pacjenta: fiz, psych, społ, nie skupiamy się tylko na chorobie. I jeszcze w modelu biomedycznym pielęgniarka wykonuje zadania tylko zlecone przez lekarza, natomiast w modelu holistycznym pielęgniarka ma większa autonomię i sam podejmuje działania wobec pacjenta, nie skupia się tylko na zleceniach lekarskich.
(3pkt) Calista Roy sadzi, że człowiek aby pozytywnie reagować na zmieniające się środowisko musi się adaptować. Adaptacja u każdego przebiega w różny sposób i jest wg autorki zdeterminowana efektami działań stymulacji. Wymień stymulacje jakie uwzględniała w swoim modelu C. Roy:
stymulacja ogniskowa - prowokacyjna sytuacja
stymulacja znaczeniowo-kontekstowa - bodźce zewnętrzne i wewnętrzne
stymulacja resztkowa - niespecyficzne bodźce zewnętrzne i wewnętrzne
(1pkt) Trzy systemy opieki: całkowicie kompensacyjny, częściowo kompensacyjny i wspierająco edukacyjny proponuje w swojej koncepcji:
Henderson
Roy
Orem
Rogers
(3pkt) Wg B. Neumann na każdy z elementów systemu (struktura podstawowa, linie obrony) składa się 5 obszarów, które charakteryzują się dość dużym stopniem zmienności, wymień te obszary:
fizjologiczny
psychologiczny
socjo-kulturowy
rozwojowy
duchowy
(2pkt) Trzy rodzaje prewencji proponuje w opiece nad pacjentem (podaj nazwisko twórczyni teorii) B. Neumann ,aby poprzez dokładną ocenę faktycznych bądź możliwych skutków środowiskowych stresorów, pomóc w przystosowaniu pacjentowi do nich dla uzyskania optymalnego dobrostanu.
(3pkt) Wymień 6 koncepcji wchodzacych w skład modelu opieki D. Orem
1. samoopieka
2. działania w zakresie samoopieki
3. terapeutyczne wymogi samoopieki
4. deficyt samoopieki
5. działania pielęgniarki
6. system samoopieki
(1pkt) Uważała, że troskliwość jest esencja pielęgniarstwa, a cechy, które powinna kształcić w sobie troskliwa pielęgniarka zawarła w tzw. czynnikach karatowych. Autorką tej teorii jest: J. Watson
(3pkt) Wymień 4 kolejne fazy w procesie relacji terapeutycznych H. Peplau
orientacji
identyfikacji
eksploatacji
rozwiązania
(3pkt) Przedstaw klasyfikacje teorii i przyporządkuj każdej grupie jednego przedstawiciela
modele opieki uwzględniające potrzeby człowieka - Henderson, Orem
modele rozpatrujące opiekę w aspekcie systemowym - Roy, Neumann
filozofia uwzględniająca rozwój osobowościowy człowieka - Wotson
modele opieki uwzględniające interakcje międzyludzkie - Peplau, Riehl-Sisca
model opieki uwzględniający oddziaływanie pól energetycznych - Rogers
model opieki transkulturowej - Leininger
(3pkt) Wśród terapeutycznych wymogów samoopieki D. Orem wymienia:
teorię samoopieki
teorię deficytu samoopieki
teorię systemów pielęgnowania
(2pkt) Stopień zdrowia człowieka wskazuję ścisłe powiązanie ze stopniem nasilenia leku i ze zdolnością przekształcania lęku w zachowania produktywne. Która z teoretyków pielęgniarstwa wskazywała na konieczność oceny psychodynamiki emocji w kontaktach z pacjentem: H. Peplau
(3pkt) Stosując w opiece nad pacjentem model D. Orem, przedstaw sposób oceny deficytu samoopieki
Teoria deficytu samoopieki określa, kiedy niezbędna jest pomoc pielęgniarki, to znaczy, kiedy człowiek wymaga asystowania w samoopiece.
