Rynek pieniężny

Cel polityki pieniężnej

Zgodnie z art. 227 ust. 1 Konstytucji RP „Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza”. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim w art. 3 określa, że „podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP”.

Stabilność cen

Współcześnie banki centralne przez stabilność cen rozumieją inflację na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego wpływu na inwestycje, oszczędności i inne ważne decyzje podejmowane przez uczestników życia gospodarczego.

Bezpośredni cel inflacyjny

Rada Polityki Pieniężnej opiera politykę pieniężną na strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Po sprowadzeniu inflacji do niskiego poziomu, począwszy od 2004 r. RPP przyjęła ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5% z symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości ± 1 punkt procentowy.

Cel ciągły

Po pierwsze, określenie cel ciągły oznacza, że odnosi się on do inflacji mierzonej roczną zmianą cen towarów i usług konsumpcyjnych w każdym miesiącu w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku.

Cel polityki pieniężnej

Po drugie, przyjęte rozwiązanie oznacza, że polityka pieniężna jest jednoznacznie ukierunkowana na utrzymanie inflacji jak najbliżej celu 2,5%, a nie jedynie wewnątrz przedziału wahań.

Cel polityki pieniężnej

Po trzecie, występowanie wstrząsów w gospodarce jest nieuniknione. Różne są skala i okres odchylenia inflacji od przyjętego celu. Bank centralny zazwyczaj nie reaguje na takie odchylenia inflacji, które uznaje za przejściowe i które mieszczą się w przedziale wahań wokół celu.

Do głównych obszarów działalności NBP należą:

1. •Prowadzenie polityki pieniężnej,

   •Działalność emisyjna,

   •Rozwój systemu płatniczego,

   •Zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski,

   •Obsługa Skarbu Państwa,

   •Działalność edukacyjna i informacyjna.

Funkcje banku centralnego

1. •banku emisyjnego,

   •banku banków,

   •centralnego banku państwa.

Bank emisyjny

1. •NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.

Bank banków

1. •NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego, pełni funkcję banku banków, ponadto, nadzoruje systemy płatności w Polsce.

Centralny bank państwa

1. •NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Instrumenty polityki pieniężnej

1. •Stopa procentowa i operacje depozytowo-kredytowe

   •Operacje otwartego rynku

   •Rezerwa obowiązkowa

Stopa procentowa

Podstawowym instrumentem polityki pieniężnej jest krótkoterminowa stopa procentowa. Zmiany wysokości stopy referencyjnej NBP określają kierunek prowadzonej polityki pieniężnej. Poziomy stóp depozytowej oraz lombardowej NBP wyznaczają pasmo wahań stopy procentowej overnight na rynku międzybankowym.

Stopa procentowa

Stopa lombardowa NBP wyznacza koszt pozyskania pieniądza w NBP. Określa górny pułap wzrostu rynkowej stopy overnight.

Stopa depozytowa NBP wyznacza oprocentowanie depozytu w NBP. Określa dolne ograniczenie dla wahań rynkowej stopy overnight.

Operacje depozytowo-kredytowe

Operacje depozytowo-kredytowe mają na celu ograniczanie skali wahań stawki rynkowej overnight. Banki uczestniczą w tych operacjach z własnej inicjatywy.

Depozyt na koniec dnia pozwala na lokowanie nadwyżek środków w banku centralnym na termin overnight. Jego oprocentowanie określa dolne ograniczenie dla stawki rynkowej kwotowanej na ten termin.

Kredyt lombardowy umożliwia bankom komercyjnym zaciąganie kredytu na termin overnight. Kredyt ten jest zabezpieczany papierami wartościowymi, akceptowanymi przez bank centralny. Jego oprocentowanie wyraża krańcowy koszt pozyskania pieniądza w banku centralnym, co stanowi górne ograniczenie dla stawki rynkowej overnight.

Kredyt lombardowy

NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Kredyt ten umożliwia im pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności. Udzielany jest na następujących zasadach:

1. •zastawem są skarbowe papiery wartościowe, a wysokość kredytu nie może przekroczyć 80% ich wartości nominalnej,

   •termin spłaty kredytu przypada w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia,

   •warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata wcześniej zaciągniętego kredytu.

