REKONFIGURACJA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Komunikowanie się ludzi jest fundamentem i osnową każdej zbiorowości oraz każdej kultury, a jego cywilizacyjne uwarunkowane formy sprzęgnięte są :
ze sposobami myślenia i percepcji świata,
wyboraźnią i pamięcią zbiorową,
z rodzajem więzi społecznych.
Rekonfiguracja – fundamentalna transformacja komunikacji społecznej , która uruchamia i sygnalizuje przekształcenia całej kultury
I konfiguracja w historii – GRECJA – przekształcenie kultury opartnej na oralności w kulturę posługującą się pismem.
Wynalezienie alfabetu fonetycznego pozwoliło przeobrazić przedpiśmienną oralność czasów Homera na epokę pisma Platona.
Alfabet fonetyczny – pojedyncze składniki (litery) można ze sobą łączyć, razem znaczyć mogą wszystko, osobno nic
Dźwięki mowy i gest moga byc teraz przełożone na wizualnie trwały przekaz (pismo). Teraz wiele osob ma do tego dostęp może to zobaczyć, przeczytać.
Wspólne przeżywanie i zapamiętywanie treści w bezpośrednim spotkaniu zostało zamienione na indywidualne przeżywanie i pisanie.
Zmiana fundamentalna – języj pisma odłączył się od mówiącego „ja”, od osoby i zautonomizował, a konwersja mogła objąć całe uniwersum (wszechświat) komunikacji.
Język oralny podporządkowany łatwemu zapamiętywaniu treści opierał się na:
typowych tematach
znanych formułach słownych
ustalonym szyku wyrazów
Pierwotną komunikację oralną kontynuuje zapamiętywanie i powtórzenie
Jack Goody, Eric Alfred Havelock, Walter Jackson Ong ustalili:
Ulotność i dynamizm mowy zastąpiony został linearlnie utrwalonym, statystycznym zapisem
Oralny spektakl o zasięgu siły głosu wykonawcy zastąpić miała cicha lektura w dowolnym miejscu i czasie , oddzielona od aktu jego powstania.
Partnerstwo i wzajemne oddziaływanie uczestników bezpośredniego spotkania przeobraziło się w zróżnicowane role autora i odbiorców oraz pośrednie formy komunikowania.
Rekonfiguracja komunikacji zapewniła:
Nowy rodzaj przekazywania treści
Powołała „sztuczną pamięć” – otwarta, nieograniczona, umozliwia gromadzenie i rozwijanie wiedzy
Wprowadziła pojęcia i idee:
abstrakcyjne,
kategorie formalne,
linearny porządek myślenia
świadomość przyczynowoskutkową
logikę pisma (Goody)
„umysł alfabetyczny” (Havelock)
Utrwalenie przekazów, ich oderwanie od osoby i sytuacji powstania skutkowało swoistą autonomią apisanych tekstów. Zyskały obiektywny, przedmiotowy status.
Dzięki odkryciu pisma zyskaliśmy:
samoświadomość
dystans wobec wewnętrznych doznań i wrażeń, przeżyć oraz myśli
Teksty pisane budowały tradycję, historię, ciąglość.
Jednocześnie pozwalały na uzupełnienia, komentarze, interpretację.
Tekst pisany stał się głównym narzędziem komunikacyjnym społeczeństwa.
Autor i czytelnik, nadawca i odbiorca oraz instytucje pośredniczące stały się podstawowymi składnikami nowej sytuacji komunikacyjnej, a zarazem źródłem podziału na elity i masy oraz podstawą odróżnienia kultury wysokiej pierwszych i kultury niskiej dla drugich.
WYNALEZIENIE DRUKU
Oficjalnie wynalezienie druku przypisuje się Janowi Gutenbergowi i datuje na rok 1450, jednak wiadomo, że wcześniej był on znany – choć w innej formie – w Chinach, a także w Holandii. Nie ulega jednak wątpliwości, że wynalazek ten miał ogromne znaczenie dla przemian kulturalnych, społecznych i politycznych w całej Europie.
Wynalenieznie druku dopełniło rękopiśmienną fazę rekonfiguracji społecznej komunikacji.
Konkurencja dla ręcznego piśmiennictwa:
ruchome czcionki
drewniana prasa drukarska
drzeworytowe odlewy
Mozna było drukować więcej i taniej. Papier wyparł pergamin.
Technika druku nie tylko przyspieszyła obieg informacji. Stabilizowała także treść ksiąg krążących w niejednakowych odpisach, pośrednio mobilizowała do tworzenia nowych
Pierwszą wydrukowaną księgą była Biblia
Nowe narzędzie sprzyjało kształtowaniu się jezyków narodowych. Uważa się, że drukarze przyczynili się do ujednolicenia zasad pisowni i gramatyki.
Powstały instytucje cenzury i prawa autorskiego.
Biblioteki pozwalały na korzystanie z wielu książek.
Powstała międzynarodowa elita uczonych.
Drukowana książka i prasa spotykały się z uprzemysłownieniem, urbanizacją i wzrostem alfabetyzacji.
Ogromy postęp w zakresie rozmaitych publikacji w tym:
metod produkcji oraz kolportażu książek
wielkie nakłady wydawnictw
więcej wolnego czasu
demokratyzacja umiejętności i nawyku czytania sprawiła, że sfera społecznej komunikacji związanej z drukiem zyskiwała więcej rzeczywistych uczestników i stała się domeną powszechnego obyczaju
Rekonfiguracja społecznej komunikacji dokonana przez PISMO i DRUK w pełni odsłania złozoną, wielofazową, głęboką ale rozłozoną na stulecia przemianę całej kultury.
