Bydło
Padanie poubojowe bydła:
-powyżej 6 tyg. życia
-ogólne przygotowanie do badania poubojowego:
noże, środki dezynfekcyjne, naturalne lub sztuczne oświetlenie (540 lx), fartuch
-badanie trwa ok. 5 minut
-badanie krwi zaraz po uboju
-badanie ściągniętej skóry od wew. i zew.
-tusze, narządy oznakować
-odciąć od głowy tuszę, kończyny w stawie nadgarstkowym i skokowym
-tusza przecięta na dwie połowy (2 półtusze)
-przed zbadaniem nie wolno wycinać żadnej części tuszy
-3 nacięcia na ww. chłonnych
Wągry – cysticerus bovis, jest inwazyjny po 18 tyg życia
Badanie poubojowe polega na określeniu przydatności mięsa do spożycia, poprzez wykluczenie:
-zmian chorobowych, stanowiących zagrożenie dla ludzi,
-obecności w mięsie czynników chorobotwórczych, wpływających na ocenę mięsa
-zmian takich jak niedostateczne wykrwawienie, niedojrzałość, wodnistość, konsystencja, zapach
-zmian wskazujących, że zwierzę otrzymało środki farmaceutyczne lub inne substancje pozostające w mięsie i wpływające na jego ocenę
Badanie poubojowe bydła obejmuje:
-oględziny poddanego ubojowi zwierzęcia
-omacywanie narządów wewnętrznych
-nacinanie niektórych narządów wew. i węzłów chłonnych
-dokonanie dalszych nacięć (narządów, tuszy)
-badanie nieprawidłowości konsystencji, zaburzenia zapachu oraz jeśli to niezbędne smaku mięsa
-badania laboratoryjne
Badanie głowy u bydła:
-oglądanie głowy, jamy ustnej i gardła (mięśni, błony śluzowej)
-migdałki – oglądanie, potem ich usunięcie
-język – oglądanie, omacywanie (pryszczyca, promienica, wągry)
-węzły chłonne – nacięcie i oglądanie:
a) zagardłowe – lnn. retropharyngei (przyśrodkowe i boczne)
b) żuchwowe – lnn. mandibuli
c) przyuszniczych – lnn. parotidei
-mięśnie – nacięcie i oglądanie (wągry)
a) żwacze (mm. maseter) – naciąć 2 razy
b) skrzydłowe ( mm. pterygoideus) – naciąć 1 raz
-mózg – pobranie próbek pnia mózgu do badania labo. (BSE) – od 30 mies. życia
Ośrodek u bydła:
-w skład ośrodka u bydła wchodzi – przełyk, tchawica, płuca, serce, przepona (resztki), wątroba, pęcherzyk żółciowy
przełyk – oglądanie i omacywanie (wągry i sarkosporidioza)
tchawica i główne odgałęzienia oskrzeli – przecinamy wzdłuż ich przebiegu i oglądanie
płuca – oglądanie, omacywanie i nacinanie: nacięcie poprzeczne każdego płuca od strony grzbietowiej :
nacięcie w 1/3 dolnej długości płuca (nicienie)
nacięcie w razie potrzeby w ½ długości płuca(zachłysty, zapalenie)
Nacięcia płuc nie są konieczne, jeżeli nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi. Mimo wszystko trzeba zbadać!!!
