POJĘCIA – A

ALEGORIA - w literaturze i sztuce niedosłowne przedstawianie rzeczywistości poprzez obrazy, zdarzenia czy postacie mające, poza dosłownym, ukryty sens przenośny, zwykle jednoznaczny.

ALITERACJA - odmiana instrumentacji głoskowej, polegającej na powtarzaniu tych samych głosek na początku kolejnych wyrazów. Służy uwydatnieniu walorów brzmieniowych wypowiedzi, a także podkreśla związki znaczeniowe między poszczególnymi słowami.

ALUZJA LITERACKA – odwołanie się do innego tekstu, stylu lub zjawiska literackiego za pomocą określonych sygnałów, rozpoznawalnych dla odbiorcy (np. przywołanie tytułu, sformułowań). Stanowi ona komentarz do utworu, instrukcję do interpretacji.

ANIMIZACJA – inaczej ożywienie, rodzaj metafory polegający na nadaniu elementom świata przyrody nieożywionej cech istot żywych, np. wiatr wyje.

ANIOŁ – w chrześcijaństwie byt duchowy, obdarzony inteligencją, zamieszkujący sferę nadziemską, ponadzmysłową. Aniołowie występują również w innych religiach pełniąc zwykle rolę pośredników pomiędzy ludźmi a Bogiem oraz opiekunów ludzi.

ANTROPOMORFIZACJA - typ metafory polegający na nadawaniu elementom świata przyrody cech charakterystycznych tylko dla człowieka (zdolność do myślenia, miłości), bez odwołania jednak do fizyczności ludzkiej postaci.

ARCHAIZACJA – rodzaj stylizacji językowej polegający na użyciu form języka rozpoznawanych przez współczesnego użytkownika jako dawne. W tym celu najczęściej używane są archaizmy leksykalne – wyrazu, które wyszły z użycia, oraz archaizmu składniowe np. upodobanie polskiej składni do składni łacińskiej.

ARKADIA – topos literacki wywodzący się z antycznej poezji sielankowej Teokryta i Wergiliusza. Arkadia to idealizowana kraina którą cechuje hojność i łagodność natury, a jej mieszkańcy – pasterze- wiodą proste życie w harmonii z przyrodą, a ich głównymi zajęciami są miłość i śpiew.

AUTOBIOGRAFIA – utwór, w którym podmiot wypowiedzi jest jej autorem, a temat wypowiedzi stanowi jego przeżycia. Może być ona także fragmentaryczna lub ukryta w innych utworach (autobiograficzny charakter). Może przybierać charakter bardziej epicki, ale też liryczny. Wspólnym elementem obu tych typów jest subiektywny podmiot, którego uwaga jest nakierowana na siebie samego.
Można wyróżnić autobiografię dokumentarną albo literacką.
Gatunki autobiograficzne to np. dziennik, diariusz, pamiętnik, niekiedy także gawędy, listy, eseje.