1. Kompozycja typograficzna książki – zestawienie i rozmieszczenie części składowych książki jako produktu poligraficznego.

1. Karta przedtytułowa (strona przedtytułowa, strona przytytułowa)
2. Karta tytułowa (strona tytułowa, strona redakcyjna)
3. Blok książki (obejmuje karty tytułowe, całość tekstu i mat. Dodatkowe)
4. Wyklejka (podwójna karta przy pomocy której blok książki zostaje przytwierdzony do okładki)
5. Grzbiet (formowany przez blok książki; brzeg książki)
6. Kapitałka (barwna tkanina doklejona do górnego i dolnego grzbietu książki)
7. Okładka (tekturowe okładziny przyklejone do grzbietu książki)
8. Obwoluta (okładzina z papieru nakładana na okładkę w celu ochrony)
9. Opaska (wąski pasek papieru nakładany na okładkę o funkcjach informacyjnych)

2. Kompozycja wydawnicza książki – Zestawienie i rozmieszczenie części kładowych książki jako utworu PIŚMIENNICZEGO.

1. Karty tytułowe
2. Materiały wprowadzające
3. Tekst główny
4. Materiały uzupełniające tekst główny (części niezbędne do zrozumienia tekstu : przypisy, tablice, ilustracje, aneksy)
5. Materiały informacyjno-pomocnicze (części pomocne w zrozumieniu tekstu: słownik użytych terminów, spis treści, indeksy, bibliografia załącznikowa, wykaz tabel , paginacja, żywa pagina)
6. Indeksy (spisy pomocnicze zawierające indeksowane pozycje, kierujące do odpowiednich miejsc)
7. Bibliografia załącznikowa (wykaz dokumentów cytowanych, wykorzystanych przez autora lub związanych tytułem)
8. Okładka, obwoluta

3. PROCESY TYPOGRAFICZNE

Pisma drukarskie – znaki graficzne utrwalone na czcionkach, matrycach lub nośnikach cyfrowych.

3 typy liter : PODRZĘDNE, WERSALIKOWE, KAPITALIKOWE

4 klasy liter : ANTYKWY, PISMO GOTYCKIE, PISANKI, KSENOTYPY

4 odmiany pisma : proste – pochyłe; szeryfowe – bezszeryfowe, cienkie – grube, wąskie – szerokie.

Stopień pisma – wielkość czcionki wyrażona w pkt typograficznych (1 pkt – 0,3759 mm; 8 pkt – Petit, 10 pkt – Garmond, 12 pkt – Cycero)

Gęstość składu – liczba liter na danej powierzchni tekstu zależna między innymi od justunku

Interlinia – odstępy między wierszami

Technologia produkcji książki :
1. Składanie tekstu i fotoreprodukowanie
2. Wytwarzanie form drukowych
3. Drukowanie
4. Oprawianie

1. SKŁADANIE TEKSTU – proces zestawiania czcionek i justunku w wyrazy, wiersze, szpalty i kolumny
Skład – wynik procesu składanie
Szpalta – skład tekstowy przed łamaniem
Łamanie - formowanie kolumn wg określonego formatu
Łam – sformowany, przełamany skład zecerski odpowiadający jednej stronicy tekstu

2. WYTWARZANIE FORM DRUKOWYCH
Formy drukowe – zestaw elementów drukujących i niedrukujących na wspólnym nośniku ; przenosi farbę drukową na podłoże

3. DRUKOWANIE – czynność wielokrotnego sporządzania na papierze odbitek z formy drukarskiej przy użyciu form drukarskich
PODSTAWOWE TECHNIKI DRUKOWANIA :
drukowanie wypukłe (forma drukowa zawiera wypukłe elementy drukujące, elementy niedrukujące są wklęsłe; farbą pokrywane są elementy drukujące)

Drukowanie wklęsłe (forma drukowa to elementy niedrukujące, elementy drukujące są wklęsłe, farbą pokryte są elementy drukujące)

Drukowanie płaskie (elementy drukujące i niedrukujące są na jednej płaszczyźnie. Formy drukujące przenoszą obraz a niedrukujące – nie)

4. OPRAWIANIE KSIĄŻEK
Oprawa - każdy rodzaj okładki związany z wkładem książki za pomocą zabiegów introligatorskich

Rodzaje opraw książkowych : broszurowa, twarda, półtwarda
papierowa, płócienna, półpłócienna, skórzana, półskórzana

Rodzaje introligatorska : przemysłowe, rzemieślnicze i artystyczne, kartograficzne

4. PROCESY EDYTORSKIE

Edytorstwo – zespół działań, które pozwalają przekształcić tekst autorski w publikację i wydrukować w wielu egzemplarzach

Proces wydawniczy – zespół czynności mających na celu wytwarzanie książek i czasopism

Wydawnictwo – instytucja organizująca proces wydawniczy

4 podstawowe czynności edytorskie :

- Pozyskanie tekstu
- Opracowania redakcyjne i skład tekstu
- Skierowanie do druku i oprawy
- Skierowanie książki do dystrybucji

1. Pozyskanie tekstu:

Podmiot inicjatywy wydawniczej : autor, wydawca, instytucja zewnętrzna
Przedmiot inicjatywy wydawniczej : tekst autorski, reedycja,, tłumaczenie itp.
Recenzja wydawnicza
Uzgodnienie z autorem (kształt dzieła, aspekty prawne)
Umowa wydawnicza

2. Opracowania redakcyjne i skład tekstu :
Redakcja merytoryczna
Redakcja językowa
Autoryzacja zmian
Redakcja techniczna
Makieta
Korekta wydawnicza

Edytorstwo naukowe – edytorstwo zaliczane do działalności filologicznej

PROCESY POLIGRAFICZNE

Poligrafia – gałąź przemysłu zajmująca się produkcją wytworów poligraficznych

Asortyment produkcji poligraficznej :
- Wydawnictwa dziełowe (książki, broszury)
- Wydawnictwa periodyczne (gazety, czasopisma)
- Wydawnictwa akcydensowe (akcydensy wydawnicze, informacyjne, przemysłowe, manipulacyjne, opakowania)

5. KSIĘGARSTWO

Rynek książki - ogół działań podejmowane przez firmy w celu wydawania, dystrybucji i sprzedaży książek

Księgarstwo -
a/ dział handlu zajmujący się dystrybucją i sprzedażą asortymentu księgarskiego
b/ zespół umiejętności zw. z wykonywaniem zawodu księgarza
c/ dyscyplina szczegółowa bibliologii (obrót handlowy książki)

Księgarz – osoba fizyczna lub firma, której podstawowym rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej jest sprzedaż detaliczna książek

Księgarnia – miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez księgarza

FUNKCJE SPOŁECZNE KSIĘGARSTWA

1. Rozpowszechnianie treści i idei
2. Pośrednictwo w dostępie do oferty wydawniczej
3. Selekcja i hierarchizowanie produkcji wydawniczej
4. Obrót i wycena książek antykwarycznych
5. Pośrednictwo w pozyskiwaniu książek do bibliotek (zwykłych i domowych)
6. Współudział w społecznej promocji książki, literatury i czytelnictwa

FORMY DYSTRYBUCJI KSIĄŻEK

1. Sprzedaż hurtowa
2. Sprzedaż detaliczna
a/ księgarska
b/ pozaksięgarska
3. Sprzedaż bezpośrednia
wysyłkowa
online
akwizycja wydawnictw
klubowa

4 sposoby pozyskiwania książek do sprzedaży :
1. Zakupy nowych książek
2. Zakupy uzupełniające książek wyprzedanych
3. Zakupy specjalne (na życzenie klienta)
4. Zakupy stałe

HURT KSIĘGARSKI

Hurt księgarski dzieli się na : Klasyczne hurtownie oraz firmy dystrybucyjne (takie firmy, które realizują usługi hurtowe, ale jeszcze coś dodają)

1. HURTOWNIE (Klasyczne) – firmy pośredniczące pomiędzy wydawnictwami a detalistami, realizujące przede wszystkim usługi magazyn., spedycyjne i sprzedażowe

Hurtownie dzieli się wg oferty:

• Hurtownie ogólne

• Hurtownie specjalizujące się w sprzedaży określonego rodzaju wydawnictw (podręczniki i książki szkolne, książki pozaszkolne, publikacje fachowe oraz publikacje akademickie i naukowe)

2. FIRMY DYSTRYBUCYJNE

Firmy, które we współpracy z wybranymi wydawnictwami

• Aktywnie poszukują nowych miejsc zbytu

• Organizują promocję książek i proces ich sprzedaży

• Mają wyłączność na sprzedaż nakładu

• Wpływają na proces wydawniczy (np. wybór tytułów)

Największe firmy hurtowe :

- FK Jacek Olesiejuk Spółka z o.o. (zał. 1994, siedziba Ożarów Mazowiecki) 100 tys. Tytułów, 10 mln egzemplarzy, obsługa Empiku

- Azymut (zał. 1999, Warszawa): należy do grupy PWN, dystrybutor wydawnictw naukowych

- Platon, Wkra, Wikr, Matras, Grupa A5, Super Siódemka

Stan hurtu księgarskiego w Polsce w roku 2011:

• Ok. 250 hurtowni, ale 20 % generuje 80 % obrotów

• Większa hurtownia obsługuje ok. 2000 wydawnictw

• Rynek stabilny, dochodowy, obrót – ok. 1,6 mld zł

• Wysokie rabaty hurtowe udzielane przez wydawcę, 50 % ceny detalicznej książki

• Najmniej dochodowy jest hurt podręczników

KSIĘGARSTWO DETALICZNE

Detalista – to firma, która sprzedaje książki finalnym nabywcom : indywidualnym osobom i instytucjom (przede wszystkim bibliotekom).

Głównymi detalistami są :

26 maja 2014, Lechowski

1. Księgarnie (księgarstwo detaliczne) 2. Inne firmy sprzedające książki (zwykle jako uzupełnienie oferty), np. hipermarkety, kioski z prasą, stacje paliw, kościół, szkoły, biblioteki i inne.

KSIĘGARNIE

1. Księgarnie nakładowe – prowadzące oprócz działalności handlowej, także działalność wydawniczą

2. Księgarnie asortymentowe (sortymentowe) prowadzące sprzedaż z bieżącej produkcji wydawniczej

- Księgarnie ogólnoasortymentowe prowadzące sprzedaż wszystkich rodzajów książek ze wszystkich dziedzin

- Księgarnie specjalistyczne, zajmujące się sprzedażą określonego rodzaju asortymentu książkowego

PODZIAŁ KSIĘGARNI SPECJALISTYCZNYCH WEDLUG :

1. TEMATYKI ASORTYMENTU

- naukowe, techniczne, ekonomiczne, prawnicze, medyczne, muzyczne, rolnicze, akademickie, literackie, językowe, literatury religijnej, itp.

2. RODZAJ ASORTYMENTU

-wydawnictwa artystyczno-graficznych, podręczników, publikacji importowanych, przewodników turystycznych, tzw. taniej książki, starej książki, książki używanej

3. FORMY SPRZEDAŻY

-kolporterskie, wysyłkowe, internetowe

ANTYKWARIAT KSIĄŻKOWY – księgarnia (lub dział w księgarni) zajmująca się zakupem, wyceną i sprzedażą asortymentu antykwarycznego

1. Naukowe – głównym asortymentem są wydawnictwa do 1950 roku (w tym starodruki)

2. Współczesne – zakup i sprzedaż wydawnictw wydanych po 1950 roku oraz książek używanych, zwłaszcza szkolnych

3. Ogólne – książka antykwaryczna i używana (łączy pkt 1. I 2.)

Inne rodzaje handlu księgarskiego

-Księgarstwo komisowe -Księgarstwo uliczne -Księgarstwo wędrowne (XV-XVI wiek) -Księgarstwo wymienne (obrót bezgotówkowy, XV-XVIII w.)

PODSTAWOWE FORMY DZIAŁALNOŚCI FIRMY KSIĘGARSKIEJ

1. Pozyskiwanie książek do sprzedaży (zakup u wydawcy lub hurtownika)

- Zakupy nowych książek - Zakupy uzupełniające książek dobrze się sprzedających - Zakupy specjalne – na życzenie klienta, bibliotek - Zakupy stałe – wielotomowych edycji subskrybowanych

2. Organizacja sprzedaży książek

3. Pośrednictwo w dostępie do oferty wydawniczej

4. Selekcja i hierarchizowanie produkcji wydawniczej (kształtowanie oferty, prezentacja nowości, listy bestsellerów, tworzenie mód czytelniczych, kształtowanie gustów literackich itp.), wycena książek antykwarycznych

5. Organizacja marketingu księgarskiego

6. Kształtowanie wizerunku firmy w otoczeniu (PR)

7. Współudział w społecznej promocji książki, literatury i czytelnictwa

ASORTYMENT KSIĘGARSKI

1. Książki i broszury wszystkich typów
2. Druki i nagrania muzyczne i filmowe
3. Publikacje i akcydensy artystyczno-graficzne
4. Wydawnictwa kartograficzne
5. Wydawnictwa multimedialne i elektroniczne
6. Czasopisma
7. Artykuły użytku kulturalnego : pomoce dydaktyczne, materiały i przybory piśmiennicze, papiernicze, szkolne, biurowe itp.

Asortyment antykwariatu

1. „Książka” dawna, antykwaryczna, naukowa (wyd. do 1950 roku)
2. „Książka” używana, współczesna (wydana po 1950 roku)
3. Druki (książki, broszury, czasopisma, nadbitki i odbitki, druki ulotne, druki okolicznościowe, akcydensy) które: - są wyczerpane w powszechnym obiegu księgarskim - nie były nigdy przedmiotem obrotu księgarskiego - czasem : znajdują się jeszcze w obrocie księgarskim (resztówki nakładów)
4. Grafika (miedzioryty, drzeworyty, staloryty itp.)
5. Muzykalia
6. Kartografia
7. Archiwalia (akta, rękopisy, listy, itp.) które mają wartość naukową, historyczną lub literacką
8. Reprinty (edycje faksymilowe)
9. Druki bibliofilskie, ekslibrisy itp.

FORMY KSIĘGARSKIEJ SPRZEDAŻY KSIĄŻEK

• Sprzedaż frontowa (bezpośrednio w księgarni) -Sprzedaż zza lady -Sprzedaż samoobslugowa

• Sprzedaż wysyłkowa (za pośrednictwem poczty)

• Sprzedaż online (za pośrednictwem księgarni internetowej)

• Subskrypcja (dotyczy głównie wydawnictw ciągłych)

• Sprzedaż okazjonalna (targi księgarskie, kiermasze, aukcje antykwaryczne)

PODSTAWOWE FORMY SPRZEDAŻY WYSYŁKOWEJ

1. Sprzedaż wysyłkowa, realizowana za pośrednictwem katalogów wysyłkowych

2. Sprzedaż klubowa – w ramach klubów zamkniętych -Świat Książki Bertelsmanna -Klub Egmont Polska (Klub Książek Disneya, Klub Książek Kubusia Puchatka i inne), Klub National Geographic i inne. Klubowiczami są głównie mieszkańcy mniejszych miejscowości.

3. Sprzedaż pojedynczych, ale wydanych w dużym nakładzie tytułów własnej produkcji – Readers Digest

4. Sprzedaż realizująca pojedyncze zamówienia czytelników zbierane za pośrednictwem katalogów

5. Subskrypcje – realizacja zamówień wśród odbiorców na publikacje wielotomowe, zwłaszcza informacyjne, encyklopedyczne, naukowe (p. Wydawnictwo PWN, Kurpisz)

Wartość handlowa w księgarstwie jest bardzo ważna, bo księgarnie to firmy komercyjne .

HANDLOWA WARTOŚĆ KSIĄŻKI

Podział książek w zależności od popytu:

1. Fastsellery (szybko sprzedawane) – są to książki, których sprzedaż na wykresie obrazuje krzywa wznosząca się gwałtownie ku górze i po krótkim czasie opadające, „Książki krótkotrwałego sukcesu”, „Sensacje wydawnicze”

2. Steadysellery (stale sprzedawane) – tytuły , których sprzedaż na wykresie obrazuje krzywa jednostajna, wykazująca małe odchylenia, „książka solidna”, „książka o trwałym powodzeniu”, m.in. klasyka literatury pięknej, słowniki, encyklopedie, kompendia wiedzy, poradniki, itp.

3. bestsellery (najlepiej sprzedawane) – tytuły, które cieszą się największym (dużym) powodzeniem w dłuższym okresie czasu.

- Statystyczne

• Absolutne

• Narodowe

• Lokalne

• Wydawnicze (Bestseller danego wydawnictwa)

- Socjologiczny (w sensie czytelniczym)

- Psychologiczny

- Estetyczny

PODZIAŁ KSIĄŻEK WEDŁUG POTENCJALNEJ WARTOŚCI HANDLOWEJ

1. Nowości bieżące ostatniego miesiąca
2. Pozycje wydane w ciągu kilku miesięcy do roku
3. Pozycje sprzed kilku lat i więcej
4. Książka tania, przeceniona
5. Książka antykwaryczna

Inny podział dotyczący wartości handlowej:

1. Książki czołówki : bestsellery, sensacje wydawnicze
2. Książki zaplecza : literatura fachowa, literatura dla dzieci, młodzieży, poradniki, podręczniki, klasyka literatury pięknej, literatura religijna
3. Książki środka : książki autorów „jednego tytułu”
4. Książki gatunkowe: kryminały, powieści sensacyjne, sagi rodzinne, fantasy, itp.
5. Książki niszowe – o mniejszej wartości rynkowej (mniej podatne na działanie mechanizmów rynkowych, wąski krąg czytelników, niewielki zysk) : literatura akademicka, eksperymentalna, awangardowa, poezja itp.