-węzły chłonne płuc – nacięcie i oglądanie (zmiany gruźlicze i stany zapalne)
A) tchawiczo-oskrzelowe (lnn. tracheobronchales) (rozwidlenia tchawicy- lnn. bifurcationes)
-lewy (sinister)
-prawy (dexter)
-grzbietowy (środkowy), dorsalis (medius)
-przedni (cranialis) – zwany nadtętniczym (lnn. eparterialis)
B) śródpiersiowe – (lnn. mediastinales)
-przednie (craniales)
-środkowe (medii)
-tylne (caudales) w tym najdłuższy – longissimus (15-25cm)
Serce – oglądanie i nacięcie (wągry, pryszczyca, urazowe zapalenie), oglądanie worka osierdziowego, oglądanie serca, przecięcie – jednym podłużnym cięciem przez dwie komory serca i przegrodę międzykomorową, następnie oglądanie
Przepona (resztki) – oglądanie (wągry, sarkosporidioza, ciała obce)
Wątroba – oglądanie, omacywanie, nacięcie:
nacięcie wątroby:
-powierzchni trzewnej płata lewego wątroby prostopadle do przewodów żółciowych – naciąć 2x
-przez płat prawy obok płata ogoniastego wzdłuż przewodów żółciowych – naciąć 1x (motylica wątrobowa)
węzły chłonne wątrobowe – lnn. hepatici (portales) – oglądanie, nacięcie w uzasadnionych przypadkach
pęcherzyk żółciowy – oglądanie
Badanie przewodu pokarmowego bydła:
-oglądanie przewodu pokarmowego (jelita)
-oglądanie krezki
-oglądanie sieci (bąblowce w sieci)
-oglądanie trzustki
-oglądanie ww. chłonnych: żołądkowych, krezkowych, a jeżeli konieczne to omacywanie i nacinanie
Węzły chłonne p. pokarmowego u bydła:
-ww. chłonne żołądkowe (lnn. gastrici): leżą na każdej części 4 komorowego żołądka, wzdłuż naczyń krwionośnych
-żwaczowe (lnn. ruminales)
-czepcowe (lnn. reticulares)
-księgowe (lnn. omasales)
-trawieńcowe (lnn. abomasales)
=== oglądanie, omacywanie, a w razie potrzeby nacinanie ww. chł. p. pok.
-krezkowe przednie (lnn. mesenterici)
trzustkowo – dwunastnicze (lnn. pancreaticoduodenales)
-j. czczego (lnn. jejunales)
-j. biodrowego (lnn. iliaci)
-j. ślepego (lnn. cecales)
-j. okrężnicze (coli ci)
-krezkowe tylne (lnn. mesenterici) – leżą w końcowym odcinku krezki j. grubego przy pętli dalszej okrężnicy (j. prostego)
ww. chłonne trzewne – w liczbie 2-5, leżą na tętnicy krezkowej przedniej, obok ww. ch. krezkowych przednich)
Śledziona – oglądanie a w razie potrzeby omacywanie i przecięcie
Pęcherz moczowy – przecięcie
Narządy płciowe – oglądanie, a jeżeli konieczne, to omacywanie i nacięcie macicy
Badanie tuszy u bydła:
Oględziny tuszy:
mięśni
kości (kręgi, mostki i miednica)
oględziny kanału kręgowego bydła w wieku powyżej 12tyg miesięcy (BSE), obowiązek usunięcia rdzenia kręgowego, opony twardej, tłuszczu
oględziny opłucnej i otrzewnej
oględziny nerek po wyłuszczeniu z tłuszczu i torebki nerkowej – w razie potrzeby nacięcie – nerek, - ww. chł. nerkowych (lnn. renales)
w. chłonny biodrowy wew. i boczny nacina się chociaż przepisy tego nie przewidują
Badanie wymienia:
Oględziny, w razie potrzeby omacywanie i nacięcie wymienia i węzłów chłonnych nadwymieniowych (lnn. Supramammarii). U krów każda połowa wymienia musi być nacięta głęboko aż do zatok mlecznych (sinus lactiferes) oraz obowiązkowo naciąć węzły chłonne nadwymieniowe, wyjątkowo nie nacina się gdy wymię nie będzie przeznaczone do spożycia przez ludzi?
Badanie nadzwyczajne u bydła:
-polega na nacięciu węzłów chłonnych tuszy, które nie nacinane były w badaniu obowiązkowym
-przeprowadza się je w następujących przypadkach:
podejrzenie uogólnionego procesu gruźliczego
podejrzenie uogólnionych chorób zakaźnych, których rozpoznanie nie było możliwe w badaniu przedubojowym lub poubojowym
ogólne zaburzenia zdrowia, których przyczyna nie została rozpoznana w badaniu poubojowym
przy ubojach z konieczności
W badaniu nadzwyczajnym nacinamy u bydła nast. ww. chłonne:
-szyjny powierzchowny (lnn. cervicales superficialis)
-pachowy właściwy (lnn. axiliaris proprius)
-pachwinowy powierzchowny (lnn. inguinales superficiales) – tylko u samców
-podbiodrowy (fałdu kolanowego) (lnn. subiliacus)
-podkolanowy (lnn. popliteus)
-biodrowe środkowe i boczny (lnn. iliaci media les et lateralis)
-kulszowy (lnn. ischiadicus)
Duże i powiększone węzły tniemy 3x ale tak żeby się nie rozpadł.