Operacje otwartego rynku

Operacje otwartego rynku są podstawowym instrumentem umożliwiającym utrzymywanie krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych na poziomie spójnym z realizacją ustalonego przez RPP celu inflacyjnego. Za pomocą operacji otwartego rynku bank centralny będzie oddziaływał na warunki płynnościowe w sektorze bankowym w taki sposób, aby możliwe było kształtowanie się stawki POLONIA w pobliżu stopy referencyjnej NBP.

Stawka Polonia (Polish Overnight Index Average)

1. •odpowiednik stopy EONIA w strefie euro

   • została wprowadzona na krajowym rynku pieniężnym 24 stycznia 2005 r.

   •jej wartość jest publikowana każdego dnia roboczego o godzinie 17:00 w serwisie informacyjnym Reuters na stronie NBP

   •kalkulacją stawki POLONIA zajmuje się NBP

Stawka Polonia

1. •średnie oprocentowanie transakcji O/N zawartych do godziny 16:30 przez reprezentatywną grupę banków, ważone wartością tych transakcji

   •stawka POLONIA kształtuje się w pobliżu środka przedziału wyznaczonego przez fixing stawek referencyjnych O/N WIBID i O/N WIBOR, przy czym duże wahania obserwowane są najczęściej w ostatnich dniach utrzymywania rezerwy obowiązkowej

Stawka POLONIA

1. •W fixingu mogą uczestniczyć banki krajowe, oddziały instytucji kredytowych, oddziały banków zagranicznych, które są dodatkowo uczestnikami fixingu stawek WIBOR i WIBID (spełniają warunki Regulaminu fixingu stawek referencyjnych WIBOR i WIBID, np. co do odpowiednio wysokiej aktywności na polskim rynku pieniężnym).

Stawki WIBID i WIBOR

1. •WIBOR jest stawką, po jakiej banki są skłonne udzielić kredytu, czyli założyć lokatę w innym banku.

   •WIBID to stawka informująca o tym, ile bank jest skłonny zapłacić za złożony u niego depozyt.

   •W transakcjach międzybankowych rozróżnia się pojęcia lokata i depozyt. Depozyt to pieniądz przyjęty z rynku, a lokata to pieniądz udostępniony innemu podmiotowi (kredyt).

Stawki WIBID i WIBOR

1. •WIBOR/WIBID jest średnia arytmetyczną stawek podanych przez uczestników fixingu po odrzuceniu dwóch najwyższych i dwóch najniższych kwotowań.

   •Stawki ustalane są codziennie o 11.00 i publikowane przez Reutersa.

   •Uczestnicy fixingu muszą respektować podane stawki przez 15 minut po oficjalnym opublikowaniu stawek.

Stawka Eonia

1. •Miara efektywnej stopy procentowej właściwej dla międzybankowego rynku overnight transakcji zawieranych w euro.

   •Wyliczana jest jako średnia ważona stóp procentowych niezabezpieczonych pożyczek denominowanych w euro, udzielonych lub przyjętych przez wybrane banki.

   •W kwotowaniach biorą udział wybrane banki mające największy udział w operacjach na rynku pieniężnym strefy euro (banki panelowe).

   •Kwotowania przeprowadza Europejski Bank Centralny.

Podstawowe stopy procentowe w Polsce

1. •Stopa referencyjna 4.50

   •Stopa depozytowa 3.00

   •Redyskonto weksli 4.75

   •Kredyt lombardowy 6.00

Stopa procentowa: Oprocentowanie Obowiązuje od dnia

Stopa referencyjna¹⁾ 4,50 2011-06-09

Stopa lombardowa 6,00 2011-06-09

Stopa depozytowa 3,00 2011-06-09

Stopa redyskonta weksli 4,75 2011-06-09

1) rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych

Rezerwa obowiązkowa

Podstawową funkcją rezerwy obowiązkowej jest stabilizowanie bieżących warunków płynnościowych w sektorze bankowym. Możliwość utrzymywania rezerwy obowiązkowej w systemie uśrednionym ogranicza zmienność najkrótszych rynkowych stóp procentowych.

Rezerwa obowiązkowa

Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Służy również ograniczaniu nadpłynności banków. Rezerwa obowiązkowa

Rezerwą obowiązkową jest wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, a także pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata. Rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP.

Rezerwa obowiązkowa

Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Obecnie stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5 % dla wszystkich rodzajów depozytów, z wyjątkiem środków uzyskanych z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, dla których stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 0%. Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja 2004 r. są oprocentowane.

2) 0,9stopy redyskonta weksli-obowiązuje od 2004-05-01

Operacje otwartego rynku

1. •Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.

Operacje otwartego rynku

1. •Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.

Operacje otwartego rynku

1. •Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.

Podstawowe operacje otwartego rynku

Są standardowo przeprowadzane w sposób regularny (raz w tygodniu), z 7-dniowym z reguły terminem zapadalności. Na przetargach obowiązuje stała rentowność na poziomie stopy referencyjnej NBP.

Podstawowe operacje otwartego rynku

NBP może przeprowadzać operacje podstawowe zarówno w kierunku zasilającym, jak i absorbującym. W okresach utrzymywania się nadpłynności, bank centralny emituje bony pieniężne. Natomiast w okresach niedoboru płynności, NBP zasila sektor bankowy w płynność za pomocą transakcji repo. Ich zabezpieczenie stanowią papiery wartościowe akceptowane przez NBP.

Operacje dostrajające

Są podejmowane w celu ograniczenia wpływu zmian w warunkach płynnościowych w sektorze bankowym na wysokość krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych.

Mogą one obejmować operacje absorbujące (emisję bonów pieniężnych NBP, transakcje reverse repo) oraz zasilające (przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP, transakcje repo). Zapadalność, rentowność oraz sposób przeprowadzania operacji są uzależnione od sytuacji występującej w sektorze bankowym.

Operacje warunkowe

1. •Na rynku pieniężnym w Polsce występują dwa rodzaje operacji warunkowych, w których następuje czasowe przeniesienie własności papierów wartościowych: repo oraz sell-buy-back/buy-sell-back (SBB/BSB).

   •Istnienie dwóch rodzajów transakcji warunkowych wynika ze znacznych różnic, jakie występowały między nimi przed 2004 r. dotyczących m.in. księgowania tych instrumentów i zasad odprowadzania rezerwy obowiązkowej. Różnice te spowodowały, że na krajowym rynku pieniężnym znacznie bardziej rozwinął się segment operacji SBB/BSB.

Rynek transakcji warunkowych

Rynek transakcji warunkowych łączy ze sobą rynek depozytów międzybankowych oraz rynek papierów wartościowych. Transakcje tego rodzaju dokonywane są na rynku lokat zabezpieczanych papierami wartościowymi. Istnieją dwa podstawowe rodzaje transakcji zabezpieczanych papierami wartościowymi: operacje repo (repurchase agreement) oraz operacje sell/buy back.

Operacje warunkowe

1. •Obecnie transakcje repo i transakcje SBB/BSB zawierane są na podstawie standardowej umowy ramowej, mają niemal identyczną naturę ekonomiczną i powinny być tak samo wykazywane w księgach banków.

   •O występowaniu tych dwóch typów transakcji warunkowych decydują przede wszystkim istniejące w wielu instytucjach odmienne dokumentacje prawne, na podstawie których dealerzy zawierają transakcje, oraz różnice w przekazywaniu pożytków, substytucji zabezpieczenia oraz jego ewidencji w depozytach.

Swapy walutowe

W celu zarządzania płynnością sektora bankowego NBP może przeprowadzać swapy walutowe. W ramach swapu walutowego NBP kupuje (lub sprzedaje) złote za walutę obcą na rynku kasowym i jednocześnie odsprzedaje (lub odkupuje) je, w ramach transakcji terminowej, w określonej dacie. Swapy walutowe

1. •Swap walutowy (fx swap) jest złożeniem dwóch przeciwstawnych transakcji wymiany walut rozliczanych w różnych terminach.

   •W sensie ekonomicznym składają się na niego dwie zabezpieczone transakcje depozytowe w różnych walutach.

   •Swap walutowy może być wykorzystywany jako instrument zarządzania płynnością. Sprzedaż waluty obcej w wymianie początkowej, a następnie jej obowiązkowy odkup w wymianie końcowej umożliwia pozyskanie złotych na czas określony w warunkach transakcji.

Swapy walutowe

Swap walutowy (ang. currency swap) to kontrakt obejmujący wymianę pożyczek nominowanych w dwóch różnych walutach bezpośrednio po zawarciu transakcji i ich zwrocie po upływie czasu określonego w umowie. Dodatkowo w transakcji dochodzi do okresowych płatności odsetkowych według ustalonej stopy procentowej Swapy walutowe

1. Podstawowym celem zawierania transakcji swapów walutowych jest ograniczenie ryzyka walutowego, tj. niekorzystnej zmiany kursu waluty, w której nominowane jest zadłużenie.

   Ponadto może stanowić narzędzie zmiany proporcji pomiędzy różnymi walutami w portfelu oraz zmiany proporcji pomiędzy długiem o stopie stałej i długiem o stopie zmiennej.

   Podobnie jak inne instrumenty pochodne swapy walutowe mogą być wykorzystywane w celach arbitrażu i spekulacji.

Interwencje walutowe

Instrumentem polityki pieniężnej, który może zostać wykorzystany przez NBP są interwencje na rynku walutowym.

W przypadku przystąpienia Polski do ERM II, interwencje na rynku walutowym mogą być również wykorzystywane do stabilizowania kursu złotego w celu spełnienia kryterium stabilności kursu walutowego.

Zasady polityki kursowej

Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji, o ile uzna je za konieczne do realizacji celu inflacyjnego.

Zasady polityki kursowej

1. •Wstępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się, że przystąpi do strefy euro. W przyszłości złoty zostanie zatem zastąpiony wspólną walutą europejską, a politykę pieniężną będzie kształtował Europejski Bank Centralny.

   •Jednym z warunków przystąpienia do strefy euro jest spełnienie kryterium stabilności kursu walutowego. Dlatego w okresie poprzedzającym przyjęcie euro kurs złotego do euro zostanie, na co najmniej dwa lata, usztywniony w ramach systemu kursowego ERM II (ang. Exchange Rate Mechanism II). Oznacza to, że w tym czasie Narodowy Bank Polski będzie utrzymywał rynkowy kurs złotego wobec euro w przedziale dopuszczalnych wahań w stosunku do ustalonego kursu centralnego.

Zbywalne instrumenty rynku pieniężnego

1. •instrumenty procentowe (np. certyfikaty depozytowe)

   •instrumenty dyskontowe (bony skarbowe, bony pieniężne NBP)

Dyskonto

D = Wn – Cz

d = (D/Wn) · (360/t)

gdzie:

D – dyskonto

d – stopa dyskonta

t – liczba dni od momentu zakupu do dnia wykupu

Rentowność i cena zakupu instrumentów dyskontowych

Cz = Wn (1 – d · t/360)

Cz = Wn / (1 + r · t/360)

r = (D/Cz) · (360/t)

gdzie :

r – rentowność

t – długość okresu inwestowania

Bony skarbowe

1. •pierwsza emisja w 1991 r.,

   •dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów, dla celów finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa i bieżącego zarządzania płynnością finansową budżetu,

   •forma zdematerializowana (od 1995 r.) – zapis elektroniczny w Rejestrze Papierów Wartościowych NBP, prowadzonym przez agenta emisji,

   •agentem emisji organizującym i rozliczającym sprzedaż bonów jest NBP,

   •papiery wartościowe na okaziciela, dopuszczone do publicznego obrotu z mocy prawa,

   •sprzedawane z dyskontem,

   •wartość nominalna jednego bonu to 10.000 zł,

   •emitowane na okresy od 1 tygodnia do 52 tygodni (1, 2, 4, 8, 13, 26, 39, 52 tyg.),

Bony skarbowe c.d.

1. •są sprzedawane na przetargach w pierwszy dzień roboczy tygodnia, po cenie przetargowej zaoferowanej przez nabywającego, a zaakceptowanej przez emitenta,

   •minimalną wartość jednej oferty określa list emisyjny,

   •oferty przetargowe mogą składać podmioty posiadające status dealera SPW (nabywające co najmniej 2% wartości nominalnej wszystkich bonów sprzedawanych na przetargach w ciągu kwartału),

   •uczestnicy przetargu działają we własnym imieniu i na własny rachunek,

   •na rynku wtórnym mogą być nabywane przez krajowe i zagraniczne osoby fizyczne i prawne oraz krajowe spółki nie posiadające osobowości prawnej,

   •rynek wtórny: głównie rynek nieregulowany OTC (ponad 95% obrotów) oraz w ramach elektronicznej platformy Treasury BondSpot Poland,

   •dochodowość bonów zależy od stopy referencyjnej NBP.

Rynek bonów skarbowych

1. •Obrót wtórny bonami skarbowymi dokonywany jest przede wszystkim na nieregulowanym rynku OTC.

   •Transakcje tymi instrumentami mogą być także zawierane na elektronicznej platformie Treasury BondSpot Poland, która jest hurtowym rynkiem obrotu obligacjami skarbowymi oraz bonami skarbowymi. Głównymi uczestnikami rynku wtórnego są banki krajowe, które przeprowadzają operacje na własny rachunek i wykonują zlecenia klientów. Wszystkie transakcje zawierane na rynku wtórnym rejestrowane są w RPW.

Bony pieniężne NBP

1. •pierwsza emisja w 1990 r.,

   •służą do regulowania płynności sektora bankowego i kształtowania stóp procentowych na rynku,

   •są to papiery na okaziciela, emitowane na okres od 1 do 364 dni, w formie zdematerializowanej (zapis elektroniczny w Rejestrze Papierów Wartościowych NBP),

   •na rynku pierwotnym są sprzedawane (z dyskontem) na przetargach organizowanych w ostatni dzień roboczy tygodnia,

   •nabywcami na rynku pierwotnym do 2006 r. mogły być banki krajowe i oddziały banków zagranicznych w Polsce, posiadające rachunki bieżące w NBP i status dealera rynku pieniężnego (na podstawie odpowiedniego udziału w obrotach na rynku wtórnym bonów) oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny,

Bony pieniężne NBP c.d.

1. •obrót wtórny odbywa się na nieregulowanym rynku międzybankowym (uczestnikami tego rynku są podmioty uprawnione do działania na rynku pierwotnym oraz pozostałe banki krajowe),

   •bony nie mogą być nabywane przez niebankowe podmioty krajowe i nierezydentów,

   •wartość nominalna jednego bonu to 10.000 zł,

   •minimalną rentowność bonów wyznacza poziom stopy referencyjnej.

Certyfikaty depozytowe

1. •emitowane przez banki w celu pozyskania pieniądza,

   •wystawione na okaziciela, mogą być wówczas przedmiotem obrotu wtórnego,

   •potwierdzają złożenie depozytu w określonej wysokości, na określony czas, w danym banku,

   •oprocentowanie może być stałe lub zmienne,

   •mają określony czas trwania, czyli datę rozpoczęcia i zapadalności (wykupu certyfikatu),

   •jako pierwszy w Polsce wyemitował je w 1992 r. Polski Bank Rozwoju, w 1995 r. –

   Bank Rozwoju Eksportu,

   •w Polsce rynek wtórny praktycznie nie istnieje.

Bony komercyjne przedsiębiorstw

1. •krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw

   •skrypty dłużne

   •papiery (bony) komercyjne

   •commercial papers

   •komercyjne weksle inwestycyjno-terminowe

Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw

1. •narzędzie pozyskiwania krótkoterminowych środków finansowych dla poprawienia płynności finansowej podmiotów gosp. lub też mające na celu zapewnienie finansowania projektów inwestycyjnych o krótkim horyzoncie czasowym

   •są stosunkowo rzadko wykorzystywane (głównym źródłem finansowania zewn. przedsiębiorstw są kredyty bankowe), stopniowo zmniejsza się udział KPDP w całkowitej wartości zadłużenia z tytułu emisji papierów dłużnych przez przedsiębiorstwa (na rzecz instrumentów długoterminowych)

   •w Polsce są przedmiotem obrotu od 1992 r. (jako pierwszy wyemitował je Polski Bank Rozwoju)

Bony komercyjne przedsiębiorstw – c.d.

