Community Policing

Prekursorem koncepcji policji przyjaznej obywatelom był Józef Piłsudski, który był naczelnikiem Państwa . 9 stycznia 1919 r. powołał do życia Policję Komunalną – lokalną, samorządową formację policyjną.

Stroną organizacyjną jednostek Policji Komunalnej miały zająć się zarządy gmin oraz powiatowe organy samorządowe.

Głównym zadaniem tych jednostek miało być zapobieganie przestępstwom i wykroczeniom oraz ochrona porządku publicznego. Okres funkcjonowania Policji Komunalnej trwał 7 miesięcy i był oceniony negatywnie.

24 listopada 1919r. została powołana do życia Policja Państwowa i do jej głównych zadań należało zapewnienie bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego. W tym okresie policjant kojarzony często ze znienawidzonym zaborcom, aby uzyskać przychylność społeczeństwa musiał spełniać bardzo wysokie wymagania.

Policjanci mieli tworzyć korpus ludzi o nieposzlakowanej opinii i wysokim poziomie intelektualnym i moralnym. Funkcjonariusz był człowiekiem apolitycznym, a jego udział w życiu społecznym był możliwy jedynie po uzyskaniu zgody przełożonego.

W raz z odzyskaniem niepodległości ziem polskich , jeszcze w czasie II wojny światowej, 7 października 1944 r. powołano do życia Milicję Obywatelską. Do jej zadań należało :

- ochrona bezpieczeństwa , spokoju i porządku publicznego

- dochodzenie i ściganie przestępstw

- wykonywanie poleceń władz administracyjnych, sądów, prokuratorów w zakresie przewidzianym prawem.

Milicja Obywatelska przeszła do lamusa jako aparat służący uciskowi, a nie pomocy społeczeństwu w rozwiązywaniu jego problemów.

W XX wieku w Europie i USA poszukiwano modelu idealnej organizacji policyjnej. Na podatnie doświadczeń historycznych oraz licznych badań, których celem było określenie najskuteczniejszych form i sposobów działania.

Policja we współczesnym świecie cały czas ewaluuje , od policji typowo reaktywnej ukierunkowanej na zatrzymanie największej liczby sprawców , do policji kreatywnej , której głównym celem i zadaniem jest niedopuszczenie do wystąpienia przestępstwa.

Wśród wielu klasyfikacji wyłoniono 2 modele działania policji:

I Model -Wiśniewskiego :

1. Profesional model

Oparty na założeniu, że doskonalenie policyjnego zarządzania powoduje kontrolę przestępczości i przestrzeganie prawa

1. Community policing model

Jest potwierdzeniem tezy o istotnym wpływie społeczności lokalnej na poziom kontroli przestępczości i efektywności prewencji kryminalnej

1. Problem orientem model

Wykorzystuje przeświadczenie, że tym większa będzie efektywność policji, im bardziej rozwinięta będzie zdolność organizacji do zbierania i analizy danych dotyczących skuteczności policyjnych operacji.

1. Security orientem model

Jest oparty na podejściu sytuacyjnym w prewencji kryminalnej, czyli założeniu, że blokowanie lub zapobieganie tworzeniu się sposobności ma istotny wpływ na ograniczenie przestępstw

II Model – Schneidera :

1. Podejście marksistowskie

Ten model rzadko występuje poza krajami byłego bloku wschodniego. Policja w tych krajach była środkiem ucisku klasy robotniczej. Reprezentowała interesy silnych i uprzywilejowanych, czyli władzy. Była to policja zaangażowana politycznie.

1. Niewykonalne zadania

Policja ma zapobiegać przestępczości i wykrywać sprawców przestępstw, mimo, że nie posiada żadnej kontroli nad jej głównymi przyczynami. Główne przyczyny tkwią w biedzie, bezrobociu, czy zjawiskach społecznych.

1. Podwójny system kontroli

Model ten wprowadza występowanie dwóch ważnych i niezależnych od siebie podmiotów bezpieczeństwa. Pierwszy to podmiot gwarantujący bezpieczeństwo przez prywatne agencje ochrony. Drugi zaś , to publiczny system bezpieczeństwa gwarantowany przez państwo. Ważne jest aby prywatny system był sformalizowany przez system prawny i podlegał kontroli państwa.

1. Przemoc i natychmiastowa reakcja

Policja w działaniu jest reaktywna. Musi podejmować działania , nawet z narażeniem życia własnych funkcjonariuszy.

1. Pojednawcze interwencje

Rozwiązywanie konfliktów przez perswazję i dyskusję. Stanowi to wyobrażenie idealnej pracy policji. Zmuszona jest ona jednak używać przemocy – taka jest jej istota działania. Możliwość użycia przemocy była gwarantem skutecznej interwencji.

1. Autorytatywna interwencja i symboliczne sprawiedliwość

Głównym zadaniem policji w tym modelu jest interweniowanie w sytuacji zagrożenia oraz karanie sprawców. Policja nie zapobiega powstawaniu przestępstw a działa w sytuacji zagrożenia.

1. Kontrola przestępczości przez utrzymanie porządku publicznego

Istotą tego modelu jest założenie, że przez kontrolę porządku publicznego można kontrolować przestępczość.