Małe na pół.
Zespół węzłów tniemy największy
Jeżeli bierzemy do badania bakteriologicznego, to nie nacinamy, tylko wycinamy cały.
Badanie poubojowe bydła poniżej 6tyg. życia.
Badanie głowy u bydła:
-oglądanie głowy, jamy ustnej i gardła: mięśni, błony śluzowej
-migdałki (tonsillae palatinae): oglądanie, potem ich usunięcie
-język: oglądanie i omacywanie
Język u cieląt może być w ośrodku i tam będzie badany.
-węzły chłonne – nacięcie i oglądanie
a)zagardłowych (lnn. retropharyngei)
-przyśrodkowych (mediales)
-bocznych (laterales)
-mięśnie żwacza i skrzydłowe – NIE Nacina Się!!!
Badanie tuszy u bydła do 6tyg życia:
oglądanie tuszy:
-mięśnie
-kości (kręgi, miednica, mostek)
-dojrzałość mięśni ( co najmniej 14 dni życia)
-wykrwawienie, żółtaczka, wodnica
-ewentualna obecność pasożytów
-zmiany zapalne
węzły chłonne tuszy ( tylko niektóre) – nacinanie- w uzasadnionych przypadkach
należy zwrócić szczególną uwagę na:
okolicę pępka – oglądanie, omacywanie, nacinanie w razie potrzeby
stawy – oglądanie, omacywanie, otwarcie stawów w razie potrzeby i zbadanie płynu maziowego i oglądanie torebek stawowych
opłucna i otrzewna – oglądanie (wybroczyny)
nerki – oglądanie (zakażenia Salmonellą), a w razie potrzeby nacinanie:
nerek i ww. chłonnych nerkowych (lnn. renales)
Konie
Nosacizna – malleus (bulkhordelia mallei), guzki nosaciznowe, wrzody, blizny w układzie oddechowym. Guzek – żółty środek, czerwona obwódka, gwiazdkowata blizna. (postać nosowa, skórna i narządowa). W badaniu przedubojowym – maleinizacja.
Badanie głowy u koni:
-oglądanie głowy, oraz oglądanie bł. śluzowych jamy ustnej i gardła, jamy nosowej, zatoki i ich rozgałęzień, po uprzednim przepołowieniu głowy w kierunku podłużnym oraz wycięcia i oglądaniu przegrody nosowej (nosacizna)
-oglądanie i omacywanie węzłów chłonnych zagardłowych, żuchwowych i przyuszniczych, w w razie potrzeby ich nacinanie (nosacizna)
-oglądanie migdałków – po badaniu usunąć
-oglądanie i omacywanie języka
Badanie ośrodka u koni:
przełyk – oglądanie
krtań – oglądanie błony śluzowej
tchawica i główne pnie oskrzelowe – oglądanie i przecięcie wzdłuż ich przebiegu
płuca – oglądanie, omacywanie i nacinanie w 1/3 dolnej (nie nacina się, jeżeli są wyłączone ze spożycia przez ludzi)
węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowe i śródpiersiowe – oglądanie i omacywanie, w razie potrzeby nacinanie
serce – oglądanie worka osierdziowego oraz podłużne nacięcie serca tj. komór i przegrody międzykomorowej
przepona – oglądanie
wątroba – oglądanie wątroby, oraz węzłów chłonnych wątrobowych, jeżeli to konieczne, to nacinamy (przepisy nie podają)
węzły chłonne trzustkowo-dwunastnicze – oglądanie
Badanie narządów jamy miednicznej u konia :
-oglądanie przewodu pokarmowego, krezki, węzłów chłonnych krezkowych przednich i tylnych oraz żołądkowych – w razie potrzeby nacięcie tych w. chłonnych – przepis nie podaje
-oglądanie a w razie potrzeby omacywanie śledziony
-oglądanie narządów płciowych ogierów i klaczy