Opieka pielęgniarska jest niezbędna , gdy człowiek dorosły lub osoba zależna od innych są z różnych przyczyn niezdolne lub nie w pełni zdolne do zapewnienia sobie stałej i efektywnej samoopieki
Taka sytuacja może mieć miejsce w dwóch przypadkach:
- ograniczenia lub niezdolności do zaspokajania potrzeb w zakresie samoopieki (dotyczy to wszystkich trzech kategorii potrzeb - uniwersalnych, rozwojowych oraz w zaburzeniach stanu zdrowia),
- zwiększonego zapotrzebowania na samoopiekę (dotyczy potrzeb w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia).
W momencie wystąpienia u pacjenta deficytu w samoopiece pacjent staje się biorcą opieki, natomiast rolą pielęgniarki jest asystowanie mu w samoopiece poprzez całkowite lub częściowe kompensowanie istniejących ograniczeń, wspieranie lub uczenie.
(2pkt) Leininger uważała, że profesjonalne podejście do opieki powinno włączyć system ludowy oraz tradycyjne metody leczenia, które są cześcia kultury pacjenta. Podaj element charakteryzujący model opieki wyżej zacytowanej autorki kultura
(3pkt) Homo elektornicus - tak nazywał W. Sedlak człowieka przyszłości. Czym kierował się autor wprowadzając to określenie
Kierował się tym, że organizmy mogą znaleźć się w synchronizacji z drugim układem biologicznym lub w wyraźnej dystrytmii z nim, wysyłając różnego rodzaju sygnały z wewnątrz własnego organizmu na zewnątrz. Wszystko to dzieje się w sferze nieświadomości.
(1pkt)Teoria B. Neumann nawiązuje do
samoopieki
adaptacji
współzależności
reakcji na stres
teorii potrzeb
pole energetycznego
(3pkt) Twórcą modeli w pielęgniarstwie stawia się określone wymagania co do zasad ich budowy. Wymień przynajmniej 3 z nich:
W modelu powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie filozofia pielęgniarstwa, właściwa dla systemu kulturowego danej społeczności.
Model powinien uwzględniać określone potrzeby opieki pielęgnacyjnej i społeczno- ekonomiczne uwarunkowania jej realizacji.
Powinien być zrozumiały dla pielęgniarek na wszystkich szczeblach i kierunkach działalności.
Powinien być możliwy do wdrożenia do praktyki pielęgniarskiej.
Wszystkie aspekty potrzeb człowieka powinny być w równym stopniu uwzględnione.
(2pkt) Zaznacz elementy wchodzące w skład teorii D. Orem
pierwsza linia obrony
systemy opieki
analiza potrzeb uniwersalnych
współzależność
terapeutyczne wymogi samoopieki
adaptacja do pełnienia roli
(2pkt) W jakiej sytuacji zastosujesz drugą prewencję w opiece nad pacjentem wg modelu B. Neumann
Określana jest jako wtórna i polega na wczesnym wykrywaniu objawów choroby, zmniejszaniu ich natężenia oraz zapobieganiu powstawaniu powikłań w przebiegu choroby. Zgodnie z przyjętymi założeniami teorii na tym poziomie stresory działające na człowieka są na tyle silne, że uszkadzają normalną linię obrony a także mogą uszkodzić w zależności od możliwości odpornościowych organizmu, od jednej do trzech linii obronnych.