1. •regulacje prawne: Ustawa o obligacjach (95,1% wg kwoty zadłużenia) Prawo wekslowe (4,9%), Kodeks cywilny

   •emisje mają najczęściej charakter niepubliczny

   •dominują papiery emitowane na okres do 1 miesiąca (niemal 70% ) i od 1 do 3 miesięcy (ponad 21%)

   •organizacją emisji zajmują się banki (na koniec 2005 r. – 16, 2006 r. – 13): Kredyt Bank (Weksle Inwestycyjno – Terminowe Stoczni Gdynia), Pekao S.A. (Huta Oława, PKN Orlen), BRE Bank (Polfaktor, Żywiec, Exbud), Reiffeisen Bank Polska (Huta Zawiercie), Societe Generale (Peugeot), PBK (Exbud Skanska),

   •struktura nabywców: głównie przedsiębiorstwa (51%) i banki (23%)

   •niska płynność rynku wtórnego (nieregulowanego)

Korzyści dla emitenta KPDP

1. •relatywnie niski koszt pozyskania krótkoterminowych środków fin., niższy niż w przypadku kredytu bankowego

   •możliwość szybkiego pozyskania funduszy, zwłaszcza w przypadku uruchomienia kolejnych transz lub rolowania emisji

   •wysoka elastyczność (elastycznie ustalane okresy płatności i oprocentowanie)

   •możliwość pozyskania dowolnie wysokich środków bez konieczności uwzględniania ograniczeń wynikających ze specyfiki kredytu

   •możliwość wykupu emitowanego papieru przed terminem jego zapadalności na rynku wtórnym

   •mniej pracochłonna metoda pozyskiwania środków w porównaniu z kredytem bankowym

   •aspekt promocyjny (zwiększenie wiarygodności na rynku) i edukacyjny dla emitenta (poznanie mechanizmów rynku pieniężnego)

Korzyści inwestorów – nabywców KPDP

1. •możliwość uzyskania wyższej stopy zwrotu niż od depozytów bankowych

   •ponoszenie stosunkowo małego ryzyka

   •możliwość wyboru papieru dłużnego o żądanym terminie zapadalności

   •możliwość odzyskania gotówki przed terminem zapadalności na rynku wtórnym

Procedura emisyjna krótkoterminowych papierów dłużnych firm

Organizator emisji (biuro maklerskie banku)

1. •zajmuje się sprzedażą emisji i jej wykupem

   •wykupuje od firmy emitującej całą emisję po określonej cenie i organizuje dalszy obrót (odsprzedaż na rynku wtórnym)

   •może zorganizować przetarg na rynku pierwotnym

   •zapewnia podwójne kwotowania w obrocie wtórnym

   •przechowuje rejestry

   •dokonuje rozliczeń finansowych związanych z obsługą emisji

Wpływy netto emitenta

Wpływy netto emitenta = wpływy ze sprzedaży bonów – koszty obsługi i prowizja

Wpływy ze sprzedaży = nominalna wartość sprzedanych bonów – dyskonto

Małe zainteresowanie polskich przedsiębiorstw emisjami KPDP wynika z:

1. •zaspokajania krótkookresowych potrzeb finansowych w inny sposób (kredyt bankowy, sprzedaż faktur firmom faktoringowym)

   •większego zainteresowania finansowaniem długoterminowym (obligacje powyżej 1 roku)

Bariery rozwoju rynku KPDP

1. •ograniczona liczba potencjalnych emitentów (dominują małe i średnie przedsiębiorstwa, o niskich potrzebach finansowych)

   •korzystanie z usług firm faktoringowych

   •struktura emisji na rynku KPDP nie odpowiada potrzebom inwestorów instytucjonalnych, którzy poszukują dużych emisji znanych firm o dobrej kondycji finansowej

   •niska premia za ryzyko

   •brak wspólnej izby depozytowo-rozliczeniowej

Rynek transakcji o charakterze lokacyjnym

1. •Lokaty niezabezpieczone

   •Lokaty zabezpieczone

- walutami (swapy walutowe)

- papierami wartościowymi (repo i SBB/BSB - sell-buy-back/buy-sell- back)

