WYŻSZA INŻYNIERSKA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA I ORGANIZACJI PRACY W RADOMIU
PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania Identyfikacja aktualnych wymagań prawnych i innych
Sem I

Identyfikacja wymagań prawnych BHP

System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jest określany często jako narzędzie, które powinno umożliwić pracodawcy skuteczną realizację wymagań obowiązującego prawa. Zobowiązanie do przestrzegania tych wymagań powinno być sformułowane w polityce BHP każdego wdrażającego ten system przedsiębiorstwa, a w celu jego realizacji konieczne jest przede wszystkim zapewnienie, ze są znane obowiązujące przedsiębiorstwo wymagania prawne.

Znajomość tych wymagań powinna być przedmiotem analizy już na etapie przeglądu wstępnego. Aby znajomość ta mogła być oceniona, konieczne jest przede wszystkim zidentyfikowanie wymagań. Nie jest to zadanie łatwe, biorąc pod uwagę dużą liczbę aktów prawnych, dotyczących różnych aspektów BHP w przedsiębiorstwach. Pomocne przy identyfikacji tych wymagań mogą być bazy danych o wymaganiach prawnych, wśród których można wymienić np. Internetowy system informacji prawnej Sejmu RP.

System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy musi funkcjonować zgodnie z wymaganiami prawnymi, dlatego też należy dokonać analizy uregulowań prawnych i normatywnych obejmujących bezpieczeństwo i higienę pracy. Do wymagań prawnych i uregulowań wewnętrznych, niezbędnych przy funkcjonowaniu systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy należy zaliczyć: ustawy, rozporządzenia, zarządzenia, uchwały, zbiorowy układ pracy, zarządzenia dyrektora oraz regulaminy.

W celu spełnienia wymagań przepisów prawa w przedsiębiorstwach wdrażane są systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, których struktury mogą być różne, zawsze jednak muszą uwzględniać wymagane prawem elementy podstawowe. W systemie zarządzania wdrażanym zgodnie z normą PN-N-18001 wymagania przepisów prawa mają wpływ przede wszystkim na ukształtowanie następujących elementów:

• identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego,

• struktura, odpowiedzialność i uprawnienia,

• szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja,

• komunikowanie się, partycypacja pracowników,  

• dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy  

• sterowanie operacyjne pracami i działaniami związanymi ze znaczącymi zagrożeniami,

• gotowość do reagowania na wypadki przy pracy i awarie,

• monitorowanie,

• zapisy.

Przykład zidentyfikowanych wymagań

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. Nr 180, poz. 1860)

które określa:

1) szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zwanego dalej "szkoleniem";
2) zakres szkolenia;
3) wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia;
4) sposób dokumentowania szkolenia;
5) przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86) Pracodawca jest obowiązany do ustalenia, czy w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie oraz do dokonania i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach.
Akt zostaje uchylony z dniem 2009-07-03

1)art. 237 § 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) w zakresie, w jakim nie określają wytycznych dotyczących treści rozporządzenia, oraz

2)rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115)

-są niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów(Dz. U. Nr 60, poz. 279)

Na podstawie art. 232 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1) posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, zwane dalej "posiłkami", w formie jednego dania gorącego, z zastrzeżeniem § 2 ust. 2,

2) napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744)

Na podstawie art. 237 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego.

§ 2. 1. Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:

1) dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane,

3) dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.