-oglądanie wymienia i węzłów chłonnych nadwymieniowych – w razie potrzeby nacinamy ww. chłonne
Badanie tuszy u konia:
-oględziny opłucnej i otrzewnej
-oglądanie i omacywanie nerek, a w razie potrzeby nacinanie nerek oraz węzłów chłonnych nerkowych
-nacięcie nerek (wyłuszczenie z torebki i cięcie przez cały miąższ narządu)
-u zwierząt młodych oglądanie i omacywanie okolicy pępkowej oraz stawów, w razie potrzeby nacięcie okolicy pępkowej a stawy otworzyć, płyn maziowy musi zostać zbadany
-wszystkie konie siwe i białe należy zbadać w kierunku melanosis i melanoma : w mm. równoległobocznych (mm. rhomboidei), ww. chłonnych podrównoległobocznych (mm. subrhomboidei) – wykonanie głębokiego nacięcia pod łopatkami, poniżej chrząstki łopatki, po uwolnieniu przyczepu jednej łopatki
Badanie nadzwyczajne u koni:
Nacięcie węzłów chłonnych:
1)szyjny powierzchowny (lnn. cervicales superficiales)
2)pachowy właściwy (lnn. axiliares propri)
3)biodrowe przyśrodkowe (lnn. iliaci medii)
4)biodrowe boczne (lnn. iliaci lateralis)
5)podbiodrowy (fałdu kolanowego) (lnn. subiliaci)
6)pachwinowy powierzchowny (lnn. inguinalis superficialis)
7)podkolanowy (lnn. poplitei)
Kozy i Owce
Badanie głowy:
-oględziny głowy oraz w przypadkach wątpliwych badanie jamy ustnej, gardła, języka, węzłów chłonnych zagardłowych i przyuszniczych.
Badania nie są konieczne, jeżeli właściwy organ jest w stanie zagwarantować, że głowa, język i mózg będzie wyłączone ze spożycia przez ludzi.
wągrzyca owiec
cenuroza
U owiec i kóz pień mózgu pobierany jest od 18 mies. życia w kierunku badań monitoringowych na trząsawkę owiec (scrupiel)
Zawsze pień mózgu pobiera się u owiec i kóz, które padły, lub zostały ubite, a wykazywały objawy neurologiczne, lub gdy padły lub zostały ubite z konieczności a skończyły 18 mies. życia.
Badanie ośrodka:
1) tchawica i przełyk – oględziny
2) płuca, ww. chłonne tchawiczo-oskrzelowe i śródpiersiowe – oglądanie i omacywanie, w razie wątpliwości nacięcie
3) worek osierdziowy i serce – oględziny, oraz w razie wątpliwości jego nacięcie i zbadanie
4) wątroba i węzły chłonne wątrobowe – oględziny, omacywanie, nacięcie powierzchni trzewnej wątroby w celu zbadania przewodów żółciowych
5) węzły chłonne trzustkowo-dwunastnicze – oglądanie
Badanie narządów jamy brzusznej i miednicznej:
-oględziny przewodu pokarmowego, krezki, węzłów chłonnych krezkowych przednich i tylnych oraz węzłów chłonnych żołądkowych
-oględziny śledziony a w razie potrzeby jej omacywanie
-oględziny narządów płciowych
-oględziny wymienia wraz z węzłami chłonnymi
-oględziny pęcherza moczowego – przepisy nie podają
Badanie tuszy:
opłucna i otrzewna – oględziny
przepona – oględziny
szczegółowe oględziny tuszy (tk. mięśniowej) : konsystencja, barwa, zapach
nerki – oględziny, oraz w razie potrzeby nacinanie nerek i węzłów chłonnych nerkowych
u młodych zwierząt oględziny i omacywanie okolicy pępkowej i stawów, a w razie konieczności nacięcie okolicy pępkowej i otwarcie stawów i płyn maziowy musi zostać zbadany
Jagnięta i koźlęta – dojrzałość mięśni 8 dzień życia. Cielęta – 14 dzień.
Badanie nadzwyczajne owiec i kóz:
Nacięcie i zbadanie następujących węzłów chłonnych:
-szyjny powierzchowny (lnn. cervicales superficialis)
-pachowy właściwy (lnn. axiliaris proprius)
-biodrowe środkowe i boczny (lnn. iliaci mediales et lateralis)
-podbiodrowy (fałdu kolanowego) (lnn. subiliacus)
-podkolanowy (lnn. popliteus)
-kulszowy (lnn. ischiadicus)
-pachwinowy powierzchowny (lnn. inguinales superficiales)
Świnie
Przygotowanie tuszy i narządów do badania:
-głowa pozostaje z tuszą
-oparzenie i usunięcie szczeciny w oparzalniku za pomocą pary lub wrzątku (temp 62-64 st. C przez 24 min) ułatwia to usuwanie szczeciny
-spłukanie ciała zwierzęcia wodą ewentualnie jeszcze resztę szczeciny usuwamy ręcznie
-jeśli jest oparzanie, to skóra jest niezdejmowana, można ściągnąć całą skórę lub część skóry z części grzbietowo – bocznej tzw. Krupon
-wytrzewianie w sposób wykluczający zanieczyszczenie mięsa i narządów wewnętrznych treścią przewodu pokarmowego, moczem lub żółcią
-oddzielenie części narządów oraz ich oznakowanie, zapewniające identyfikację z tuszą
-podział tuszy na 2 półtusze (dotyczy świń powyżej 4 tygodnia życia)
-usunięcie gałek ocznych i zewnętrznych przewodów słuchowych i raciczki
-wyłuszczenie nerek z torebki tłuszczowej (pozostają przy tuszy)
-poderwanie sadła (uwidocznienie mięśni brzusznych i lędźwiowych w celu ich zbadania)
-do czasu zakończenia badania poubojowego: -żadna część ciała oraz żaden narząd nie mogą być usunięte z hali uboju, -tusze i narządy pochodzące z różnych zwierząt nie mogą mieć ze sobą styczności
Badanie poubojowe świń należy przeprowadzić:
-niezwłocznie po uboju
-z zachowaniem środków ostrożności zapewniających ograniczenie do minimum zanieczyszczenie mięsa w trakcie procedury badania
-w czasie zapewniającym prawidłowość wszystkich poczynań badającego mięso (szybkość przesuwu linii uboju)
Badanie poubojowe świń obejmuje:
-oględziny poddanego ubojowi zwierzęcia oraz jego narządów wewnętrznych
-omacywanie narządów wewnętrznych
-nacinanie niektórych narządów i węzłów chłonnych
-badanie wyglądu, konsystencji, zabarwienia i zapachu tuszy
-badanie na obecność wągrów u świń poprzez oględziny mm. międzyżebrowych, serca, języka, mm. okołogardłowych i uwolnionych od tłuszczu mm. lędźwiowych, przełyk, przepona, m. karku, mm. brzuszne, mm. uda
-badanie na włośnie – kawałeczki przepony
- w razie konieczności badanie laboratoryjne
Procedura badania poubojowego u świń:
-bada się krew i ilość, barwę, krzepliwość (nie ma obowiązku wg przepisów)
-oglądanie skóry (rany, stany zapalne, wysięki, wybroczyny) np. różyca – plamy na skórze, pomór – drobne, punkcikowa te
-oglądanie opłucnej i otrzewnej
-mięśnie w kierunku wągrzycy, sarkosporidiozy (cewy Mishera)
-ubój bekonowy – świnia jest opalana, mm. lędźwiowe mniejsze i większe są zbyt cenne by nacinać, więc omacywanie
Badanie tuszy:
-oględziny głowy, oględziny tarczy ryjowej, jamy ustnej i gardła, oględziny i usunięcie migdałków, badanie nacięcie węzłów chłonnych żuchwowych (lnn. mandibularis), jama ustna – pryszczyca, choroba pęcherzowa świń, tarczka ryja – ZZZN
Badanie ośrodka świń:
- skład ośrodka wieprzowego : język, krtań, przełyk, tchawica, płuca, serce, resztki przepony, wątroba, pęcherzyk żółciowy
język – oględziny i omacywanie w kierunku wągrzycy
krtań – oględziny : mm. krtani = wągrzyca, nagłośnia = wybroczyny pomorowe
przełyk – oględziny i omacywanie: sarkosporidioza i wągrzyca
tchawica – oględziny