(1pkt) Szczególnym przykładem przejawiania energii pola ludzkiego jest „terapeutyczny dotyk”, zaznacz nazwisko autorki przedstawionego podejścia
Reihl - Sisca
Henderson
Peplau
Rogers
(2pkt) Hendrson w swoim modelu opieki wyznaczyła pielęgniarce 3 role, są nimi:
środek zastępczy
pomocnik
partner
(3pkt) Reihl-Sisca jest autorką modelu wzajemnego oddziaływania, jak autorka określa role pielęgniarki w swoim modelu
rozwiązująca problem
wykonująca czynności terapeutyczno - pielęgnacyjne
nauczyciela
decydent
konsultant
wzorzec osobowy
rzecznik pacjenta i jego rodziny, przyjaciel
(3pkt) Człowiek dąży do osiągnięcia adaptacji w 4 wymiarach ( Roy). Jeden z nich dotyczy koncepcji własnej osoby, własnego „ja” i poddaje analizie:
ja fizyczne - wyobrażenie na temat własnego ciała
ja idealne - wyobrażenie o tym, kim człowiek chciałby być i co chce osiągnąć
ja racjonalne - racjonalne działania w kierunku utrzymania samoorganizacji i unikania zaburzeń równowagi
ja moralno-etyczno-duchowe - przekonania, wierzenia, system wartości i samoocena
(3pkt) Wracając do pytania 22 podaj 4 wymiary adaptacji wg C. Roy:
fizjologiczny - prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych układów i narządów
koncepcji siebie - własnej osoby - wiąże się z interakcją psychiczną
pełnionych ról społecznych - warunek integracji społecznej
współzależności - czyli relacji z innymi ludźmi
(3pkt) Henderson w swoim modelu opartym na analizie 14 podstawowych potrzeb, zwraca uwagę na to, iż są pewne uwarunkowania, które pielęgniarka zawsze powinna brać pod uwagę w opiece nad konkretnym pacjentem. O jakich uwarunkowaniach pisała Henderson.
właściwości biologiczne
właściwości psychiczne
właściwości społeczno-kulturowe
zaburzenia w stanie zdrowia
stany szczególne
(3pkt) Wymień 3 elementy będące odzwierciedleniem koncepcji Rogers, które mogłyby zastosować pielęgniarka w swojej pracy
działania dotyczące zachowania i promowania zdrowia
zapobieganie chorobom
diagnozowanie
pielęgnacyjne interwencje
rehabilitacja
(1pkt) Zorganizowany układ, w którym wszystkie elementy znajdują się we wzajemnym współdziałaniu. Jest to definicja:
zdrowia
adaptacji
systemu
pola energetycznego
(1pkt) Ciało i umysł to w dużym stopniu niezależne, równoległe systemy.
Powyższe podejście dotyczy:
holizmu
dualizmu
konsumeryzmu
(1pkt) Swoją orientację związaną z ukierunkowaniem rozwoju współczesnego pielęgniarstwa określa jako fenomenologiczną, egzystencjalną i duchową
Riehl-Sisca
Watson
Nightingale
Leininger
(1pkt) Trzy poniżej wymienione stadia zostały opisane w teorii stresu autorstwa Hansa Hugona Selye'a
reakcja alarmowa
stadium odporności
stadium wyczerpania
(1pkt) Wśród kanonów będących podstawą działań pielęgniarki wymienia: obserwację, zarządzanie, żywienie, czystość, hałas, doradzanie, budzenie nadziei, różnorodność bodźców itd.
Henderson
Neumann
Nightingle
Roy
(1pkt) Uważała, że czynności dnia codziennego są istotnym dla pielęgniarki sposobem identyfikacji potrzeb pielęgnacyjnych i opiekuńczych. Podaj nazwisko autorki tego modelu. Roper
(1pkt) Współzależność jest wg C. Roy jednym z wymiarów adaptacji, należy ją rozumieć jako:
dążenie do zachowania integralności fizycznej
samoakceptację i szacunek do siebie
realizowanie się w wybranych sferach życia
zaspokajanie potrzeb emocjonalnych poprzez relacje z innymi
(1pkt) Zdaniem D. Orem potrzeby uniwersalne związane są z :
powstałymi w ciągu życia zmianami patologicznymi
specyficznnym okresem życia
uwarunkowaniami wynikającymi z etapu rozwoju człowieka
naturą człowieka i dotyczą wszystkich ludzi