Teodolit jest przyrządem geodezyjnym służącym do pomiaru kątów poziomych oraz kątów pionowych. Można wyróżnić dwa typy teodolitów: optyczne i elektroniczne.

Budowa teodolitu

1.Śruba ustawcza spodarki
2. Libela pudełkowa
3. Libela alidadowa rurkowa
4. Okular pionu optycznego
5. Leniwka ruchu limbusa
6. Sprzęg limbusa
7. Sprzęg alidady
8. Leniwka ruchu alidady
9. Sprzęg lunety
10. Leniwka ruchu lunety
11. Libela kolimacyjna
12. Lusterko libelli
13. Śruba elewacyjna
14. Lusterko podświetlające
15. Okular lunety
16. Śruba ogniskująca
17. Śruba regulacji oświetlenia
18. Urządzenie celownicze
19. Obiektyw lunety
20. Okular mikroskopu optycznego
21. Śruba mikrometryczna
22. Śruba mocująca spodarki

Aby instrument mógł poprawnie wyznaczać kąty, musi spełniać następujące warunki:

• oś libelli alidadowej prostopadła do osi obrotu instrumentu

• płaszczyzna główna libelli pudełkowej prostopadła do osi obrotu instrumentu

• oś celowa lunety prostopadła do jej osi obrotu

• oś obrotu lunety prostopadła do osi obrotu teodolitu

• poprzeczna kreska siatki celowniczej prostopadła do osi obrotu instrumentu

• oś celowa przecinająca oś obrotu instrumentu

• oś obrotu alidady przechodząca przez środek kręgu limbusa, natomiast w teodolitach dwuosiowych osie alidady i limbusa powinny się wzajemnie pokrywać

• podziałka skal i okręgów dokładnie naniesiona

• dla spoziomowanej osi celowej odczyty na kole pionowym zgodne z ich teoretyczną wartością

• pionowa część osi celowej pionu optycznego w alidadzie lub spodarce pokrywająca się z osią obrotu teodolitu

Pomiary:

Pomiar I

1. Lewy

Hz= 14,6800

Prawy

Hz= 27,1700

Prawy-lewy=12,49

1. Lewy

Hz=214,7300

Prawy

Hz=225,4300

Prawy-lewy=10,70

Pomiar II

1. Lewy

Hz=135,4926

Prawy

Hz=144,6965

Prawy-lewy= 9,2039

1. Lewy

Hz=335,5337

Prawy

Hz=344,6969

Prawy-lewy=9,1623

Niwelator to instrument geodezyjny umożliwiający niwelację, czyli określenie różnicy wysokości pomiędzy punktami w terenie.

Podział niwelatorów:

• libellowe – przestarzałej konstrukcji, praktycznie już nie wykorzystywane, przed wykonaniem każdego pojedynczego odczytu z łaty należy dodatkowo poziomować oś celową lunety przy użyciu libelli kolimacyjnej;

• automatyczne (samopoziomujące) – obecnie bardzo powszechne, wyposażone w automatyczny kompensator osi celowej zamiast ręcznie obsługiwanej libelli niwelacyjnej;

• laserowe – realizujące oś poziomą poprzez wysyłanie widzialnej wiązki laserowej, w wersji rotacyjnej – wirujący promień lasera realizuje w przestrzeni powierzchnię poziomą;

• kodowe (cyfrowe) – umożliwiające automatyczne wykonanie odczytu z łat posiadających kod kreskowy.

Budowa: