Klasyfikacja pojazdów samochodowych
Pojazdy drogowe:
Pojazdy silnikowe:
Pojazdy samochodowe
Samochody osobowe
Samochody ciężarowe (skrzyniowe, specjalizowane)
Samochody specjalne
Ciągniki (balastowe, siodłowe)
Autobusy
Motocykle
Przyczepy i naczepy
Przyczepy
Naczepy
Zespół pojazdów
Przyczepowy
Członowy
Mieszany
Pomostowy
Klasyfikacje pojazdów samochodowych wg symboli M, N, O, L, T, R
M1- samochód osobowy(01-kareta;02-hatchback;03-combi;04-coupe;05-kabriolet…)
M2,M3- autobus
N1,N2,N3- samochód ciężarowy (01-skrzynia;02-furgon;03-wywrotka;04-pojemnik…)
O1- przyczepa lekka
O2,O3,O4- naczepa ciężarowa, specjalna, przyczepa ciężarowa, specjalna
L- samochód inny L7e- czterokołowiec; L6e- czterokołowiec lekki
T- ciągnik rolniczy (01-kołowy;02-gąsienicowy)
R- przyczepa ciężarowa rolnicza
Masa własna, masa całkowita, ładowność
Masa własna pojazdu – masa podwozia z kabiną i nadwoziem, łącznie z masą paliwa, środków smarujących, płynów chłodzących, kompletnego wyposażenia potrzebnego do typowego użytkowania oraz masą części dostarczonych przez wytwórcę.
Masa całkowita:
dopuszczalna - największa masa pojazdu ustalona przez władze administracyjne, dla określonych przez nie warunków eksploatacji.
maksymalna pojazdu – największa masa całkowita ustalona przez wytwórcę; masa ta może być większa od masy całkowitej dopuszczalnej.
Ładowność :
maksymalna – masa ładunku określona jako różnica pomiędzy wartością masy całkowitej maksymalnej a masą własną pojazdu, z wyłączeniem masy kierowcy .
dopuszczalna – masa ładunku określona jako różnica pomiędzy wartością masy całkowitej dopuszczalnej a masą własną pojazdu, z wyłączeniem masy kierowcy .
Pojazd samochodowy w aspekcie eksploatacji
Pojazd samochodowy:
Zaspokajanie określonych potrzeb człowieka
Zmienia swój stan techniczny w toku użytkowania (zdatność użytkowa, niezdatność)
Co to jest: trwałość, zdatność użytkowa?
Trwałość - czas eksploatacji lub przebiegu (km) do osiągnięcia stanu zużycia granicznego.
Zdatność użytkowa – właściwości obiektu charakteryzujące jego zdolność do spełniania funkcji i do realizacji zadań w sposób zgodny z wymaganiami dokumentacji eksploatacyjnej.
Główne czynniki wpływające na trwałość
Warunki klimatyczne zależne od umiejscowienia geograficznego wykonywanych zadań transportowych;
Warunki ruchu pojazdu oraz jego obciążenie, określone jako charakter eksploatacji;
Warunki drogowe;
Wykształcenie i świadomość techniczna personelu obsługującego oraz wyposażenie techniczne stacji obsługi pojazdów;
Indywidualne predyspozycje, umiejętności i przygotowanie oraz świadomość techniczna kierującego, nazywana sposobem użytkowania pojazdu.
Współczynnik gotowości technicznej
At = Dpł/Do
Dpł – liczba dni sprawności technicznej i – tego pojazdu w rozpatrywanym okresie dni kalendarzowych
Do – liczba dni kalendarzowych rozpatrywanego okresu
Dla liczby samochodów n:
$$A_{m} = \sum_{i = 1}^{i = n}{D_{p}/nD_{o}}$$
Wartość tego współczynnika jest mniejsza od jedności.
Współczynnik wykorzystania ładowności
Współczynnik wykorzystania ładowności to stosunek liczby kilometrów przejechanych z ładunkiem (rzeczywistym) do ogólnej liczby przejechanych kilometrów
Diagnostyka w systemie obsługiwania
Rola diagnostyki: wczesne zdiagnozowanie usterek oraz właściwa obsługa techniczna. Wiąże się z tym:
System planowo – zapobiegawczy – planowo rozłożone czynności w czasie obejmujące określony zakres;
Zdolności do pracy samochodu (sprawność):
Niezawodność – charakteryzująca zdolność do użytkowania i obsługiwania w określonych warunkach i w określonym czasie;
Trwałość – charakteryzująca jego zdolność do zachowania wymaganej zdatności użytkowej i obsługowej do chwili osiągnięcia umownego stanu granicznego.
System planowo – zapobiegawczy (wady i zalety)
Zalety: -przyczyny przyśpieszonego zużywania są usuwane zawczasu; stosunkowo łatwe ustalenie przebiegów między naprawczych
System wg stanu technicznego (wady i zalety)
Wady- wymaga stałej obserwacji stanu technicznego, zakres czynności naprawczych nie może być ściśle określony
Obsługi: OC, OT1, OT2, OZ, OL
Obsługa techniczna- zespół czynności technologicznych niezbędnych do zachowania mechanizmów pojazdu w stanie maksymalnej gotowości technicznej, jak również estetycznego wyglądu samochodu w całym okresie jego eksploatacji
Pod względem częstości i czasu wykonywania wyróżniamy obsługi:
- codzienne OC,
-okresowe OT1, OT2
-sezonowe OZ-zima; OL- lato
Naprawa i rodzaje napraw
Naprawa – czynności organizacyjno – techniczne mające na celu przywrócenie obiektowi stanu zdatności użytkowej. To zespół czynności technologicznych, które mają na celu usuwanie skutków zużycia eksploatacyjnego i awarii. Rodzaje napraw:
Bieżące,
Główne,
Powypadkowe,
Doraźne,
Okresowe,
Średnie,
Konserwacyjne,
Poawaryjne.
Metody organizacji napraw
Indywidualna metoda naprawy – zdemontowane z pojazdu wymagające naprawy zespoły, podzespoły i układy po naprawie ponownie są montowane do tego samego pojazdu. Prosta metoda, która powoduje długi przestój (wysokie koszty)
Metoda wymiany zespołów – zdemontowane z pojazdu zespoły po naprawie nie muszą wrócić do tego samego pojazdu, a najczęściej kierowane są do magazynu obrotowego funduszu zespołów. Krótki czas przestoju pojazdów, możliwość zastosowanie przemysłowych metod naprawy, duża wydajność.
Główne funkcje zajezdni
Zapewnienie świadczeń socjalnych dla załogi;
Zaopatrywanie samochodów w materiały eksploatacyjne;
Obsługiwanie techniczne i naprawianie samochodów;
Wykonywanie funkcji dyspozytorskiej;
Zarządzanie taborem samochodowym;
Przechowywanie taboru (także doraźne), przede wszystkim parkowanie oraz przechowywanie związane z procesami konserwacyjnymi
Podać i omówić typy zajezdni
Przypadki wykonywania demontażu pojazdów
Stwierdzenie niesprawności pojazdu;
Po zaistnieniu zdarzenia drogowego;
Wykonania przez pojazd normy przebiegu i konieczności przeprowadzenia czynności obsługowo – naprawczych.
Służba dyspozytorska i jej podstawowe zadania
Służba dyspozytorska to bardzo ważny obiekt organizacyjny w zajezdni. Scala ona prace innych służb zajezdni: SO, KT, planowania, rozliczania, wykorzystania taboru itp. Na jej czele stoi główny dyspozytor, podległy z-ca dyrektora ds. technicznych lub eksploatacyjnych. Może mieć w swoim składzie: dyspozytorów taboru, brygady ładunkowe, weryfikatorów dokumentów przewozowych i eksploatacyjnych. Odpowiada ona za:
Kontrolę stanu technicznego pojazdów;
Kontrolę wykonania zadań transportowych, warunków pracy taboru, warunków eksploatacyjnych itd.;
Kontrolę sprawności służbowej podległego personelu (trzeźwość);
Przestrzeganie wykonywania OT zgodnie z obowiązującymi normami;
Racjonalną eksploatację taboru samochodowego;
Nadzór nad wykonywaniem zadań transportowych;
Ustalanie zadań dla służby eksploatacyjnej, dysponowanie taborem samochodowym, sprzętem ładunkowym, interweniowanie w przypadku zakłóceń w realizacji zadań;
Podejmowanie decyzji o charakterze operatywnym: organizacja zleconych i przyjętych zadań transportowych;
Wykonywanie prac dokumentacyjnych (wystawianie, wydawanie i odbiór dokumentów przewozowych i eksploatacyjnych, weryfikacja dokumentacji dotyczącej pracy wykonywanej przez kierowców itp.).
Kąty ustawienia kół kierowanych
Diagnozowanie eksploatacyjne
Wnioskowanie o stanie obiektu w danej chwili na podstawie analizy wyników badania, dokonanego odpowiednimi metodami oraz za pomocą odpowiednich środków technicznych.
Metody diagnostyczne badań hamulców
Quasi statyczna – powszechnie stosowana, wykorzystanie odpowiedniego urządzenia (rolek) i pomiarze efektów hamowania. Jest to metoda uniwersalna: od motocykli do samochodów ciężarowych. Za pomocą tej metody można wykryć wszelkie nieprawidłowości w pracy układu hamulcowego.