Formy księgarskiej sprzedaży książek :

-Sprzedaż frontowa (bezpośrednio w księgarni)

• zza lady

• sprzedaż samoobslugowa

- Sprzedaż wysyłkowa ( za pośrednictwem poczty)

- Sprzedaż online

-Subskrypcja – dot. Głównie wydawnictw ciągłych

- Sprzedaż okazjonalna

FORMY PROMOCJI W KSIĘGARSKIE

1. Promocja bezpośrednia (odbywająca się w księgarni z wykorzystaniem książek)

2. Promocja pośrednia (odbywająca się poza księgarnią bez obecności książek)

Promocja książek w księgarni

• Ekspozycja książek w księgarni

(w marketingu : merchandising, negocjowanie strategicznych miejsc w księgarniach)

• Cel :

• Przyciągnąć uwagę klienta

• Wzbudzić jego zainteresowanie

• Wywołać chęć dokonania zakupu

• Skłonić go do podjęcia decyzji o zakupie

Okno księgarskie – witryna (wystawa zewnętrzna)

Układ szeregowy:

• Frontalny (równoległy do szyby okna)

• Krawędziowy (w głąb)

• Pionowy (przestrzenny)

• Skośny ( po przekątnej)

Układ rytmiczny (regularne przerwy w szeregowaniu książek)

Układy geometryczne różnego rodzaju

Układy symetryczne / układy asymetryczne w stosunku do osi okna

FRONT KSIĘGARNI

ROZMIESZCZENIE REGAŁÓW

W układzie swobodnym – swoboda ruchu

W układzie kontrolowanym – ruch narzucony przez rozmieszczenie regałów i stoisk

W układzie otwartym – poruszanie się wokół „wyspowych” stoisk z książkami

Układ i rozmieszczenie książek

Horyzontalne (na płaszczyźnie)

Wertykalne (przestrzenne, w pionie)

Układ działowy lub tematyczny

Układ grzbietowy i okładkowy

EKSPOZYCJE WEWNĘTRZNE:

Na osobnych regałach : nowości, tytuły polecane, dzieła znanych pisarzy, lektury, bestsellery, encyklopedie i słowniki, itp.

Promocja książek poza księgarniami

Reklama:

-odpłatna prezentacja księgarni i jej oferty w prasie, radiu, telewizji, Internecie i kinie

-Reklama zewnętrzna : ulotki, plakaty, bilbordy, itp.

-Strony WWW księgarni

Sprzedaż osobista : rozmowa handlowa, informacja ustna, rozsyłanie katalogów ofertowych, składowych, wysyłkowych, aukcyjnych, antykwarycznych itp.

Promocja sprzedaży

Wspieranie sprzedaży w postaci : premii, nagród, rabatów, kuponów, obniżek cen, konkursów, organizowanie i udział w targach i kiermaszach książki

Public relations

Kształtowanie wizerunku firmy w otoczeniu poprzez działalność informacyjną i sponsoringową, np. wydawanie gazetek informacyjnych (np. EMPIK News), posiadanie strony WWW, trasy promocyjne autorów, patronaty medialne, współpraca z mediami

Stan księgarstwa detalicznego w Polsce w roku 2012

-Obroty na rynku księgarskim – ok. 1,5 mld złotych [tendencja spadkowa]
-Liczba księgarń – 2250. Wszystkie prywatne [tendencja spadkowa]
-Obrót miesięczny 1 księgarni ca 50 tys. Zł
- Średnia liczba etatów w księgarni – 2,67

Księgarnie ogólnoasortymentowe – 38%

Księgarnie specjalistyczne – 62 %

Udział w obrocie na rynku książki

36 % obrotu przypada na księgarstwo detaliczne (w tym sprzedaż internetowa)

WNIOSKI

-Księgarstwo detaliczne najsłabszym ogniwem rynku książki w Polsce
-Tendencja do oligopolizacji hurtu i sprzedaży detalicznej
-Dość stabilny system dystrybucji i rynków zbytu
-Różnorodność kanałów dystrybucji
-Często : Nieuczciwa konkurencja, zwłaszcza hipermarketów oraz szara strefa 0 nielegalne kopiowanie, wtórny rynek sprzedaży podręczników szkolnych
-Oferta większości księgarń jest niewielka i przypadkowa
-Duża liczba księgarń utrzymuje się dzięki sprzedaży asortymentu pozawydawniczego
-Nie ma jednolitego systemu informacji o nowościach wydawniczych na potrzeby sieci księgarskiej
-Niewielkie nakłady na promocję i reklamę