płuca – oględziny i omacywanie, a w razie potrzeby nacinanie węzłów chłonnych tchawiczo oskrzelowych i śródpiersiowych , przecięcie tchawicy i głównych pni oskrzelowych wzdłuż ich przebiegu, nacięcie płuc poprzecznie do ich osi w 1/3 dolnej, nacięcia te nie są konieczne, jeżeli płuca te nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi
serce i worek osierdziowy – oględziny, przecięcie serca podłużnym cięciem w celu otworzenia komór, oraz przecięcie podłużne przegrody serca (sarkosporidioza, wągrzyca, pryszczyca – serce tygrysowate, pomór – wybroczyny, skrzepy krwi – w prawej są w lewej mało, zastawki – kalafiorowa te przy różycy)
przepona – oględziny: włośnie
wątroba - oględziny i omacywanie oraz węzłów chłonnych wątrobowych (lnn. portales) i trzustkowo-oskrzelowych (lnn. pancreatobroncholes) (bąblowica – Echinococcus granulosae, wągry – cystericus tenuicolis – taenia bydła tigena, guzy białaczkowe, ogniska mleczne – Ascaris suum)
oględziny przewodu pokarmowego, krezki sieci, węzłów chłonnych żołądkowych i krezkowych, oraz jeżeli to konieczne nacięcie ich (gruźlica – w.ch. żołądkowe, krezka – wągry)
śledziona – oględziny i jeżeli konieczne, to omacujemy
opłucna i otrzewna – oględziny
nerki – oględziny, a jeżeli konieczne, to nacięcie nerek i ww. ch. nerkowych (jasna nerka – pomór)
pęcherz moczowy- oględziny (wybroczyny – pomór)
narządy płciowe – oględziny: można usunąć prącie po zbadaniu, przed ukończeniem badania)
gruczoły mleczne i przynależne ww. chłonne- oględziny, nacięcie węzłów chłonnych sutkowych u macior (obowiązek)
przy badaniu knurów, wnętrów, osobników obojnaczych lub późno trzebionych należy zwrócić uwagę na odchylenia zapachu związane z występowaniem tzw. zapachu płciowego (gotowanie, pieczenie)
stawy i okolica pępkowa – oględziny i omacywanie, u osobników młodych, w razie potrzeby nacięcie okolicy i otwarcie stawów
w przypadku wątpliwości można dokonywać dalszych nacięć i badań odpowiednich części ciała zwierząt, jeśli są one niezbędne do podjęcia ostatecznej oceny
jeżeli wykonywanie nacięć w. chłonnych (plasterkowane) jest obowiązkowe, to liczba nacięć nie powinna być mniejsza niż 3
Węzły chłonne płuc u świń:
(nacinamy w razie potrzeby)
-tchawiczo – oskrzelowy lewy (rozwidlenia tchawicy) – lnn. bifurcationes sinister
-tchawiczo – oskrzelowy prawy (rozwidlenia tchawicy) – lnn. bifurcationes dexter
-tchawiczo – oskrzelowy środkowy (rozwidlenia tchawicy) – lnn. bifurcationes medius
-tchawiczo – oskrzelowy doczaszkowy (nadtętniczy) lnn. eparterialis
-śródpiersiowe czaszkowe
-śródpiersiowe doogonowe
Węzły chłonne wątroby świń:
-wątrobowe –lnn. portales
-trzustkowo – dwunastnicze – lnn. pancreatoduodenales
Węzły chłonne p. pokarmowego świń:
- żołądkowe lnn. gastricus?
- krezkowe przednie – lnn. masenterici craniales
- krezkowe tylne – lnn. masenterici caudales
Węzły chłonne w obrębie głowy i tuszy u świń:
-żuchwowe – lnn. mandibulares (obowiązek)
-sutkowe (gruczołów mlecznych) lnn. mamarii ( u loch)
nerkowe lnn. renales
Węzły chłonne w badaniu nadzwyczajnym u świń:
-szyjne powierzchowne grzbietowe - lnn. Cerbicales superficiales dorsales
-pachowe pierwszego żebra - lnn. axiliares
-biodrowe przyśrodkowe - lnn. iliaci medi
-biodrowe boczne - lnn. iliaci laterales
-podbiodrowe (fałdu kolanowego) - lnn. subiliaci
-pachwinowe powierzchowne – lnn. inguinales superficiales
-podkolanowe – lnn. poplitei
-sutkowe – lnn. mammarii (u młodych samic, bo u loch obowiązkowo!!!)