1. Zbieranie i przetwarzanie informacji

Główne zadania policji w tym modelu to zbieranie i przetwarzanie informacji

1. Policja i społeczeństwo partnerami w zapewnieniu bezpieczeństwa – community policing

Model ten zakłada, że obywatele będą współpracować w tworzeniu policyjnych strategii, przez co będą się czuć współodpowiedzialni za sukces tych działań. Takie działanie przyczynia się do obniżenia poziomu strachu przed przestępczością.

W obu klasyfikacjach Wiśniewskiego i Schneidera wyraźne miejsce zajmuje model community policing. Początki tej koncepcji sięgają lat 60 i 70 XX wieku w USA.

Amerykanie jako pierwsi dostrzegli potrzebę stworzenia płaszczyzny porozumienia między policją , instytucjami a społecznościami lokalnymi, która miała w skuteczny sposób pomóc w zwalczaniu przestępczości i zachowań antyspołecznych.

Podstawa tego projektu SA następujące elementy:

1. Community partnership

Długotrwała współpraca policjanta mieszkańcami, kościołami, szkołami, lokalnym biznesem, szpitalem. Policjant przebywając w rejonie służbowym, nawiązuje kontakt z mieszkańcami , próbując rozwiązać ich drobne problemy.

Przez takie działanie zyskuje zaufanie grup społecznych i w efekcie włącza te grupy do działania, które mogą spowodować poprawę bezpieczeństwa w rejonie.

1. Problem solving

Wspólne rozwiązywanie problemów, przy współpracy policji z administracja miasta. Wspólne rozwiązywanie problemów jest bardzo istotnym działaniem, gdyż sami policjanci nie są w stanie rozwiązać większości problemów związanych z przestępczością.

Cechy koncepcji :

1. Konsultacja , systematyczne badania na temat określania potrzeb mieszkańców oraz ich oczekiwań w stosunku do policji. Konsultacje sprowadzają się do ciągłego omawiania tego co stanowi problem społeczności.

2. Adaptacja , rozumiana jako zmiana sposobu dowodzenia siłami i środkami w taki sposób , aby w małych jednostkach policji możliwe było podjęcie decyzji w celu zaspokojenia potrzeb lokalnych społeczności.

3. Mobilizacja, zaangażowanie ludzi i instytucji spoza policji w rozwiązywaniu problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa.

4. Rozwiązywanie i eliminowanie problemów, które wywołują przestępczość i strach przed staniem się ofiarą przestępstwa, a w konsekwencji skoncentrowanie się na powstrzymywaniu przestępstw.

Założenia:

1. Decentralizacja jednostek policji z niezależnym dowództwem.

Małe jednostki zapewniałyby wspólnotom mieszkańców pełną obsługę. Przepływ informacji w małej jednostce jest szybszy.

1. Partnerstwo wielu instytucji.

Policja jako instytucja wiodąca, stara się włączyć do działania wszystkie instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo na danym terenie.

1. Lokalność działań.

W niektórych krajach popularne są sąsiedzkie grupy czujności. Grupy te obejmują swoim działaniem niewielki obszar , celem ich działania jest obserwowanie dzielnicy i raportowanie policji o podejrzanych osobach lub zdarzeniach.

1. Zbliżenie policji do mieszkańców.

Piesze patrole policji zmuszają policjanta do kontaktu z mieszkańcami.

1. Stała obsada załóg.

Podział na określone rejony działania i stałe dyslokowanie tych samych policjantów. Ma to cel znakomitego rozpoznania terenu oraz łatwiejszy kontakt z osobami, które identyfikują go jako ’ swojego’ .

1. Konsultacje.

Stałe fora wymiany informacji za społecznościami lokalnymi. Daje to możliwość nie tylko pozyskiwania opinii mieszkańców o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego, ale także ocenianie pracy policji.

Słabe strony koncepcji :

1. Strategia jest „ miękka” wobec przestępczości. Ten zarzut wynika z przekonania ,że skoro policjanci będą pracowali z praworządnymi obywatelami, to kto zatrzyma przestępców.

2. Upolitycznienie pracy policji. Policjanci powinni być kreatorami lokalnych systemów bezpieczeństwa, a to nie może odbywać się bez kontaktów z lokalnymi politykami.

3. Wszechwiedza policjantów.

Policjant przebywający wśród lokalnej społeczności, mający z nią bliski kontakt, zyskuje olbrzymia wiedzę o wszystkich aspektach życia tej społeczności.

Mocne strony:

1. Podniesienie autorytetu policji w społeczeństwie

2. Popraw rozpoznania w środowiskach lokalnych

3. Usprawnienie pracy policji

4. Zwiększenie rzetelności i odpowiedzialności pracy w policji

5. Warunkiem działań skierowanych na społeczność jest decentralizacja władzy

6. W celu skutecznej kontroli przestępczości należy skoncentrować się na czynnikach społecznych, które powodują zachowania niezgodne z prawem.

7. Działania skierowane na zapobieganie przestępczości należy rozgrzeszyć o problemy jakości życia i poczucia zagrożenia.