Sytuacja na rynku międzybankowym w Polsce

•Po wzroście niepewności w następstwie upadłości banku inwestycyjnego Lehman Brothers, transakcje na rynku międzybankowym ograniczyły się do transakcji na najkrótsze terminy, głównie overnight

1. •Banki przestały zawierać transakcje lokat o długich terminach zapadalności

   •Obroty na międzybankowym rynku pieniężnym uległy ograniczeniu

   •W 2008 r. pojawiła się agresywna cenowa konkurencja niektórych banków o depozyty detaliczne

Sytuacja na rynku międzybankowym w Polsce

1. •część banków pożycza środki na rynku międzybankowym ze znacznie większą premią za ryzyko niż wynikałoby to ze stawek WIBOR

   •obawy o zdolność kontrahentów do spłaty zobowiązań niekorzystnie wpływają na sytuację na krajowym rynku międzybankowym, prowadząc do wzrostu kosztu finansowania niektórych banków oraz wzrostu ryzyka braku możliwości odnowienia finansowania

   •inwestorzy zagraniczni ograniczyli swoje zaangażowanie na rynku polskich euroobligacji

   •obniżyły się obroty na rynku obligacji, co może wynikać z dążenia banków do utrzymywania stabilnych portfeli płynnych aktywów

Struktura rynku pieniężnego – rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

1. •Największym segmentem rynku krótkoterminowych papierów dłużnych jest rynek bonów skarbowych

   •Większość transakcji na rynku wtórnym bonów skarbowych stanowią operacje warunkowe

   •Rynek wtórny bonów pieniężnych charakteryzuje się niską płynnością

Struktura rynku pieniężnego – rynek transakcji o charakterze lokacyjnym

1. •Najbardziej płynnym instrumentem krajowego rynku pieniężnego są swapy walutowe. W obrotach na rynku fx swap w Polsce dominują krótkoterminowe transakcje z bankami zagranicznymi (blisko 90-procentowy udział w obrotach), które najczęściej wykorzystują te instrumenty do finansowania inwestycji w obligacje skarbowe i spekulacji na kursie złotego. Istotny wzrost aktywności nastąpił na rynku offshore złotowych transakcji fx swap.

Struktura rynku pieniężnego – rynek transakcji o charakterze lokacyjnym

1. •Banki krajowe zarządzają bieżącą płynnością, wykorzystując głównie lokaty niezabezpieczone.

   •Systematycznie następuje wzrost obrotów na krajowym rynku transakcji warunkowych, co wynika głównie ze zwiększenia wartości zabezpieczonych lokat niebankowych instytucji finansowych składanych w bankach w formie operacji BSB i w mniejszym stopniu repo. Na rynku dominują operacje buy-sell-back, których zabezpieczeniem są obligacje skarbowe.

   •Międzybankowy rynek repo jest nadal mało płynny.

Struktura międzybankowego rynku transakcji lokacyjnych w Polsce

Wynika m. in. z tego, że dla pewnej grupy jego uczestników lokaty niezabezpieczone stanowią jedyny instrument zarządzania płynnością. Część banków nie posiada bowiem dokumentacji prawnej dla transakcji warunkowych oraz odpowiednio dużych portfeli papierów skarbowych, które mogłyby być wykorzystywane jako zabezpieczenie w tych transakcjach.

Rynek zabezpieczonych transakcji lokacyjnych

1. •swapy walutowe (lokaty zabezpieczone walutami obcymi)

   •transakcje warunkowe – repo i buy-sell-back/sell-buy-back (lokaty zabezpieczone papierami wartościowymi)

Wielkość i uczestnicy rynku swapów walutowych

1. •Rynek złotowych swapów walutowych był największym rynkiem spośród walut naszego regionu.

   •W ostatnich latach obserwowano bardzo dynamiczny wzrost wartości transakcji fx swap na rynku offshore (transakcje między nierezydentami), co wyraźnie odróżnia nasz rynek od rynku forinta i korony czeskiej.

Rynek swapów walutowych offshore

1. •Dynamiczny wzrost wartości transakcji fx swap zawieranych poza Polską wynika przede wszystkim z dużej aktywności niebankowych instytucji finansowych. Fundusze hedgingowe wykorzystują swapy do spekulacji na kursie złotego.