LIPA DROBNOLISTNA (Tilia platyphyllos)
I SZEROKOLISTNA (Tilia cordata)
Występowanie:
Lipa drobnolistna |
Lipa szerokolistna |
Występuje na terenie całego kraju w formie domieszki, w górach sięga do wysokości 600m npm, rzadko przekracza granicę 700m npm. Hodowlana rośnie jeszcze na wysokości 900m npm. W postaci drzewostanu jednogatunkowego występuje tylko koło Muszyny (rezerwat Obrożyska). |
W Polsce występuje w południowej części kraju, zarówno na niżu, jak i na Wyżynie Małopolskiej, w Górach Świętokrzyskich i na Podhalu. W górach sięga nieco wyżej niż lipa drobnolistna, nie przekracza jednak 900m npm |
Właściwości biologiczne.
- wzrost (wiek, dojrzałość generatywna)
LD - wiek 300-400 lat, dojrzałość generatywną osiąga na wolnej przestrzeni w wieku 10-15lat, natomiast w drzewostanie około 30 roku życia, wysokość do 30m i 2m pierśnicy
LSz - wiek 300-400 lat, dojrzałość generatywną osiąga podobnie ja lipa drob., wysokość do 40m i 1,5m pierśnicy.
- kwiaty (sposób zapylania, warunki pogodowe mające wpływ na urodzaj nasion)
LD - kwiaty żółte, pachnące, o pręcikach równym długości płatkom, zebrane w wierzchołkowate kwiatostany po 5-7, zaopatrzone w zielonkowatą, języczkowatą podsadką długości 6-8 cm. kwitnie w lipcu
LSz - kwiaty żółtawobiałe zebrane zwykle po 3, pęciki dłuższe od płatków, podsadka podługowata, zwężająca się stopniowo ku obu końcom o długości 5-12 cm, owłosiona na nerwie pod spodem. Kwitnie w drugiej połowie czerwca, początku lipca o 10-14 dni wcześniej niż lipa drobnolistna
- owocowanie (częstość obradzania, pora dojrzewania, przystosowanie do transportu)
LD - owoce kuliste lub odwrotnie jajowate, orzeszki gładkie lub tylko nieznacznie żeberkowane, o cienkiej łupinie, gęsto filcowato owłosione. Owoce dojrzewają we wrześniu i częściowo opadają w jesieni, częściowo utrzymują się na drzewie całą zimę.
LSz - owoce prawie kuliste lub gruszkowate, długość do 1 cm, wyraźnie 5-żeberkowate, filcowato owłosione i grubościenne. Owocuje obficie prawie każdego roku, owoce dojrzewają tak jak u lipy drobnolistnej.
- liście (cienistość korony, tempo rozkładu liści)
LD - korona jajowate i gęsta, w zwarciu mała i wysoko osadzona. Młode pędy nagie, bądź nieznacznie owłosione, żółtawozielone lub czerwonobrązowe. Liście skośnie sercowate o długości 3-6cm, czasem szersze niż ich długość, brzegiem piłkowane, górna strona liści ciemnozielona i nieco błyszcząca, dolna- sinawa z kępkami rudych włosków tylko w kątach nerwów
LSz - młode pędy zwykle owłosione, żółtawoczerwone. Liście okrągławe, długości 6-12 cm i szerokości 6-8 cm, obustronnie zielone, jednakowej Narwy, na wierzchołku wyciągnięte, u nasady sercowate, brzeg liścia karbowno-piłkowany, często z ostrymi, ościstymi ząbkami. Górna strona liścia krótko owłosiona lub naga, dolna owłosiona na całej powierzchni, szczególnie na nerwach kępki białych włosków. Liście miękkie w dotyku.
Wymagania ekologiczne
Wymagania mikroklimatyczne i glebowe
Czynnik |
Lipa drobnolistna |
Lipa szerokolistna |
Światło |
Lipa drobnolistna jest gatunkiem cienioznośnym. Nie potrzebuje dużo światła, by skiełowały nasiona. Siewki dość długo mogą pozostawać w zacienieniu, gatunek 2 piętra, podszytowy.
|
Umiarkowanie cienioznośna (drzewo półcieniste). Wymagania podobne jak u lipy drobnolistnej.
|
Temperatura |
Wymaga dużo ciepła. Bardziej wrażliwa na przymrozki, gdyż rozwija pączki wcześniej niż szerokolistna |
Wymaga bardzo dużo ciepła. Wrażliwa na przymrozki . |
Wilgotność |
nPreferuje głównie powierzchnie o wilgotnym powietrzu, ale zrośnie także w położeniach o małej wilgotności powietrza. Lipa ma dość duże wymagania wodne, spotykana jest również na uboższych i suchszych glebach borowych. Wymagany jest średni poziom wody gruntowej. Lipa posiada dość dobrą zdolność znoszenia jego wahań.
|
Woli położenie o wilgotnym powietrzu. Duże wymagania wodne, spotykana na wilgotniejszych siedliskach borowych górskich. Wymagany średni poziom wody gruntowej i średnia zdolność znoszenia jego wahań.
|
Gleba |
Rośnie na glebach świeżych, głębokich i przewiewnych piaszczystych, naglinowych, glinach lekkich i średnich, próchniczych. Wzrasta też na umiarkowanie wilgotnych piaskach gliniastych. Woli podłoże o zawartości wapnia. |
Wymagania podobne do wymagań lipy drobnolistnej, jednak większe. W mokrych podłożach tylko na podłożu wapiennym. Dzięki silnemu systemowi korzeniowemu obie lipy są odporne na wiatr. |
Typ siedliskowy lasu |
Optymalne warunki - LMśw, Lśw, Lw, LMw, Lwyż, Lw wyż, LG. Gatunek domieszkowy - BMśw, BMw, Bśw, na glebach suchych Bs lipa pozostaje w warstwie podszytu. Mała konkurencja roślinności zielonej (gatunek cienioznośny) |
Gatunek domieszkowy - LMśw, Lśw, Lw Domieszka pomocnicza w siedliskach górskich lasowych i borowych. Średnia konkurencaj roślinności zielonej (gatunek umiarkowanie cienioznoścy) |
Metody odnowienia naturalnego
Ze względu na to, że lipa nie tworzy litych drzewostanów nie ma jednej określonej rębni do jej odnawiania.
Lipę odnawia się pod osłoną drzewostanu, przy okazji wykonywania cięć częściowych, zmierzających do odnowienia gatunków głównych w drzewostanach wielogatunkowych (lasu mieszanego, lasu świeżego)
Na siedliskach borowych wprowadzana sztuczne: podsiew (jako podszyt), w celach odnowieniowych sadzenie 2-letnich sadzonek. Wysadzana pojedynczo lub w skupiskach do 0,5 ara, sadzimy na talerzach, w jamkę.
Odnawiana naturalne głównie rębnią wielkopowierzchniową, ale i spotykane stopniową, w zależności od gatunków panujących.
- w zależności od rębni okres odnowienia może być krótki lub średni
- nawrót cięć wykonywany, co 5 lat
- cięcia nie intensywne, gatunek cienioznośny, wrażliwy na przymrozki, stopniowe odsłanianie