W scenie komunikacyjnej wykorzystywane są wszystkie znane metody komunikowania, choć zmieniają swoje funkcje.
Taki był bilans pierwszej fundamentalnej rekongifuracji komunikacji społecznej – w dwóch fazach: pisma i druku – rekonfiguracji opartej na alfabecie fonetycznym tym „pierwszym medium cyfrowym”.
NOWA REKONFIGURACJA – XIX WIEK
Zatrzymanie obrazu w fotografii oraz nadanie mu ruchu przez kinematograf. Utrwalenie muzyki, głosu i dzwięków przez techniki fonograficzne.
Wielka zmiana medialna XX wieku :
radio
płyta winylowa
dodanie ścieżki dzwiękowej do filmu
audiowizualna telewizja
1839 – wynalezienie fotografii.
Połowa XX wieku – telewizja ma rzesze fanów – rozpowszechniły się przekazy, które przeobraziły komunikacje opartą wcześniej na piśmie i druku w - analogową komunikację audiowizualną. Przemiana ta polegała na NOBILITACJI OBRAZU
To przekształca nasze doświadczenie świata i działa na rzecz percepcji audiowizualnej.
Wszystko, co zostało zepchnięte przez wynaleznienie pisma odzyskiwało teraz pole, na nowo integrując w postrzeganiu zachowania werbalne i niewerbalne.
Zyskujemy dystans do własnego wizerunku, zachowań, do relacji z innymi.
Treść ulotnej mowy i mowy ciała w epoce oralnej można było tylko zapamiętać.
Pismo stało się gwarantem stabilności tekstu.
Druk zapewnił jego multiplikacje z ewentualnymi ilustracjami
Analogowa faza komunikacji audiowizualnej umożliwia bardzo wiele kopii zrealizowanych przekazów, a także inaczej udostępnia swoje teksty – przez ich transmisje do ośrodków nadawczych do indywidualnych odbiorców
Masowa komunikacja audiowizualna umocniła podział na nadawców, autorów i odbiorców.
Pojawili sie obok autorów wspołautorzy.
Audiowizualność:
zmieniła naszą percepcję
zwiekszyła skalę i rodzaj doznawanych wrażeń i odkrywanych znaczeń
przeobraziła nasze zrozumienie świata
sprzyja usytuowaniu komunikacji społecznej w centum kultury
Analogowa faza audiowizualna jest „brakującym ogniwem” w trwającym od starożytności procesie przekodowywania i utrwalania wielowymiarowej sytuacji antropologicznej oraz doświadczeń człowieka – od malowideł naskalnych przez pismo alfabetyczne do cyfryzacji.
To jest jako FAZA II W HISTORII KULTURY REKONFIGURACJI KOMUNIKACI SPOŁ.
Kolejna faza zmiany rekonfiguracji – FAZA DIGITALNA
Komputer staje się procesorem plików audialnych, obrazowych i audiowizualnych. Obejmuje cąły repertuar społecznej komunikacji, pełne spektrum naszych doświadczeń.
Każdy przekaz niezależnie od swojej materii semiotycznej może uzyskać postać cyfrową .
Hybrydyzacja – relacja między znakami, ułatwia bezpośrednio sąsiedztwo odmiennych znaków w tym samym przekazie, a obok siebie różnych tekstów. Hybrydyzacji sprzyja sieć (internet, telefon) – wyróżnik fazy digitalnej.
Sieć tworzy współną wirtualną przestrzeń komunikacyjną i kształtują w nowy sposób składniki sytuacji komunikacyjnej.
Hipertekst – złożony jest z plików i linków , otwiera przekaz na wielorakie przekształcenia , na przepływ informacji, na stałą zmiane zasobów sieci.
Autor nadal „zyje”, choć jego dotychczasowa rola podlega przeformułowaniu, a obok niej nieodzownie pojawia się autor oprogramowania, ustajalący warunki wstępne, ale konieczne do posługiwania sie programem.
Upowszechnia sie także autorstwo zbiorowe. Odbiorca zamienia się w użytkownika.
Pośrednictwo instytucjonalne jest mocno zredukowane. Jest wielokierunkowość komunikacji
Użytkownicy mogą komunikować się ze sobą i samoorganizować się do udziału we wspólnych przedwsięwzięciach
Porozumiewanie uczestników komunikacji w fazie dygitalnej może byc natychmiastowe i globalne. Udział w tej fazie wymaga specjalnego przygotowania. W fazie analogowej nie jest to wymagane.
Zapis zero-jedynkowy umozliwia przekodowanie całego uniwersum komunikacji.
Perspektywa „długiego trwania”pozwala zobaczyc w ostrym świetle zmiany których jesteśmy świadkami i je docenić. Dostrzegamy w nich druga w historii kultury rekonfigurację całej komunikacji społecznej. Nazywa sie to audiowizualna/multimedialna rekonfiguracja kom.społ. zapoczątkowana przez fazę analogową, a będącą obecnie w fazie dygitalnej.
Zamiana analogii w digitalizację jest tym czym Alfabet fonetyczny był dla przekształcenia oralności w kulture pisma i druku.
PODSUMOWANIE.
Mowa oralna
Pismo
Druk
Analogia
Digitalizacja
Taki był bilans pierwszej fundamentalnej rekongifuracji komunikacji społecznej – w dwóch fazach: pisma i druku – rekonfiguracji opartej na alfabecie fonetycznym tym „pierwszym medium cyfrowym”.
I REKONFIGURACJA – ALFABET FONETYCZNY
II REKONFIGURACJA – FAZA ANALOGOWA / AUDIOWIZUALNA/MULTIMEDIALNA