Dynamiczna – ocena skuteczności działania hamulców na podstawie próby rzeczywistego hamowania na stanowisku z określonej prędkości. Nadaje się do oceny stanu hamulców (samochody ciężarowe, ciągniki, autobusy) – duży wpływ na dokładność pomiarów wywiera masa płyty najazdowej. Stosuje się ją do szybkich badań kontrolnych, gdy chodzi o kontrolę rozkładu sił hamowania na osie i strony pojazdu.
Metody badań amortyzatorów zamontowanych w pojazdach
Metoda drgań swobodnych – ocena drgań (ściślej liczby półokresów drgań) nadwozia wywołanych wytrąceniem ze stanu spoczynkowego bryły nadwozia.
Metoda drgań wymuszonych – wymuszenie drgań pionowych koła jezdnego z częstotliwością 16 – 25 Hz, a następnie powolnym zmniejszaniu tej częstotliwości, aż do zaniku drgań.
Urządzenie sprzęgające
Urządzenie sprzęgające jest to wszystko to, co jest między samochodem a przyczepą (naczepą).
Urządzenie do holowania
Lepkość – definicja, od czego jest zależna
Lepkość – miara tarcia wewnętrznego w płynie. Rozróżnia się lepkość bezwzględną (dynamiczną i kinematyczną) oraz względną, czyli umowną wyrażoną w różnych jednostkach umownych. Lepkość zależy od:
Temperatury – przy wzroście temperatury lepkość cieczy zmniejsza się, a gazów zwiększa się.
Ciśnienia – przy wzroście ciśnienia, lepkość również się zwiększa.
Trybologia
Trybologia – nauka o tarciu i procesach towarzyszących tarciu. Zajmuje się opisem zjawisk fizycznych, chemicznych, biologicznych i innych w obszarach tarcia. Zakres trybologii odnosi się nie tylko do procesów tarcia w maszynach, ale również do wszystkich procesów tarcia w przyrodzie i technice.
OBD i EOBD
OBD (On Board Diagnostics – diagnostyka pokładowa) – ogólna nazwa znormalizowanego pokładowego systemu diagnostycznego pojazdów samochodowych, utworzony w 1984r w USA, w celu ochrony zasobów powietrza i wali ze smogiem.
OBD II (On Board Diagnostics II – diagnostyka pokładowa II) – znormalizowana diagnostyka pokładowa drugiej generacji obowiązująca w USA w odniesieniu do pojazdów sprzedawanych po 1996r.
EOBD (European On Board Diagnostics) – diagnostyka pokładowa obowiązująca w krajach UE od 01.01.2000r. Zaadaptowany do warunków europejskich amerykański system OBD II. To pokładowy system diagnostyczny pojazdów samochodowych, stanowiący zespół różnego rodzaju diagnostycznych testów i procedur wykonywanych w czasie rzeczywistym, mających na celu ciągłą ocenę sprawności emisyjnej oraz sprawności elementów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo bierne i czynne pojazdu. Jest to integralny system połączony z układem sterowania silnika (sterownikami, czujnikami, elementami wykonawczymi itp.), wykorzystuje samo diagnozowanie (dzięki elektronicznym sterownikom) i informuje kierowcę o wykryciu niesprawności.
Co to jest: środowisko, ekologia, inżynieria ekologiczna, zanieczyszczenie
Środowisko – otoczenie , w którym zachodzą wzajemne oddziaływania bytu i otoczenia. Wyróżnia się środowisko naturalne (nie będące wytworem ludzi) i środowisko cywilizacyjne (jest wytworem ludzi).
Ekologia – nauka o oddziaływaniach między organizmami żywymi i ich środowiskiem zarówno ożywionym jak i nieożywionym.
Inżynieria ekologiczna – nauka o technicznych metodach ochrony i naprawy środowiska naturalnego.
Zanieczyszczenie – występowanie wszelkich substancji i oddziaływań niepożądanych, obcych w dowolnym elemencie środowiska w intensywności umożliwiającej zmianę właściwości środowiska.
Recykling, unieszkodliwienie odpadów
Unieszkodliwienie odpadów – poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska.
Recykling – taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Proces technologiczny recyklingu pojazdów
Złomowanie
Demontaż pojazdów
Przerób złomu pozostałego po zdemontowaniu z pojazdów produktów odzyskowych (zespoły, części itp.)
Przetwarzanie odzyskanych produktów odpadowych w wyspecjalizowanych zakładach recyklingu
Składowanie, przechowywanie i transport elementów procesu technologicznego recyklingu pojazdów