5. Filozofia przyrody-prawa przyrody w świetle fil przyrody

Światem rządzą 4 siły-grawitacja,elektromagnetyzm,oddziaływanie silne i słabe. Oddziaływanie silne-wew atomu.Współ. fil. Mówią,że po pierwotnym wybuchu świat miał aż11 wymiarów.W czasie tych miliardów lat zmieniały się warunki klimatyczne i inne we wszechświecie.Fil uważają,że występują okresy oziębienia i ocieplenia,w wyniku tego istnieją 3lub4 wymiary,obecnie probują połączyc wszystkie te wymiary w jedną wielką siłę.W ten sposób odkryto prawo symetrii.Należy podkreślić,że istnieją w świecie przyrodniczym parwa.Mówiąc o początku świata trzeba powiedzieć,że istnieje prawo przyrody-ogólne zdanie otrzymane ze zdań spostrzeżeniowych najczęściej na drodze indukcji bo indukcja pojawia się na drodze spostrzeżeń.To zdanie stara się ujmować w jedną relację wszystkie zjawiska zachodzące we wszechświecie.Zasada zachowania masy też jest takim prawem.Dwa naboje różnoimienne przyciągają się wzajemnie.W ścisłym sensie prawo przyrody oznacza stałą relację między zjawiskami mierzalnymi-woda,odległość.Sformułowanie prawa przyrody polega na ustaleniu faktu-wydzielić zjawiska i je uprościć,podejmujemy obserwację w świecie przyrody,dokonujemy eksperymentu,jednak w świecie przyrody zachodzą zjawiska matematyczne np.czas,możemy określić czas za pomocą związków matematycznych. Z prawami przyrody wiąże się przyczynowość, np. formalna lub sprawcza. Prawa przyrody wyrażają nie przyczynowość sprawczą,ale formalną.Sprawcza istnieje wtedy kiedy mamy do czynienia z istotą pozaziemską.

Przyczynowość formalna-to zasada wew która wyjaśnia dlaczego coś jest takie a nie inne.Prawa przyrody wyrażają przyczynowość ale także przybliżoność liczby i schematyczność.W przybliżeniu można określić odległość,miarę,wyjaśnia je prawo przybliżenia.Prawa są także schematyczne.Fiz def barwy jest opisem czynności dokonywanego pomiary dł fali.Tecza opisem zjawiska fali,def kwasu i zasady.

Prawo jest schematem zbliżonym do rzeczywistości 2rodzaje: prawo dynamiczne-dot procesów koniecznych,np.:przepływu cieczy z poziomu wyższego na nizszy,ustalają jednoznaczną zależność między wielkościami niezależnie od tego czy te prawa spełniają się z absolutną pewnością czy też prawdopod.bliskim pewności.

Prawo statyczne-wystepuje wtedy,gdy wyraża jakieś prawdopod. Jakiegoś zdarzenia.Prawdop.to granica do której zdąża względna częstość.Np.prawo rozpadu promieniotwórczego.

Współ fil przyrody sięgają nie tylko do praw fizyki,ale też do matematyki i przeszłości.Mówi się o teoriach przyrodniczych wykorzystujących inne dziedziny.Korzystano z teorii teologicznych.

Prawo przyrody z perspektywy czasu-współ fil mówiąc o prawach przyrody odnoszą się do różnych systemów. Prawo przyrody-stały i określony sposób działania.Bieg zjawisk w przyrodzie jest zdeterminowany,także te same przyczyny w takich samych warunkach wywołuje te same skutki.W odniesieniu do tych systemów wyróżnił 4koncepcje prawa:

1koncepcja prawa immanentnego-prawo jest wyrażeniem jednakowości,wzajemnych stosunków pomiedzy rzeczami lub właściwościami,które wchodzą w związki ze sobą samorzutnie.Porzadek w przyrodzie jest wynikiem wspólnych właściwości ciał jeżeli znamy cechy przedmiotów to znamy też prawa rządzące tymi przedmiotami.Jednak do tego prawa można mieć zastrzeżenie-nie można mieć całkowitego zaufania do indukcji bo jeżeli zmienia się przedmiot to prawa mogą ulec zmianom.

2kon prawa narzuconego-prawo to narzucony z zewnątrz stały sposób zachowania się rzeczy w tym prawie nie ma możliwości zachowania się przypadkowego,nie ma przypadku.W społ tez nie ma przypadkow,pracodawca narzuca prawo społeczności,a w przyrodzie istota pozaświatowa narzuca prawa przyrody.3pozytywistyczna koncepcja świata-nagie fakty i dowody-prawo jest raportem o faktach,opisem faktów,zaobserwowaną stałością cech jednakowością i stałością zaobserwowanych zjawisk ,cech i zdarzeń,pozostaje w jawnej sprzeczności i historycznym rozwojem przyrodoznawstwa,które dokonuje uogólnień,stawia hipotezy ,buduje teorie. 4konw koc prawa przyr-prawo podejmowane jako konsekwencja i umowa,uzasadniona,umiarkowana wersja konwencjalizmu,konwencje pomiarowe,woda zamarza w tem0st C jest konwencja.

Teoria przyrodnicza-logiczny układ sformułowań praw przyrody,def,hipotez,zdan obserwacyjnych,analitycznych i zdań przyjętych z innych dziedzin wiedzy.Czy dana teoria jest słuszna można to zweryfikować ale potrzeba odpowiednich teorii i wiedzy.